İstanbul’un Beşiktaş ilçesine bağlı Gayrettepe’de bulunan “Masquerade" adlı gece kulübünde 2 Nisan’da tadilat sırasında çıkan yangında 29 işçi yaşamını yitirdi.

Şimdiye dek 8 kişinin tutuklandığı yangınla ilgili soruşturmada dün yeni bir gelişme yaşandı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi üzerine İstanbul Valiliği 13 kamu görevlisi hakkında soruşturma izni verdi.

Soruşturma izni verilenler arasında dönemin Beşiktaş Belediyesi başkan yardımcıları, ruhsat denetim müdürü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi itfaiye müdür yardımcısı ve itfaiye zabıta amiri de bulunuyor.

İstanbul Valisi Davut Gül’ün imzasıyla başsavcılığa gönderilen raporda, mülkiye müfettişlerinin 24 Nisan tarihli ön inceleme raporu ve eklerinden alıntılarla, hakkında ön inceleme yapılan itfaiye personelinin ifadelerine yer verildi.

1987'den sonra sadece bir kez itfaiyeden rapor alındı, o da mevzuata aykırıydı

Bu bilgilere göre mekan 1975 yılında A, B ve C olmak üzere 3 blok halinde inşa edilen yapının sinema salonu ve servisleri olarak nitelenen B blokunda yer alıyor.

Burası ilk kez “diskotek” olarak 1987 tarihinde Beşiktaş Belediyesi’nce “Yangın Bakımından Tetkik Edilen İşyerlerine Ait Muayene Raporu”na dayanılarak ruhsatlandırıldı.

Mekanın o tarihten sonraki tek itfaiye muayene raporuysa 2006 tarihini taşıyor. Bundan sonra mekana verilen her ruhsatta bu rapor “yeterli” sayılarak yangın bakımından yeni bir itfaiye incelemesi yapılmıyor.

Mülkiye müfettişlerinin tespitine göre bu rapor da mevzuata aykırı düzenlenmiş.

'Verilen adreste öyle bir işyeri bulunmamaktadır'

Savio Turizm adlı işletmenin Beşiktaş Belediyesi’ne bu mekanda ruhsat başvurusu yaptığı 2006 yılında İBB İtfaiye Hizmetleri Müdürlüğü’nün mekana ilişkin iki ayrı muayene raporu var.

Birincisi 14 Eylül 2006 tarihli. Bu rapor tek cümleden oluşuyor: “Adı geçen yere tetkik için gidildiğinde verilen adreste öyle bir işyeri bulunmamaktadır”.

Aradan yaklaşık 2 ay geçiyor. 7 Kasım 2006’da İBB İtfaiye Hizmetleri Müdürlüğü’nün aynı mekana ilişkin İBB İtfaiyesi’nce verilen muayene raporu çıkıyor: “Yangına karşı koruyucu önlemler bugünkü durumu ile yeterlidir.” 

İşletme, ruhsat başvurusunu 1500 metrekarelik alan için yapmış, itfaiye raporu 750 metrekare alan için verilmiş, Beşiktaş Belediyesi’nin 2007'de verdiği ruhsattaysa işyerinin harca esas kullanım alanı 900 metrekare diye belirtilmiş. 

Mülkiye müfettişlerinin raporuna göre gerçekte işletme 1532,5 metrekare ve açıldığı günden beri “içkili lokanta” değil “gece kulübü" olarak faaliyet gösteriyor.

750 metrekare olsa bile 3 kapısı olması gerekiyordu

O tarihte yürürlükte bulunan yönetmelikte yer alan “Kişi sayısı 500’ü geçerse en az 3 çıkışı olacaktır” hükmü dikkate alındığında itfaiye raporunda belirtilen şekliyle 750 metrekare büyüklükte olduğu kabul edilse bile mekanın en az 3 çıkış kapısı olması gerektiği vurgulanıyor.

Bu nedenle bu raporun mevzuata uygun olmadığı belirtilen yazıda, hakkında soruşturma izni verilenlerden itfaiye görevlilerinin mülkiye müfettişlerine verdikleri ifadelere de yer verildi.

