Muğla'nın Milas ilçesindeki bir limanda yaşanan iş cinayeti, "Önce iş güvenliği" sözünün patronların dilinde nasıl bir yalana dönüştüğünün özeti niteliğinde.
Armador adlı gemicilik şirketine ait kuru yük gemisi "Ocean S", 10 Haziran Pazartesi günü Güllük Limanı'na yanaştı.
Pazartesiyi salıya bağlayan gece 03.00'te yükün boşaltıldığı sırada güvertedeki vinçlerden biri kırılarak devrildi. Vincin operatörü Mehmet Şah Ece, bulunduğu kabinin camları patlayınca geminin ambar bölümüne düşerek hayatını kaybetti.
soL'un ve Patronların Ensesindeyiz Ağı'nın ulaştığı bilgiler, adım adım gelen iş cinayetinin liman ve gemi işletmecilerinin el birliğiyle yaşandığını ortaya koyuyor.
Arızalı vince tehditle çıkarıldı
Vincin sorunlu olduğu bir önceki vardiyada fark ediliyor. Yükü boşaltması istenen ilk operatör, bu görevi yerine getirmiyor. Bir sonraki vardiyada işbaşı yapan Mehmet Şah Ece de vince çıkmayı reddediyor. Ancak bu talimatı veren yönetici, Ece'yi hakkında tutanak tutmak ve cezalandırmakla tehdit ediyor. Mehmet Şah Ece arızalı ve bozuk olduğu bilinen vince zorla çıkarılıyor.
Mehmet Şah Ece bu defa zorla çıkarıldığı vincin bakımsız olduğunu çektiği videolarla kayıt altına alıyor.
'Ha koptu ha kopacak'
Vincin yüksek sesle çalıştığını, makina aksamlarında yağ durumunun iyi olmadığını ve camların güven vermediğini söyleyen Mehmet Şah Ece, durumu "Ha koptu ha kopacak" sözleriyle özetliyor.
Uzmanlar inceledi: Moment kontrol sistemi bozuk ya da yok
Mehmet Şah Ece'nin soL'a konuşan yakını videoda görülen riskleri şöyle yorumluyor:
"Mehmet bu işi yıllardır yapıyor. Bir vinç zaten gürültülü çalışır ama bu defa aşırı yüksek bir ses duyuyor. O vincin yıllardır hiçbir şekilde bakımının yapılmadığı belli. Bir dişlinin kopabilmesi için o vinçte hiç yağ olmaması gerekiyor. Vinçlerde artık küçük de olsa bir otomasyon olmak zorundadır."
Olayın yaşandığı gemi "Ocean S" 28 yaşında yani Türkiye'deki birçok gemi gibi oldukça eski. Ancak bu gemiyi diğerlerinden ayıran unsur bakımsızlığı. Mehmet Şah Ece'nin yakını vincin durumunu benzer örneklerle karşılaştırıyor:
"Gördüğüm benzer gemilerde vinçler değişime uğruyor. Örneğin bir yağ eksikliği veya fazla sıcaklık olunca makine kendi kendine durur. Bunlar zorunlu olarak yapılması gereken şeyler. Anladığım kadarıyla bu vinçte bunların hiçbiri yoktu."
Tanıkların anlatımları ve kaza yeri fotoğrafları Patronların Ensesindeyiz uzmanlarınca incelendiğinde vincin moment kontrol sistemlerinde sorun olabileceği, böyle bir vincin kırılmasının ancak bu sistemler olmadığında mümkün olduğu ifade edildi.
Savcılık: Arızalı vinçten çok ölen işçi kusurlu
Savcılığın yaptığı ilk incelemeler sonrası geminin yüzde 30 kusurlu bulunduğu, kusurun çoğunluğunun kullanıcı hatasına bağlı olduğu ifade edildi. Soruşturma evraklarındaki bu ifadelere Mehmet Şah Ece’nin ailesi ve avukatı tarafından hukuken itiraz edildi.
Ece'nin yakınları, yaşanan olaya yalnızca operatör hatasının neden olamayacağını şu sözlerle anlatıyor:
"Olay çalışmaya başladıktan 1 saat sonra oluyor. Vincin hareketli kısmı, gemiye sabit olan kısmından dişlilerden kopuyor. Bu araba kazası gibi bir şey değil ki. Operatörün yapabileceği en fazla şey kendi etrafında dönüp, yukarı aşağı hareket ettirmek. Bir insan bir vinci kopartabilecek bir şey yapamaz. En kötü motor yanar, yangın çıkar."
Üç tersanesi var ama bir vince bakım yapacak 'imkanı yok'
İtirazlar üzerine "Ocean S"nin, gemi yapımında çalışan uzman isimler tarafından yeniden incelenmesine karar verildi. Bu gelişmenin ardından gemi apar topar Güllük Limanı'ndan yollandı.
Bugün Tuzla açıklarına demirleyen "Ocean S", Armador adlı şirketin filosundaki 20 gemiden biri. Şirket, EOS Group'un bir parçası. Holdingin Tuzla'da 3 tane de tersanesi bulunuyor. Geminin, patronunun sahip olduğu geniş imkanlara rağmen bakımsız bırakıldığı anlaşılıyor.
İşçiler mobbingden şikayetçi: Ölüme yollayan yönetici gözaltında
İş cinayetinin bir diğer ortağı ise Güllük'teki liman işletmesi. Mehmet Şah Ece'yi arızalı vinçte çalışmaya zorlayan yönetici gözaltına alındı.
Mehmet Şah Ece'nin çalışma arkadaşlarının aktardığına göre 11 Haziran gecesi yaşanan yöneticinin uyguladığı ilk baskı değil. İşletmedeki birçok işçi söz konusu yöneticinin mobbingine maruz kaldığını anlatıyor.
İSİG verilerine göre, yılın ilk 5 ayında Gemi, Tersane ve Liman işkolunda en az 20 işçi, iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi.
Hayatını kaybedenlerin çoğu deniz/gemi işçileri. Bu ölümler genellikle fırtınalı havada çalıştırma, aşırı-yoğun-fazla mesai, gemilerin bakımlarının ve denetimlerinin yapılmaması/aksatılmasından kaynaklanıyor.
