Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından haftasonu yapılan ve 3 milyonun üzerinde adayın başvurduğu Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) yaşanan gözetmen eksikliğinin sınava gölge düşürecek boyutlarda olduğu belirtiliyor. Bazı okullarda harem selamlık uygulamasına gidildiği iddiaları da gündeme gelirken, ÖSYM’nin bu konuya ilişkin bir açıklama yapması isteniyor.
YKS’nin birinci oturumu TYT 8 Haziran Cumartesi günü, ikinci ve üçüncü oturumları AYT ve YDT ise 9 Haziran Pazar günü yapıldı.
soL’un edindiği bilgiye göre bu yıl birçok öğretmen hem ücretinin düşük olması hem de kurallarının çok katı olması gibi nedenlerle sınava gözetmen olarak katılmayı tercih etmedi.
Birçok okulda tercih yapılmaması nedeniyle zorunlu olarak görevlendirilen öğretmenler gözetmen oldu. ÖSYM’nin gözetmenlik yapacak öğretmen bulamaması nedeniyle bazı okullarda son dakikada sağlık çalışanı, polis memuru gibi kamu emekçileri gözetmen olarak görevlendirildi. Sınavın yapıldığı bazı salonlardaysa gözetmen yoktu, salon başkanları tek başına görev yapmak zorunda kaldı.
'Gözetmen olmaması sınavı şaibeli hale getirir'
Bu örneklerden biri İzmir’de TOKİ Karşıyaka Belediyesi Anadolu Lisesi’nde yaşandı. Okulda sınav gözetmeni olan bir öğretmenin anlattığına göre bina sorumlusu okulda 5 gözetmenin eksik olduğunu belirterek bu durumun ÖSYM’ye rapor edilmesini istedi.
Aynı öğretmen yan sınıfında da gözetmen eksikliği nedeniyle sınav boyunca yalnızca tek bir salon başkanının görev yaptığını anlatarak şunları söyledi:
“Gözetmen olmaması bir salonda sınavı şaibeli duruma düşürüyor. Acil bir durum olabilir, o kişinin sınıfı terk etmesi gerekebilir. Yan sınıfımda görevli salon başkanı evrakları tek başına aldı geldi sınıfa. Belli bir saatte adaylar alınmaya başlandığı için sınıfa erken gelmek gerekiyor. Fakat tuvalete gitmesi gerektiğini çünkü şeker hastası olduğunu söyledi. Evrakları tek başına sınıfta bırakamaz, fakat lavaboya da gitmesi gerekiyor. Bunu bina sorumlusuna da belirtti. Onun üzerine ‘bunu raporda belirtin’ şeklinde dönüş yaptı bina sorumlusu” dedi.
'Öğretmenler protesto edip gitmedi'
İzmir’in Torbalı ilçesinde bir okulda gözetmen olan bir başka öğretmense gözetmen eksikliği yaşanmasının bir anlamda öğretmenlerin protestosu olduğunu söyledi:
“Merkez bir okulda olmama rağmen gelmeyen öğretmen çoktu. İnsanların istekleri olmamasına rağmen resen görevlendirme yapıldı. Ücretler de çok düşük. Bu kez birçok öğretmen protesto edip gitmedi. Bu nedenle farklı alanlardan memurlar görevlendirildi gözetmen olarak. Ben salon başkanıydım, benim gözetmenim gelmeyince bir polis memuru görevlendirildi. Tek başına görev yapan da oldu sınıflarda…”
'Benim okulumda sadece erkek adaylar sınava girdi'
İstanbul’da TOKİ Maltepe Anadolu Lisesi’nde sınavda salon başkanı olarak görev yapan bir öğretmense gözetmen sorunu yaşamadıklarını belirtti ancak bir başka ilginç duruma işaret etti:
“Okulda sınava katılanlar sadece yetişkin erkeklerden oluşuyordu. Sınava giren kadın yoktu. Yaş grubu olarak da 40 yaş ve üstü erkek grubuydu. Ben zannettim ki o sadece benim sınıfıma özel, sonradan başka bir öğretmenle konuştum, o bütün okulun öyle olduğunu söyledi.”
İstanbul’da 14 yıldır sınavlara girdiğini ve böyle bir uygulamayla ilk defa karşılaştığını belirten öğretmen bu uygulamanın nedenine ilişkinse hiçbir bilgisi olmadığını dile getirdi.
Karma eğitim karşıtlığı sınav salonlarına mı yansıdı?
Benzer örneklerin Adana’da ve Tekirdağ’da da yaşandığını öğrendik. ÖSYM'nin yaptığı açıklamaya göre 2024-YKS'ye başvuran adayların 1 milyon 580 bin 984'ü kadın, 1 milyon 455 bin 961'i ise erkek. Yani kadın aday az bir farkla daha fazla. Bu durum bazı okullarda yalnızca erkek adayların sınava girmesini daha ilginç hale getiriyor. Yaşa göre bir ayrım yapılmasının olası olduğu belirtilirken, cinsiyete göre ayrımın nedenininse açıklanmaya muhtaç olduğu belirtiliyor.
Eğitim-İş Sendikası Genel Başkanı Kadem Özbay da soL’a yaptığı açıklamada böyle bir uygulamanın Adana’da bir okulda yaşandığına dair duyumları olduğunu, hatta sadece sınıfların değil katların da kız öğrenciler ve erkek öğrencilere ayrıldığı bir okulun olduğunu öğrendiklerini söyledi.
