Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 3-5 Haziran tarihleri arasında Çin’deydi.
Fidan’ın ziyareti tüm dünyada ses getirdi, Türkiye’de de halen tartışılmaya devam ediliyor.
Ancak Türkiye medyası, konunun Çin’de nasıl tartışıldığı kısmını hemen hiç gündeme almadı. Oysa Çin kamuoyu, Fidan’ın ziyareti sırasında yaşanan iki olayı olumsuz işaretler olarak gördü.
Bunlardan ilki, Fidan’ın Uygur bölgesi ziyareti sırasında Urumçi ve Kaşgar şehirlerini “Türk-İslam şehirleri” olarak adlandırması oldu. Çin kamuoyu, bu ifadeleri açıkça bölücü bir ima taşıdığı gerekçesiyle eleştirdi. Mesele bölücü faaliyetler yürütülen bir bölgedeki şehirleri “Türk” olarak nitelendirmekten ibaret değil. AKP döneminde iktidarın dili çok aşınmış olsa da, laik bir cumhuriyet olan Çin’de bir şehri bir dinle özdeşleştirmek de doğru kabul edilmiyor.
Ancak esas ilginç konu, Çin’de tartışılan ikinci husus. Fidan’ın ziyareti sırasında bir Türk Deniz Kuvvetleri’ne ait bir fırkateyn, Tayvan Boğazı’ndan geçti.
Bu olay, tek başına bile, ciddi bir diplomatik kriz.
Tayvan, tarihsel olarak Çin’in parçasıydı. Zamanında Çin hükümetine muhalefet eden bir grup Tayvan adasına çekildi ve o günden beri emperyalizmin desteğiyle buradaki varlığını sürdürüyor.
Çin bu konuda çok hassas. Türkiye de “Tek Çin” politikasını, yani Tayvan’ı tanımayıp Çin’in parçası sayma politikasını destekliyor. Bizzat Hakan Fidan da ziyareti sırasında bu pozisyonu tekrar dile getirdi.
Ama, Çin ve Tayvan basınında yer alan bilgilere göre, Fidan Çin’deyken bir Türk askeri gemisi, Tayvan Boğazı’ndan geçti.
Tayvan Boğazı, Çin’le ada arasında. Çin, burayı kendi suları olarak gördüğü için yabancı askeri varlığı tehdit olarak algılıyor. Uzun zamandır bu boğazdan yalnızca ABD askeri gemileri geçiyordu, Çin de bunu tehdit olarak algılıyordu.
Bu durumlarda, yani bir yabancı askeri geminin Tayvan Boğazı’ndan geçmesi halinde, Çin Deniz Kuvvetleri’ne bağlı gemiler, boğazın orta şeridinin Çin’e yakın tarafından, yani sol şeritten söz konusu gemiyi takip edip gözetleme yapıyor.
Ancak Çin ve Tayvan medyasındaki haberler, Türk gemisinin geçişi sırasında yeni bir gelişme daha yaşandığını haberleştirdi: İlk kez Çin gemileri, boğazın sağ, yani Tayvan’a yakın şeridine girip Türk gemisini oradan takip etti.
Hangi Türk askeri gemisinin orada ne amaçla bulunduğuna dair TSK’dan veya Türk resmi makamlarından açıklama yapılmış değil.
Çin savaş gemilerinin Türk gemisini, üstelik “Tayvan suları”na girerek takip etmesi, Tayvan hükümetine karşı olduğu kadar, Fidan başkanlığındaki Türk heyetine de mesaj niteliği taşıyor.
Nitekim Çin kamuoyu, Türk gemisinin manevrasının ne anlama geldiğine net bir yanıt veremediği için, durumu genel bir güvensizlikle karşılıyor.
