Ukraynalı sporcuların, Paris'teki Yaz Olimpiyat Oyunları'na ülkenin istihbarat teşkilatı Ukrayna Güvenlik Servisi'nin (SBU) çalışanları eşliğinde katılacakları öğrenildi. İlgili istihbarat mensuplarının Fransa'nın başkentinde sadece olimpiyat sporcularının güvenliğini sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda sporcuların “kaçmasını” da engellemekle görevlendirildikleri ortaya çıktı. Ukrayna'da “askeri seferberlik” yasasının sıkılaştırılmasından sonra, uluslararası sportif yarışmalar ve müsabakalar için ülkeden en azından bir süreliğine ayrılmalarına izin verilen sporcuların Batı'ya iltica etme ihtimalleri de her geçen gün önemli ölçüde artıyor.
Cephede ölen ve yaralanan Ukraynalı sporcu sayısı artıyor
Ukrayna milli takımının birçok sporcusunun askerlik görevini henüz yapmadığı biliniyor. Dolayısıyla birçoğunun Fransa’daki yaz olimpiyatlarından hemen sonra pekâlâ cepheye gönderilebilecekleri düşünülüyor. Bazı Ukraynalı profesyonel atletler ise, Rusya'yla askeri ihtilafın ilk günlerinden itibaren çatışmalarda yer alıyorlar. Mayıs 2024'te Ukrayna’nın “Gençlik işleri ve Spordan Sorumlu Bakan Vekili” Matvey Bidnıy, Deutche Welle'ye verdiği bir röportajda, "Ukrayna sporunun seçkinlerinin ülkenin bağımsızlığını ve geleceğini ellerinde silahlar eşliğinde savunduklarına” dair bir beyanatta bulundu. Dediklerine bakılırsa, "Rus saldırganlığına" karşı savaşan Ukraynalı sporcular arasında ölü ve yaralı sayısı her geçen gün artıyor.
Ukrayna’nın olimpik seçkin sporcuları da savaşta ölüyor
Savaşta ölenler arasında Ukrayna'nın seçkin sporcuları da bulunuyor. Örneğin, Ukrayna'daki savaşın ilk günlerinden itibaren Ukrayna Silahlı Kuvvetleri (VSU) saflarında yer alan Aleksandr Peleşenko, 6 Mayıs 2024 tarihinde öldü. Peleşenko, 2016 Olimpiyat Oyunları'na katılmış ve iki kez Avrupa halter şampiyonu olmuştu. Nisan 2023'te, kürekte birden fazla Ukrayna şampiyonluğu bulunan Aleksandr Diki'nin de savaşta hayatını kaybettiği açıklandı. Aynı şekilde, ondan bir ay önce de atletizm sporcusu Roman Polişçuk’un, ardından da Avrupa Gençler Şampiyonası galibi ve 2018 Gençlik Olimpiyat Oyunları'nda gümüş madalya kazanmış olan Maksim Galiniçev'in Ukrayna Ordusu'nun amfibi hücum birliklerinde görev yaparken yaşamını yitirdiği ortaya çıktı. Son olarak da Aralık 2022'de Ukraynalı halterci Yaroslav Khibovski'nin cephede ölmüş olduğu bilgisi kamuoyu ile paylaşıldı.
Kiev kaçak sporcuların listesini tutuyor
Ukraynalı profesyonel sporcuların hepsinin "her şeye rağmen" savaşmak istediği söylenemez. Yalnızca resmi istatistiklere göre, sporcuların birçoğu, hatta yüzlercesi, yurt dışındaki spor kampları ve etkinliklerden ülkeye belirlenen süre dahilinde geri dönme şartını ihlal ediyor. Ukrayna'daki spor yetkilileri bu tür vakaları elbette ki kaydediyor. Geçen sonbaharda Ukrayna Gençlik ve Spor Bakanlığı, geri dönme talimatına rağmen yurtdışında kalan 304 sporcudan oluşan bir liste hazırladı. İhlal edenler arasında; İngiliz kulüplerinden Chelsea'de oynayan Mikhail Mudrik ile Bournemouth'da top koşturan İlya Zabarnıy dahil olmak üzere Ukrayna milli takımından dört futbolcu vardı. Kaçak sporcuların bulunduğu listeye Ukrayna’nın ilgili bakanlığının web sitesinden bakılabilir.
