Bir yandan tam kapasite çalıştıklarını gururla duyuran iktidar ve sermaye sahipleri, diğer tarafta ekonomik kriz altında geçim derdine düşmüş metal işçileri.
Metal sektöründe toplu sözleşme anlaşmazlığı ve grev sürecine ilişkin yeni gelişmeler yaşanıyor. Önümüzdeki günler mücadelenin keskinleşeceğini gösteriyor. Grev dahil her seçenek masada.
12 Ekim’de başlayan işçi sendikaları ve patron sendikası Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) arasındaki Grup Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri sürecinde 7 Aralık'taki beşinci toplantıda da anlaşma sağlanamadı.
7 Aralık tarihinde Birleşik Metal-İş tarafından yapılan açıklamada, MESS'e tepki gösterilmiş, sefalet zammı önerisinin kabul edilmeyeceği, görüşme sürecinin bittiği ve uyuşma sağlanamadığı aktarılmıştı.
Yapılan açıklamada, uyuşmazlık tutanağı tutulduğu, sürecin arabulucu ile devam edeceği bildirilmişti.
Ayrıca, Birleşik Metal-İş tarafından önerilen maddelerin MESS tarafından reddedildiği, mevcut sosyal hakların dahi geriye götürülmek istendiği ifade edilmişti.
Birleşik Metal İş tarafından yapılan açıklamada, “İşçiler sürekli yoksullaşmakta ve reel ücret kaybı giderek artmaktadır. Başta ücret zammı olmak üzere, teklif ettiğimiz tüm maddeler işçilerin en doğal haklarıdır. İşverenler, yüksek oranlı karlar etmeye devam etmektedir” denilerek patronların ellerini cebine atması ve işçilerin haklı taleplerinin kabul edilmesi çağrısı yapılmıştı.
Görüşmelerde ilerleme kaydedilememesi üzerine, Birleşik Metal-İş, daha önce açıkladığı üzere, toplu sözleşme sürecine yönelik mücadele takvimi belirlemek için Merkez Toplu Sözleşme Komisyonu'nu topladı ve son gelişmeleri değerlendirdi.
soL, hem metal sektöründeki toplu sözleşme anlaşmazlığını hem de grev sürecine giden yolda neler yaşandığını öğrenmek üzere Birleşik Metal-İş Genel Sekreteri Özkan Atar ile görüştü.
Atar, soL’a işçi ve patronun neler talep ettiğini, metal işçilerinin son durumunu ve grev sürecine ilişkin neler konuşulduğunu anlattı.
‘Yaklaşık 60 madde üzerinde uyuşmazlık tutanağı tutuldu’
Birleşik Metal-İş Genel Sekreteri Özkan Atar, yapılan beş görüşmede kendi teklifleri üzerinden yaklaşık 60 maddede uyuşmazlığın olduğunu ve bunların kayıt altına alındığını ifade ederek, “Grup toplu iş sözleşme kapsamı içerisinde, 12 Ekim’den itibaren 7 Aralık’a kadar beş görüşme yapıldı. Bu beş görüşme içerisinde, bizim vermiş olduğumuz toplu sözleşme teklifi üzerinden yaklaşık 60 maddede uyuşmazlık tutuldu. Değişiklik içermeyen maddelerden bir kısmı da anlaşma tutanağı altına alındı” dedi.
‘Kazanılmış haklarımızı geriye götürecek karşı teklifler verdiler’
Atar, patron sendikası MESS’ten, işçilerin mevcut haklarının ortadan kaldırılmasına yönelik kimi tekliflerin de geldiğini söyleyerek, bunların neler olduğuna dair bilgiler paylaştı.
“İşveren sendikası MESS, saat ücretlerine yüzde 12 zam önerdi. Sosyal haklara ise yüzde 19,25’lik yıllık enflasyon kadar zam önerdi. Toplu sözleşmenin diğer değişiklik içermeyen bazı maddelerinde mevcut kazanılmış haklarımızı geriye götürecek karşı teklifler de verdiler” diyen Atar, bu karşı tekliflerin tartışılabilir bir yanı dahi olmadığını vurguladı.
Atar, törpülenmek ya da ortadan kaldırılmak istenen sosyal haklara örnekler vererek devam etti:
“Bunlar arasında neler var diye sorarsanız... Şöyle ifade edeyim, örneğin, toplu sözleşmenin süresinin üç yıllık olması, ikramiyelerin fiili çalışılan günlere endekslenmesi, telafi çalışması, deneme süresinin uzatılması, dört aylık süre içerisinde denkleştirme çalışmasının yapılması ve bunun toplu iş sözleşmesinde işverenin istediği zaman uygulayabileceği bir şekle sokulması... “
'İşçilerin kazanılmış haklarının geriye götürülmesine müsaade etmeyiz...'
Bunun devamının da olduğunu söyleyen ve kıdem ile ihbar tazminatlarında toplu sözleşme yürürlüğünden itibaren işe giren işçiler için yasal sınırlara çekilmek istendiğini ifade eden Birleşik Metal-İş Genel Sekreteri, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Şöyle ifade edeyim, örneğin fazla mesai ücretlerinde mevcut toplu iş sözleşmesinin üzerinde uygulama yapılan kimi iş yerlerinde, fazla mesailerin yüzde yüz sınırına çekilmesi gibi, SSK tarafından verilen istirahatlerde işveren tarafından ödenen ücretin kaldırılması gibi…
Atar, yaptığı değerlendirmede “Bu karşı tekliflerin hiçbir şekilde tartışılabilir ya da kabul edilebilir bir yanı olmadığından dolayı bunları reddettik. Sözleşmede de asla kabullenmeyeceğimizi belirttik” ifadelerini kullandı.
