İsrail'in ülkenin nükleer programını durdurmak için "son çare olarak İran'ı tek başına bombalamaya" istekli olduğu konusundaki açıklamalarını yoğunlaştırmasını takiben Tahran, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) İsrail'i kendisine karşı bir “askeri maceraya” karşı uyaran bir mektup gönderdi.
Perşembe günü teslim edilen mektup, İran'ın önümüzdeki hafta 2015 Ortak Kapsamlı Eylem Planı'nı (JCPOA) yeniden canlandırma müzakereleri için Viyana'ya dönme hazırlıkları yaptığı sırada geldi.
İran menşeli Tasnim News Agency'de yayınlanan mektupta İran'ın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Macid Takth Ravançi, İsrail'e atıfta bulunarak, “Siyonist rejimi İran'ı ve nükleer programını hedef alan herhangi bir yanlış hesaplamaya veya askeri maceraya karşı uyarıyoruz” dedi.
Ravançi, İsrail'in son aylarda, özellikle de Washington'un Viyana'daki JCPOA müzakerelerini yavaş yavaş ilerletmeye devam etmesiyle birlikte, "kışkırtıcı ve maceracı tehditlerini... endişe verici seviyelere" taşıdığını söyledi.
Mektupta “Siyonist rejimin sistematik ve açık tehditleri geçmişte İran'ın barışçıl nükleer programına yönelik terörist saldırılardan sorumlu olduğunu kanıtladı” denildi.
İsrail'in istihbarat teşkilatı Mossad, son yıllarda İran'ın nükleer programını hedef alan bir dizi bombalama, sabotaj, "kaza" ve suikastten sorumlu tutuldu.
İsrail hükümeti, İran'ın nükleer çalışmalarını sınırlandırması karşılığında ülkeye karşı ABD'nin uyguladığı ağır yaptırımların durdurulmasını sağlayan 2015 nükleer anlaşmasına geri dönülmemesi için çalışma yürütüyor. İsrail anlaşmanın İran'ın nükleer silah edinmesini engellemeyeceğini öne sürerek İran'a karşı askeri saldırı başlatılması çağrısında bulunuyor.
Ancak hem Mossad hem de İsrail Ordusu istihbaratının İran'ın nükleer bomba yapmaya yakın olmadığını ve bunun için çok fazla çaba sarf etmediğini kabul ediyor.
Buna ek olarak, İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney'in, nükleer silahların İslam hukukunu ihlal ettiğini açıklamasıyla Tahran nükleer silahlar dahil olmak üzere kitle imha silahlarını hiçbir zaman kullanmama kararı aldı.
Geçen ay, İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Koçavi, “İsrail ordusu ve istihbarat topluluğu, İran'da neler olduğu hakkında oldukça fazla şey biliyor ve İran'ın Orta Doğu'daki siperine karşı çalışıyor. Tehdit edici İran yeteneklerine karşı operasyonlar çeşitli alanlarda ve her an devam edecek.” dedi.
İsrailli komutan “İran'ın nükleer programına karşı operasyonel planlar gelişmeye devam edecek. Ne olursa olsun, etkili ve zamanında bir askeri müdahale sağlamak bizim görevimizdir” diye ekledi.
Öte yandan önceki uzun süreli Netanyahu hükümetinin aksine ülkenin yeni başbakanı Naftali Bennett İran konusunda daha "esnek" bir tutum takınmış durumda. Geçen ay, İsrail Savunma Bakanı Benni Gantz ABD menşeli Foreign Policy'ye, Biden yönetiminin "müzakerelerin başarısız olması durumunda uygulanabilir bir B Planı" olduğunu göstermesi halinde İsrail'in JCPOA'yı kabul edebileceğini söyledi.
Ancak Çarşamba günü, İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid, Washington'da ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'e İsrail'in "ilk olarak İran'ı vurma hakkını saklı tuttuğunu” söyledi.
Lapid, "Diplomasi başarısız olursa diğer seçenekler masada olacak" dedi.
İsrail, Türkiye'deki ABD menşeli nükleer füzeler hariç Orta Doğu'daki tek nükleer cephaneliğe sahip ülke. İsrail'in elinde ne kadar nükleer füze olduğuysa tam olarak bilinmiyor.
Arka plan
ABD'yle İran'ın imzacı olduğu Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olarak da bilinen 2015 İran Nükleer Anlaşması kapsamında ülkenin kabul edilen yüzde 3,67 uranyum zenginleştirme sınırının üzerine çıkması yasaklanmıştı. Karşılığında ABD İran'a yaptırım uygulamayacaktı. Ancak Mayıs 2018'de, Trump, Washington'un JCPOA'dan tek taraflı olarak çekildiğini ve ayrıca İran'a yeniden ekonomik yaptırımlar uyguladığını duyurdu. Tam bir yıl sonra, İran uranyum zenginleştirme ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere JCPOA yükümlülüklerini rafa kaldırmaya başlayacağını duyurdu.İran Haziran ayında 108 kilogram yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum elde etmişti. Bu adım ABD'nin yaptırımlarına karşı alınan "uranyum zenginleştirme yasasının" kabulünü takip eden 6. ayda meydana gelmişti.
Aralık 2020'de İran parlamentosu, ABD'nin ekonomik yaptırımlarının kaldırılmaması durumunda hükümeti en az yüzde 20 oranında bölünebilir saflıkta uranyumu arıtmaya başlama zorunluluğu getiren bir yasa tasarısını kabul etti. İran geçtiğimiz günlerde 120 kilodan fazla yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyum elde ettiğini duyurdu.
Joseph Biden'ın 46. ABD Başkanı seçilmesinin ardından İran'a karşı Trump politikasında fiili bir değişikliğe gidilmezken İran ABD'nin 2015 normlarına geri dönmesi durumunda zenginleştirme çalışmalarını durduracağını birden fazla kez beyan etmişti.