Ukrayna'nın "Focus" adlı dergisi, Spor Bakanlığı'nın ülke dışına seyahat eden sporcu ve antrenörlerle ilgili ayrıntılı istatistiklerine yer verdi. Buna göre, 24 Şubat 2022'den 15 Kasım 2023'e kadar yaklaşık 9 bin sporcu ve antrenör ülkeden çıkış hakkını kullandı. Akabinde olimpik sporlardan 247 sporcu ve antrenör, olimpik dışı sporlardan ise 49 sporcu ve 13 antrenör çeşitli nedenlerle Ukrayna'ya dönmedi. Rusya ile savaşın başlamasından bu yana toplam 4 bin 364 olimpik sporcu ve antrenörün yanı sıra 93 olimpik olmayan spor dalından ise 3 bin 104 sporcu ve 1590 antrenör ülkeyi terk etti. Ukrayna Spor Bakanlığı, yurtdışında kalan sporcuları kaçak olarak gördüklerini ve onları milli takımlardan men edilmekle ve sportif unvanlarından mahrum bırakmakla tehdit ettiğini açıkça duyuruyor.
Ülkeden kopuş
Askeri seferberlik nedeniyle Ukraynalı sporcularla ülkeleri arasındaki yüksek düzeyde kopuşlar çoktan başlamıştı. Örneğin, öncesinde iki kez celp alan, Ukraynalı ulusal balıkçılık takımı mensubu Artur Bilan, İtalya'da Kasım 2023'te düzenlenen Dünya Şampiyonası'nın ardından, sorununu çözmenin bir yolunu göremediği için olsa gerek, ülkesine dönmeme kararı aldı. Takımından firar etmeden önce ise, milli takım kaptanına, ailesinin "sürekli stres içinde" yaşamaması için Avrupa'da kalmak istediğini belirten bir mesaj bıraktı.
Genç futbolcu neo-Nazizm nedeniyle Rusya'ya sığındı
Ukraynalı sporcular nezdinde en yankı uyandıran kaçış öykülerinden birisine, Ukrayna’nın ünlü futbol kulübü Shakthar Donetsk'in oyuncusu Aleksandr Raspyutko imza attı. Belçika'daki uluslararası havaalanında uçak bileti aldıktan sonra ortadan kaybolan 19 yaşındaki futbolcu, aradan birkaç gün geçtikten sonra sosyal ağlar üzerinden Rusya'da olduğunu ve siyasi sığınma talebinde bulunduğunu duyurdu. Raspyutko dahası, Ukrayna’dan ülkesindeki “Neo-Nazizm ideolojisi” nedeniyle kaçtığını açıkladı.
Ukrayna istihbaratından olimpiyat tedbirleri
Ukraynalı yetkililer, büyük bir uluslararası spor etkinliği sırasında veya sonrasında sporcuların kitlesel firar ve ilticalarının ülkenin imajına ciddi bir darbe indireceğinin fazlasıyla farkındalar. İlgili birimlerin ve spor federasyonlarının çabaları ise sporcuyu tutmaya kâfi gelmiyor. Özellikle Olimpiyat takımlarının mensupları üzerinde etki kurmak maksadıyla SBU devreye girmeye başladı. İsminin gizli tutulmasını isteyen Ukraynalı olimpik sporcularından birisi, yurt dışında katılacakları müsabakalar öncesinde sporcularla SBU’nun bireysel olarak “önleyici görüşmeler” yaptığını söyleyerek şu sözleri dile getirmiş:
“Özel servis görevlileri bana, şüpheli bir şey fark etmem durumunda derhal kendilerini bilgilendirmemi tembih etti. Ayrıca, takımın kamp yaptığı yerden ayrılmamız da yasaklandı. Muhtemel bir kaçış, savaş hukukuna göre firar sayılacaktı. 'Hainlerin misillemeyle karşı karşıya kalacağını’ söylediler.”
Sporcuların bu konuda “birbirlerine göz kulak olmaları” tavsiye edildi. Bunun takımdaki atmosferi ve sportif sonuçları nasıl etkileyeceğini ancak Paris’teki Yaz Olimpiyat Oyunlarının bitiminden sonra göreceğiz.
