ABD, bugün itibariyle İran'a yönelik, madencilik, otomotiv ve finansal sektörü etkileyen yaptırımları yeniden yürürlüğe soktu.
Barack Obama'nın başkanlığı döneminde İran'la imzalanan nükleer anlaşma sonrasında kaldırılan yaptırımlar, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmadan çekilmesiyle birlikte yeniden yürürlüğe sokuldu.
Dün İngiltere, Fransa, Almanya dışişleri bakanları ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini'nin imzasını taşıyan bir ortak açıklama yapılmış, ABD yaptırımlarının tanınmayacağı ilan edilmişti.
Ancak Avrupalı şirketler, AB'nin açıklamasında rağmen, ABD yaptırımlarına uymayı ve İran pazarından çekilmeyi tercih ediyor.
AB ENGELLEME STATÜSÜ FİİLEN UYGULANAMIYOR
Avrupa Birliği Engelleme Statüsü'ne referans yapılan açıklamada, "etkili finansal kanalların açık tutulacağı ve İran ile iş yapan Avrupalı şirketlerin korunacağı" duyurulmultu.
AB hükümetleri adına yapılan ortak açıklamanın işaret ettiği Engelleme Statüsü, Avrupalı şirketlerin ABD yaptırımlarına uymasını yasakladığı gibi, yabancı mahkemenin Avrupalı şirketlere ilişkin verdiği kararın etkisini, cezayı kompanse etme taahhüdünde bulunarak, sıfırlıyor.
Öte yandan, Avrupalı şirketler, küçük İran pazarında kalıp yaptırıma uğramaktansa, devasa ABD pazarında sorunsuz bir şekilde faaliyetlerini sürdürmeyi tercih ediyor.
AB'nin Engelleme Statüsü'nün fiilen uygulanması ya da Avrupalı şirketlerin gerçekten ABD yaptırımlarına uymayı reddettiği durumunda, Avrupa ekonomisinin büyük zarar göreceği belirtiliyor.
ALMAN DEVLERİ BİLE YAPTIRIMLARA UYUYOR
Mercedes-Benz'in üreticisi Alman otomotiv devi Daimler'ın, Pazartesi günü İran pazarından çekildiğini duyurduğu açıklamasında, "İran'daki, zaten sınırlı olan, faaliyetlerimizi, uygulamaya sokulan yaptırımlar doğrultusunda, ikinci bir duyuruya kadar askıya aldık" dendi.
Almanya Merkez Bankası, Bundesbank da geçtiğimiz ay kurallarında değişikliğe giderek, Hamburg'da faaliyet gösteren İran merkezli bir bankanın İran'a milyonlarca avro transfer etmesini engelledi. Bundesbank'ın uluslararası para transferlerinde en önemli aracılardan biri olduğu biliniyor.
ABD BU KEZ KARARLI
AB Engelleme Statüsü yasası, 1996'da, Küba, Libya ve İran'la iş yapan Avrupalı şirketleri ABD yaptırımlarından korumak için kabul edilmişti. ABD, yıllar boyunca yaptırımlarına dönük ihlalleri, AB ile gerilim yaşamamak için, gözardı etti.
Trump'ın İran hamlesinden sonra ise, ABD'li yetkililer, AB ülkelerini ısrarlı bir biçimde yaptırımlara uymaya çağırıyor ve şimdiden 100 büyük şirketin İran'dan çıkma niyetinde olduğunu açıkladığını duyuruyorlar.
Bunun karşısında AB'nin, devlet mülkiyetindeki bankalar ve enerji şirketlerinin girişimiyle İran'la iş yapmaya devam edebileceği ancak bu şirketlerin ABD yaptırımları sebebiyle izole olacağı değerlendirmesi yapılıyor.