İtfaiye çavuşu: Beyana göre rapora yazıyorduk

Buna göre mekanın 2006’daki itfaiye raporunu düzenleyen itfaiye çavuşu Fazlı Yavuz “Bizi işyerinde işyeri sahibi veya temsilcisi karşılıyordu. İşyerinin büyüklüğünü de bizi karşılayan ve yer gösteren kişinin beyanına göre rapora yazıyorduk. İşyerinde hazır bulunan yangın önlemlerinin kontrolünü gittiğimiz zaman tespit etme imkanımız yoktur. Sadece hazır bulup bulunmadığını gözlemleyerek rapor verilmektedir” dedi. 

Valilik yazısındaysa “Ancak işyerinin büyüklüğünün kullanıcı yükü ve buna bağlı olarak çıkış kapılarının sayısı yangın güvenliği açısından önem arz ettiğinden, rapor düzenlenirken işyeri büyüklüğünün işyeri sahibinin beyanı ile değil, görevli memur tarafından faaliyet alanının bizzat ölçülerek raporun düzenlenmesi gerekmekteydi” denildi.

Raporda imzası bulunan İtfaiye zabıta amiri Numan Bulburu ise mekana gitmediği için ayrıntılara vakıf olmadığını belirterek “Alana giden arkadaşlara itibar etmek durumundayız. Zira haftada 1000-1500 arası rapor düzenlenmekteydi” dedi.

Dönemin itfaiye müdür yardımcısı Tuncay Akdağ “İtfaiyenin iş yükü fazladır” derken, İtfaiye teknik müdür yardımcısı Şükrü Öztürk ise evrakı müdür Orhan Akyıldız görevde olmadığı için onun adına imzaladığını söyledi.

Valiliğin yazısında her ne kadar raporu hazırlayan itfaiye çavuşu Yavuz olsa da Bulburu, Akdağ, Öztürk tarafından imzalanmasıyla raporun hukuki geçerlilik kazandığı belirtildi.

2013'te verilen şikayet dilekçesine ne oldu?

2006’da bu şekilde verilen itfaiye raporu Beşiktaş Belediyesi’ne daha sonra bu mekan için farklı tarihlerde farklı şirket isimleriyle yapılan ruhsat başvurularında hep esas alındı, sözkonusu rapor yeterli görülerek yangın açısından bir daha hiçbir tetkik yapılmadı.

Valiliğin soruşturma iznine ilişkin yazısında yer alan bilgilere göre 2011 yılında bu kez Gümüş Turizm Dış Ticaret şirketi işyeri ruhsatının “diskotek” olarak düzenlenmesi için başvurdu. Belediye 1525 metrekare kullanım alanlı işyeri açma ve çalışma ruhsatını verdi. Kullanım alanı ve faaliyet konusu değişen işyerine ruhsat vermek için yeni bir itfaiye raporuysa gerekli görülmedi.

2013 yılında bir yurttaş Beşiktaş Belediyesi’ne dilekçe verdi ve mekanın bir kısmının bulunduğu Sinan Apartmanı’nın yangın çıkışının binanın projesine uygun olmadığına dair şikayette bulundu.

Bunun üzerine Beşiktaş Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğü ekipleri Masquerade adlı işyerine gidip denetim yaptı, belediyenin Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü’ne “bir kez de müdürlüğünüz görevlilerince tetkik edilmesi” ve sonucun İBB’ye iletilmesini talep eden bir yazı gönderdi. Ancak Valiliğin raporuna göre Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü konuyu incelenmek üzere İBB İtfaiye Daire Başkanlığı’na ulaştırmadı.

Covid-19 tedbirlerini delmek için ruhsat yenilendi: Diskotek yerine içkili lokanta

2018 tarihindeyse bu kez Three Brothers Turizm Organizasyon Menajerlik adlı şirket ruhsatın kendilerine devredilmesi için Beşiktaş Belediyesi’ne yeniden ruhsat düzenlenmesi için başvurdu. Valilik raporunda 2013 yılındaki şikayete karşın Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü’nün İBB İtfaiyesi’nden yeni itfaiye raporu istemeden ruhsatı verdiğine dikkat çekildi.