ÖSYM’nin bu uygulamanın nedenine dair bir açıklama yapması gerektiğini belirten Özbay “Siyasi iktidarın karma eğitim karşıtlığı sınav salonlarına da yansımıştır” dedi.
'Rencide edici sebepler yüzünden öğretmenler sınav görevlerine katılmak istemiyor'
Eğitim-İş Genel Başkanı Özbay haftasonu YKS sınavında yaşananlara dair yaptığı açıklamada “Öğretmenlere eziyet etmekten, öğrencilerin stresini ve kaygısını artırmaktan vazgeçin! Bir işi de doğru yapın!” diyerek tepkisini dile getirdi.
3 milyondan fazla öğrencinin girdiği YKS’de birçok sınıfta gözetmen eksikliği yaşanmasının, fiziki olarak yetersiz koşulların eğitim sisteminin ihmal edilmişliğini, siyasi iktidarın ve sorumlularının ciddiyetsizliğini bir kez daha gösterdiğini kaydeden Özbay şunları ifade etti:
“ÖSYM'nin merkezi sınavlarının uzun sürmesine rağmen sınav ücretlerin çok düşük kalması ve güvenlik gerekçesiyle öğretmenlerin üstlerinin aranması, küpesine, cebindeki anahtarına kadar karışılması gibi rencide edici birçok sebep dolayısıyla öğretmenler sınav görevlerine katılmak istemiyor.
Bugün bir çok salonda sadece tek bir öğretmen görev yapmış, hatta 40 kişi ve üzeri sınıflarda bir salon başkanı ve bir gözetmen öğretmen görev yapmıştır.
Önceki yıllarda, 15 kişilik salonlarda bir başkan, bir gözetmen, 30 kişi ve üzerindeki salonlarda bir başkan ve en az iki gözetmen görev almaktaydı. Sınav tutanaklarında başkan ve gözetmen yerlerinin hâlâ açık olmasına rağmen birçok yerde yalnızca tek bir öğretmen 3 saat boyunca sınavda görev yapmış, okul/kurum binasına saat 8.30’da girmiş en erken 13.15’de çıkabilmiştir. Öğretmen için eziyete öğrenci için strese dönüşmüştür.”
‘Ciddi güvenlik ve güvenilirlik kaygısı yarattı’
Milyonlarca gencin geleceğini ilgilendiren uzun süreli bir sınavda tek bir öğretmenin görevli olmasının ciddi bir güvenlik ve güvenilirlik kaygısı yarattığını vurgulayan Özbay “Yanında görevlisi olmayan salon başkanı ihtiyaç veya sağlık sorunu sebebiyle dışarıya çıkmak durumunda kalsa sınavda görev yapacak kimse yok. Bunun sorumlusu, kamuda tasarruf dediğinde aklına kendi lüksü, şatafatı gelmeyip de bu ülkede borçlandırdığı artık geçinemez hale getirdiği yurttaşların temel haklarını gasp etmek gelen AKP iktidarı ve ortaklarıdır!” ifadelerini kullandı.
YKS'de yaşanan gözetmen eksikliğinin sadece bir sınav aksaklığı değil, eğitim sisteminin genel bir sorununun göstergesi olduğunun altını çizen Özbay “Bu sorunun çözümü için yetkililerin acil adımlar atması, öğretmenlerin ve öğrencilerin haklarını gözetmesi gerekmektedir” dedi.
Özbay kadın ve erkek adayların sınava girdiği katların ayrıldığı bir okuldan da örnek vererek şunları söyledi:
"Aynı zamanda bugün sınavın yapıldığı bir okuldan gelen bilgiye göre de kız ve erkek öğrencilerin sınıfları hatta katları ayrıştırılmış! Siyasi iktidarın karma eğitim karşıtlığı sınav salonlarına da yansımıştır.”
Bazı sınıflarda klima olmadığı için birçok öğrencinin zorluk yaşadığını da belirten Özbay Hatay Kırıkhan Fen Lisesi’nde sınava giren öğrencilerin sıcak nedeniyle ter içerisinde kalarak sınava devam etmek zorunda kaldığını ve konsantrasyonlarının ciddi şekilde bozulduğunu kaydetti.
“Bunları bu ülkenin gençlerine yaşatmaya ne hakkınız var! Bir işi de doğru yapın, halkın yararına yapın!” diyerek iktidara seslenen Özbay “AKP iktidarı eğitimde yarattığı eşitsizliği, adaletsizliği ve güvenilirsizliği sınav salonlarına mahkum ettiği öğrencilere yani ülkemizin geleceği olan gençlere bir kez daha yaşatmıştır. Eğitim bir ülkenin geleceğidir bu geleceği karartmaya gençlerin umudunu tüketmeye kimsenin hakkı yoktur!” ifadelerini kullandı.
Yeni kanun taslağındaki madde tartışma yarattı: Sınav görevi zorunlu mu olacak?
Öte yandan Milli Eğitim Bakanlığı'nca hazırlanan ve yakında Meclis'e gelmesi beklenen Öğretmenlik Meslek Kanunu ve Milli Eğitim Akademisi Kanunu taslağında yer alan bir madde öğretmenlerin bundan sonra merkezi sınavlarda zorunlu olarak görevlendirilmesinin önünü açacak bir düzenleme olarak görülüyor.
Taslağın öğretmenlerin hak, ödev ve sorumluluklarını tanımlayan ikinci bölümünde öğretmenlere "merkezi ve mahalli yapılan sınavlarda görev almak" görevi yükleniyor. Bu düzenleme yasalaşırsa öğretmenler ÖSYM'nin düzenlediği sınavlarda zorunlu olarak görevlendirilebilecek.