‘Komik ve değerlendirmeden son derece uzak rakamlar...’
Genel Sekreter Atar, patron sendikası tarafından ortaya konan parasal maddelere yönelik teklifi, ülkenin içerisinde olduğu ekonomik tabloya bakınca ve emekçilerin hızla yoksullaştığı bir dönemde “komik” bulduklarını söyledi.
Atar, şu ifadeleri kullandı:
“Diğer taraftan ücretlere ve sosyal haklara yönelik vermiş oldukları mali tekliflerin, emekçiler açısından bugün ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik şartlar, işçilerin alım gücünde yaşanan şiddetli kayıp ve yoksullaşma karşısında komik ve değerlendirmeden son derece uzak rakamlar olduğunu söyledik”.
‘Resmi arabulucu süreci başladı, anlaşma olasılığı ise görünmüyor’
Birleşik Metal-İş Genel Sekreteri Atar uyuşmazlık sonrası resmi arabuluculuk uygulamasının başladığını, sürecin bu hafta tamamlanacağını ifade etti. Atar, bir anlaşma olma olasılığının söz konusu olmadığının altını çizdi.
Bugün resmi arabulucu ile bir toplantı olacağını belirten Atar, sürece dair şunları paylaştı:
“7 Aralık’ta tutulan uyuşmazlık raporu sonrasında, resmi arabuluculuk süreci başladı ve bugün itibarıyla resmi arabulucuyla prosedürün yerine getirilmesi mahiyetinde bir toplantı gerçekleştirilecek. Arabulucu ile yapılacak görüşme çerçevesinde bir anlaşma olma olasılığının olmadığını belirtebiliriz”.
17 Aralık’ta komisyonlarını topladıklarını söyleyen Atar, arabulucu görüşmesi sonrasında 60 günlük yasal grev sürecinin başlayacağını ifade etti:
“Arabulucu süreci bu hafta tamamlanacak. Sonra ise arabulucu, raporunu yazarak taraflara tebliğ edecek. Bu rapor elimize ulaştıktan sonra 60 günlük yasal grev süresi başlıyor. Biz tabi bu arada ayın 17’sinde Merkez Toplu Sözleşme Komisyonumuzu topladık. Hem MESS’in teklifini hem de 2022 için belirlenen asgari ücretin durumu ile toplu iş sözleşmesine olan etkisini konuştuk. Elbette, mücadele hattımızı, alacağımız karar ve hazırlıklarımızı gözden geçirdik, değerlendirmelerimizi yaptık”.
İşçilerin eylemleri geçen hafta başladı, bu hafta artıyor, grev ise kapıda...
Belirlenen mücadele takvimi uyarınca, geçen hafta işyerlerinde fazla mesaileri kaldırılmıştı. Bugünden itibaren de bazı eylemlerin daha yapılmaya başlanacağını haber veren Atar, bu evrede MESS’ten bir görüşme ya da teklif gelirse değerlendirebileceklerini ve kendi taleplerinin hayata geçirilmesi için çaba içerisinde olacaklarını söyledi.
Atar, eylem takvimi hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Geçen haftadan itibaren işyerlerinde fazla mesaileri kaldırmıştık. Bugünden sonra da fabrikalarda işçi arkadaşlarımız vardiya değişim saatlerinde, paydoslarda, yemekhanelere giderken toplu hâlde eylemler, yürüyüşler gerçekleştirecekler. Yarın ise MESS Grup Toplu İş Sözleşmesi kapsamındaki tüm iş yerlerinde ve tüm vardiyalarda, 1 saat üretimden gelen güç kullanılacak. Cuma günü iş yerlerindeki yürüyüş ve eylemler tekrar edilecek. Sonraki haftaya ilişkin de Yönetim Kurulumuz tekrar bir değerlendirme yaparak, yeni eylem kararlarını hayata geçirecek”.
Anlaşma ihtimali var mı?
“Öngörünüz nedir, MESS’ten bir geri dönüş yapılması söz konusu olur mu?” sorusuna da cevap veren Birleşik Metal-İş Genel Sekreteri, şunları belirtti:
“Bu konuda şu an bir şey söylemek zor. Bu, işverenin yaklaşımlarına bağlı. Ancak önermiş oldukları bu tekliflerle, bu toplu sözleşmenin kesinlikle bitme imkânı yoktur. Ayrıca mevcut hakları geriye götürecek, çalışma ilişkilerini sarsacak ve işçileri adeta işverenin emrine amade köleler hâline getirecek karşı teklifleri de mutlaka geri çekmeleri gerekiyor. 2020 yılının başından itibaren pandemi koşullarında en zor şartlarda canımızı ortaya koyarak ürettik, fabrikaları ve ülke ekonomisini büyüttük. Şimdi hak ettiğimizi mutlaka alacağız. Güzellikle vermezlerse grev de dahil her türlü mücadeleyi hayata geçirerek gereken neyse yaparız.”
Genel Sekreter Atar, çok daha kararlı bir mücadelenin hayata geçmesi gerektiğinin altını çizerek, sözlerini şöyle tamamladı:
“Şu anda ülkede emekçilerin çok hızlı bir yoksullaşma sürecinde olduğunu, alım güçlerinde erime ve kaybın hızla devam ettiğini söylememiz mümkün. Bu dönemki toplu iş sözleşmelerinin de her dönemden daha zor geçeceğini ve bu gidişi tersine çevirmek için tüm emekçiler açısından birlik içerisinde ve çok daha kararlı bir mücadelenin hayata geçmesi gerektiğinin de altını çizmek gerekiyor”.
