Yeni vergi paketine müdahalede bulunan AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan, servet vergisi, borsada kazanç vergisi ve 1'den fazla eve uygulanacak vergileri veto etti.
Haber Merkezi
Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan vergi paketi taslağının, önümüzdeki hafta kanun teklifi olarak TBMM’ye sunulması bekleniyor.
Kanun teklifi öncesinde AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın görüşüne sunulan pakete dair yeni bir gelişme yaşandı. Erdoğan'ın, pakette yer alan 11 maddeyi veto ettiği ve bu kapsamda kimi maddelerin paketten çıkartıldığı, kimi maddelerde ise değişikliğe gidildiği öne sürüldü.
Paket, büyük sermayeye dokunmayacak maddeler içermesi nedeniyle eleştirilirken, paketten çıkarılması beklenen 11 maddeden 4'ü zenginleri sevindirecek cinsten.
Erdoğan veto etti: Servet vergisi, borsada kazanç vergisi, 1'den fazla eve vergi...
Ekonomim’in haberine göre, üzerinde aylarca çalışılan ve 5 kez tadil edilerek Erdoğan’ın görüşüne sunulan paketin bazı maddelerinde değişiklik yapıldı.
Paketten çıkartıldığı öne sürülen maddeler arasında; gelir ile harcama arasındaki uyumsuzluğun izah edilememesi halinde alınması planlanan servet vergisi, borsa senetlerinin alım satımı kapsamında borsada kazanç vergisi ve birden fazla evi olanlardan alınması öngörülen ev vergisi bulunuyor.
Söz konusu maddeler şöyle:
Servet vergisi
Gelirler İdaresi Başkanlığı, beyana tabi geliri ile yapılan harcamalar arasında yüzde 20’nin üzerinde uyumsuzluk olan mükelleflerden özel gider bildirimi istenmesini, izah edilemeyen fark tutarlarından ise servet vergisi alınmasını talep etti. Bu madde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın veto etmesiyle taslaktan çıkarıldı.
Borsada kazanç vergisi
Borsa İstanbul’da (BIST) işlem gören ve 3 yıldan kısa süreyle elde tutulan hisse senetlerinin alım satımından elde edilen kazançlardan vergi alınmak üzere hazırlanan maddeye göre; borsa kazancından kesilecek vergi, hisse senetlerinin elde tutulma süresine göre 3 aya kadar yüzde 10, 6 aya kadar yüzde 7,5, 1 yıla kadar yüzde 5, 3 yıla kadar yüzde 2,5, 3 yıl üstü için yüzde 0 olması planlandı. Ancak Erdoğan taslaktaki bu maddeyi de veto etti.
Kiraya yüzde 20 stopaj ve birden fazla eve vergi
Gelirler İdaresi Başkanlığı’nın önerdiği maddeye göre; kiracı kirasını her ay bankaya yatıracak ve banka, hesaba düşen kira parasının yüzde 20’sini vergi olarak kesip Maliye’ye gönderecekti. Kirada stopaj uygulamasına geçilmesiyle devletin ev sahiplerinden 40 milyar liralık kira vergisi tahsil edeceği hesaplanmıştı.
Ayrıca 1’den fazla evi olanlardan da yine fazladan vergi alınması talep edilmişti. Ancak her iki madde de Erdoğan’ın vetosuyla taslaktan çıkarıldı.
Yeme yüzde 10, gübreye yüzde 20 KDV
Gelir İdaresi Başkanlığı, Türkiye’de daha önce uygulandığı gibi yem satışında yüzde 10, gübre satışında ise yüzde 20 KDV alınmasını önerdi. Her iki üründe de hâlen yüzde 1 KDV uygulanıyor. KDV’nin artırılması halinde çiftçilere Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinden doğrudan destek ödemesi yapılması önerildi. Bu kapsamda 2023 yılı satışlarına göre yemde 15 milyar lira, gübrede ise yaklaşık 19 milyar lira yıllık gelir etkisi bekleniyordu. Ayrıca yatırım teşvik belgesi kapsamında olmayan Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara uygulanan KDV istisnasının kaldırılması da talep edildi. Erdoğan taslaktaki bu maddeyi veto etti.
Basit usul esnaf vergisi muafının kaldırılması
Gelirler İdaresi Başkanlığı’nın talep ettiği maddelerden biri de yaklaşık 850 bin esnafı ilgilendiren basit usul vergi muafiyetinin büyükşehirlerde kaldırılmasıydı. Taksici, berber, marangoz, tesisatçı, tuhafiyeci, terzi gibi işlerle uğraşanları doğrudan etkileyecek olan madde, Erdoğan’ın vetosuyla taslağa eklenmedi.
