Türkiye'de kira artışının en çok yaşandığı yerlerden birisi Antalya. Özellikle geçtiğimiz sene meydana gelen Rusya-Ukrayna savaşından sonra şehre gelen on binlerce kişi "fırsat" olarak görülmüş, insanların yaşadıkları sorunu fırsat bilenler tarafından kiralara fahiş zamlar yapılmıştı.
Antalya'ya özellikle depremden sonra en az 200 bin kişinin geldiği tahmin ediliyor. Yaşanan göçlerin ardından kiralar yine artarken, kendilerine "Kiracılar Dayanışması" adını veren kira mağdurları tepkilerini dile getirmeye çalışıyor.
Yaşadıkları sorunları soL Haber'e anlatan kiracılar mağduriyetin bir an önce giderilmesini ve önlem alınmasını talep ediyor.
'Emlakçılar ev sahiplerini ucuza vermeyin, bekleyin diye uyarıyor'
Kiracı olarak sorun yaşayanlardan biri olan Pakize Yıldırım, yaşadıklarını şöyle anlatıyor, "Bölge zaten emlakçıların ev sahiplerini örgütleyerek 'ucuza ev vermeyin gerekirse bekleyin daha yüksek bir fiyata kiralarız' dedikleri bir bölge. Ev sahipleri de emlakçıları tek yetkili merci olarak tarif ediyor. Kira sorunu yaşayan kişilere de 'Senin yerinde olsam keyfimin kaçmasına izin vermez çıkardım evden' diyorlar.
Buralar aşırı pahalı yerler. Yani depremden önce de zaten kiracıların nefes alamadıkları yerlerden biriydi. Hükümetin acilen bu mevzuya el atması lazım."
'Kiralar semte, binanın yaşına, metrekaresi gibi şartlara göre yetkililer tarafından düzenlenmeli'
Kira artışlarının depremden çok önce başladığını söyleyenlerden birisi de Bilge Yönel. Bilge Hanım, "Kira artışları ilk önce Rusya-Ukrayna savaşı ile baş gösterdi maalesef. Birçok yerde yüzde 200' yakın artışlar yaşandı. Daha sonra deprem dolayısıyla bir balyoz gibi etki eden artışlar oldu. Ben bizzat bunu kendim yaşadım. Çevremdeki birçok kiracı arkadaşımda bunu yaşadı ve yaşamakta.
Ev sahipleri ise bizi yıldırmaya çalışıyor. Kimi ev sahibi bizzat kendisi evden çıkmamızı istiyor kimisi ise icra ve mahkeme yolu ile sindirmeye çalışıyor.
Bu fahiş artışlar insani olarak hiç uygun değil. İnsanları paraya tapan bir millet haline geldiler. Bizler ev sahibi olanları da mağdur etmeden gereken yasal şekilde çözümler bekliyoruz. Yaşanan sorunları fırsatçılığa çevirenlere çok öfkeliyiz. Barınma temel bir ihtiyaç iken kendi ülkemizde barınacak yer bulmakta zorlanıyoruz. Bu hak da değil adalet de değil. Ve bunu onların fırsatçıların yanına bırakmamalıyız.
Kiralar yetkililer tarafından belirlenmeli. Bunun birçok kriteri olabilir. Kiralar evlerin lüks, normal, yada eski olma durumuna göre, semte göre, metre kareye göre belirlenmeli veya belirli bir göç kapasitesi belirlenmeli şehirlere göre. Kira gelirinin belli bir miktarı geçmesi ile birlikte mülk sahibinden alınan vergi kademeli olarak kiraya göre artırılmalı ki caydırıcılığı olsun. Kiralayan değil kiraya verenden komisyon alınmalı örneğin. Raic bedeller baz alınmalı gibi birçok taslak olmalı diye düşünüyorum. Yani çözüm seçilenden sosyal devletten gelmeli ki bizlerde güven içerisinde yaşayabilelim. Maalesef şimdi geçinebilmek için eşim iki ayrı işte çalışmak zorunda kalıyor" diyor.
'Mağdur olan biziz. Emlakçılar serbest piyasa bu deyip geçiştiriyorlar'
Şakir Kaptan Antalya'da özel bir firmada işçi olarak çalışıyor. Kendisi normalde bir ev sahibi imiş. Ama Antalya'ya taşınınca tekrar kiracı olmuş. Ne kendi evini satıp bir ev alabiliyor ne de kendi evini kiraya verse Antalya'da bir ev bulabiliyor. Kaptan, soL Haber'e sorunlarını anlatırken "Deprem öncesinde de 2022 yaz aylarında hızlı tırmanışa geçen kira artışları deprem ile pik yaptı. İnsanlarda vicdan kalmadı.
Olanlardan bakıyorum arada deprem öncesi ile sonrasında satılık ve kiralık evlere yine zam geldi, yüzdesel oranda altın artışını geçti. Emlakçılar pek konuşup açıklama yapmıyor. 'Ev sahibi böyle diyor' diye yuvarlak cevaplar veriyorlar. Zaten artık ev sahibi kiralamıyor. Herkes emlakçıların kurduğu tezgaha düştü. Bu durum ev sahibinin işine geliyor, kiracı mağdur oluyor. Piyasa böyle deyip geçiştiriyorlar.
Mağduriyetleri çözmek için, mağdurları güçlendirmek gerek diye düşünüyorum. Ben kiracı idim ,ev sahibi oldum, şehir değiştirdim, şimdi yine kiracıyım. 2 yıl önce evi sattım. Bulunduğum yerden almaya param yetmedi ve şimdi fiyatlar 5 kat arttı" diyor.
'Devletin depremzedeler yardımı 3-5 bin lira. Antalya'da kiralar 20 bin lira'
Artan kira fiyatlarından dolayı hem depremzedelerin hem de Antalyalıların sorun yaşadığını belirten Asiye Çankal, kira fiyatlarının yaklaşık 10 katına çıktığını belirtiyor. Deprem sonrasında ise kiralara 3-5 bin lira daha eklendiğini ifade ediyor. Asiye Çankal "Emlakçılara sorsan da ev sahipleri böyle istiyor deyip topu atıyorlar. Ev sahiplerinin çoğu zaman depremzedelere ev vermek istemediklerine şahit oldum. Bunun ne kadar kötü bir hareket olduğunu umarım bir gün anlarlar. Devletin acilen bir düzenleme yapması lazım. Hepimiz çok zor durumdayız. Enflasyon farkına bakılmaksızın 1000 Liralık ev için On Bin Lira kira isteyenlerin cezalandırılması gerekiyor bence" diyor.