Aynı şirket Covid-19 pandemisine ilişkin tedbirlerin yürürlükte olduğu 2020 yılında yeniden bir ruhsat başvurusunda bulundu. İstenen “içkili lokanta” faaliyet konulu ve "500 metrekare kullanım alanlı" işyeri açma ve çalışma ruhsatıydı. Yine itfaiye raporu talep edilmedi, ruhsat verildi. Ruhsatın verildiği tarihte pandemi tedbirleri kapsamında diskoteklerin kapatıldığına dikkat çekilen valilik yazısında “lokanta faaliyeti gerçekleştirmediği halde, Covid-19 tedbirlerini delmek amacıyla müstakil bir ruhsat düzenlendiği” belirtildi.

O tarihten bu yana aynı işletmecinin sahibi göründüğü Masquerade gece kulübünün hemen her yıl ramazan ayında tadilata girdiği, çalışanları da bu dönemde ücretsiz izne çıkardığı, buna karşın işler yetişsin diye çoğu zaman onları da yardıma çağırdığına ilişkin iddialara daha önce soL'da yayımladığımız haberlerde yer vermiştik.

2 Nisan 2024’te yine ramazan ayında "bayrama işler yetişsin" diye yoğun iş baskısıyla çalışan gece kulübü çalışanı ve tadilat için dışarıdan gelen firmaların çalışanlarından oluşan 29 kişi çıkan yangında yaşamını yitirdi.

Çıkış kapılarından birinin kapalı olduğu, tek çıkış kapısınınsa ses yalıtımda kullanılan malzemelerin tutuşmasıyla alevler içinde kaldığı, yangın söndürme sistemlerinin çalışmadığı, işçilerin büyük bölümünün kaçamadıkları için dumandan zehirlenerek yaşamlarını yitirdiği ortaya çıkmıştı.

'Ruhsattan önce veya sonra denetim yok'

İstanbul Valiliği’nin yazısında “Sözkonusu işyerine ait Ruhsat Dosyası’nın incelenmesinden 2007’den bu yana, farklı şirketler adına içkili lokanta ve diskotek faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatları düzenlenmesine rağmen Beşiktaş Belediyesi Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü tarafından ruhsatlar verilmeden önce veya verildikten sonra denetlendiğine ilişkin yazılı bir belgeye rastlanılmadığı” belirtildi.

Yazıda ayrıca sözkonusu ruhsatların Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü’nde görevli personel ve müdürlüğün bağlı olduğu başkan yardımcıları tarafından imzalandığı belirtilirken “Müfettişliğimizce alınan ifadelerde üst makamların konu ile ilgili talimatı olduğuna ilişkin bir veri elde edilemediği” ifadesi yer aldı.

13 kamu görevlisi hakkında soruşturma izni verildi

Valiliğin hakkında soruşturma izni verdiği isimler şöyle:

Eski Beşiktaş Belediye başkan yardımcıları Ahmet Koray Bayraktaroğlu, Ahmet Mithat Şermet, Yasemin Saral, Ali Rıza Yılmaz, İBB İtfaiye Teknik Müdür Yardımcısı Şükrü Öztürk, İBB İtfaiye Müdür Yardımcısı Tuncay Akdağ, İBB İtfaiye Zabıta Amiri Numan Bulburu, İBB İtfaiye Çavuşu Fazlı Yavuz, Beşiktaş Belediyesi Ruhsat ve Denetim Müdürü Uğur Türkyılmaz, Beşiktaş Belediyesi Ruhsat Şefi Nilüfer Oğuz, Beşiktaş Belediyesi Ruhsat Memuru Rahşan Tekin Ölmez, Beşiktaş Belediye Memurları Lalehan Taşdelen Başkaya, Feridun Tayfun Erelmas

O dönemin belediye Ruhsat ve Denetim Müdürü olan Cemal Aksoy 2017 yılında hayatını kaybettiği için valilik toplamda 13 kişi hakkında soruşturma izni verdi.