Emlak vergilerinin ve tapu harçlarının tahsil edilmesi
Taslağa eklenen maddelerden biri de emlak vergileri ve tapu harçlarının, gayrimenkullerin emlak vergisine esas değeri (belediye rayici) değil, bölgesel rayiç bedeli üzerinden tahsil edilmesiydi. Ekspertizler aracılığıyla belirlenen bölgesel rayiç bedeli fiyatları üzerinden tapu harcı ödemeleri ve emlak vergisi ödemelerini tahsil edilmesi üzerinde çalışılırken, Erdoğan söz konusu maddenin taslaktan çıkarılmasını istedi.
Engellilere ÖTV istisnası yerine nakit destek verilmesi
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, engelli yurttaşlara uygulanan ÖTV istisnalarının kaldırılarak nakit destekte bulunulması konusunda öneride bulundu. Ancak Erdoğan söz konusu öneriyi kabul etmedi. Engellilerle ilgili ÖTV istisnası araçlar için devam edecek olsa da mevcut durumda beş yılda bir yararlanılan bu sürenin 10 yıla çıkarılması öngörülüyor. Maddenin taslağa bu şekilde geçirildiği belirtiliyor.
Kitapta vergi istisnasının kaldırılması
3065 sayılı Kanun uyarınca basılı kitap ve süreli yayınların teslimi KDV’den istisna tutuluyor. Uygulamada, istisna kapsamında olmayan yayınlar ve kırtasiye ürünlerine de istisna uygulandığının tespit edildiği, mükelleflerin istisna nedeniyle genel giderleri ve ATİK yüklenimlerini de iade alabildiklerinin belirlendiği gerekçeleriyle bu istisnanın yürürlükten kaldırılması önerildi ve söz konusu istisnanın kaldırılmasıyla toplam 2,3 milyar TL gelir hedeflendi. Bu madde Erdoğan tarafından veto edilenler arasında yer aldı.
Sermaye gerçekten vergilendirilecek mi?
Meclis'in tatile gireceği 1 Ağustos'tan önce yasalaşması beklenen paket ile yıl sonu bütçe açığının yüzde 8'ine tekabül eden 226 milyar lira değerinde ek gelir elde edilmesi öngörülüyordu.
Hem yurttaşları hem de kurumları kapsayan yeni vergiler ve vergi zamları bulunan paket, "sermaye gerçekten vergilendirilecek mi" sorusununu da beraberinde getirmişti. Çünkü bütçenin sırtındaki en büyük yükü patronların ödemediği vergiler oluşturuyor. Devletin 2024'te almaktan vazgeçtiği vergi geliri 2,2 trilyon liraya ulaşırken, bunun 1,8 trilyon lirası patronlara sağlanan vergi istisnası ve muafiyetlerinden oluşuyor.
Geçtiğimiz günlerde soL'un "sermaye gerçekten vergilendirilecek mi" sorusuna yanıt veren maliye profesörü Oğuz Oyan "Paketteki düzenlemelerin hangisi büyük sermayeye dokunuyor" demiş ve eklemişti:
"Büyük sermayeye dokunmayacak adımlar bunlar. Hatta büyük sermaye bunu talep ediyor. 'Benim üzerime gelme, burada vergilendirmediğin alanlar var. Yabancı şirketler rekabeti bozuyor, ondan da al' diyor."
Küçük ve orta ölçekli şirketlerin "Şimşek Programı"ndan daha fazla etkileneceğine işaret eden Oyan, bunun sonucu değiştirmeyeceğini belirterek "İçeride talebi eksilttiğiniz zaman birtakım şirketler iflas edecek. Ucu belirli bir sermaye kesimine dokunucak. Tekstilde Bursa'da geçenlerde biri battı. Ama bu, programın sermaye alehine olduğu anlamına gelmez" ifadelerini kullanmıştı.
Emekçiler ikinci yarıda daha çok vergi ödeyecek
Öte yandan Temmuz itibariyle ÖTV ve harçlar 6 aylık enflasyon oranında artacak. Buna yeni vergi paketindeki bazı düzenlemeler de eklenecek. Çünkü paketin bir bölümü herkesi ilgilendiren vergilerden oluşuyor.
150 lira ödenen yurt dışı çıkış harcı 10 katına çıkarılarak 1500 lira olacak. Geçen yıl harcı ödeyen kişi sayısı 8,3 milyondu. Yani yeni düzenlemeyle 12,6 milyar lira ek gelir elde edilecek.
126 bin motokuryeden gelirinin yüzde 15'i kadar vergi alınarak 3,9 milyar lira toparlanması bekleniyor.
Yani yılın ikinci yarısında geliri artmayacak emekçiler daha fazla vergi ödeyecek. Yine de kamu maliyesindeki sıkışmışlık giderilemeyecek. Çünkü bütçenin sırtındaki asıl yük olan patronlar kârlarını katlasalar da vergiden "kaçınacaklar".
