İstanbul’da büyük bir işçi ve doğa katliamı sonucunda AKP’nin yandaş firmaları tarafından yapılan İstanbul Havalimanı, şimdi de hediye havalimanıyla gündemde.
AKP’nin yeni havalimanı açıldığı için uçuşlara kapattığı Atatürk Havalimanı’nı işleten TAV adlı şirkete, tam 389 milyon avro gelir kaybı ödemesi yapmıştı.
Şirket, bu paranın üzerine yaptığı “ufak” bir ekle, Kazakistan’ın Almatı kenti havalimanını 415 milyon dolara satın aldı.
Ne olmuştu?
Yapım sürecinde hem işçi cinayetleri hem de büyük bir doğa katliamına sahne olan İstanbul Havalimanı, aynı zamanda ihale sürecinden son aşamasına kadar da yolsuzluk iddialarının odağındaydı.
Sadece yer tesliminden yandaşların cebine 2 milyar avro kaldı
Sadece havalimanın yer tesliminin geç yapılması nedeniyle devletin uğratıldığı zarar 2 milyar avroyu aşarken, bu miktar Cengiz-MAPA-Limak-Kolin-Kalyon adlı AKP yandaşı şirketlerin oluşturduğu İGA’nın cebinde kalacaktı.
Toplam 4,5 milyar avro yolsuzluk
Ancak süreç içinde yaşanan tek yolsuzluk bununla da sınırlı değildi. O dönem konuya ilişkin açıklamada bulunan CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, yaşanan ikinci yolsuzluğu soL’a şöyle anlatmıştı:
"Bu süreçte ikinci büyük yolsuzluk, ihaleye 90 metre yükselikle çıkılması oldu. Yani düşünün ki, Şişli kadar bir yerde gerektiği yerde çukur dolduracaksınız, gerektiği yerde dağları düzelteceksiniz ve büyük kayalar taşıyarak 90 metre yükselik sağlayacaksınız. Projenin belki 5 milyar doları bu hafriyat meselesi, kalan 2,5 milyar dolar bina masraflarıdır. 90 metreden 60 metreye indirdiğinizde 30 metrelik hafriyattan vazgeçmek milyonlarca metreküp hafriyattan vazgeçilmesi anlamına da geliyor . Bizim hesaplamalarımıza göre, bu değişiklik 2,5 milyar avro civarında maliyet düşüşüne neden oldu. Yani 7,5 milyar avro gösterilen proje aslında 5 milyar avroya düştü. Yani 2,5 milyar avro bu müteahhitilerin cebinde tutuldu. İki yolsuzluğun toplamı 4 milyar 590 milyon avro ediyor."
TAV'a hediye...
Sürecin bir diğer zarar halkası Atatürk Havalimanı ve şirketin kiracısı olan TAV’a ödenecek miktar oldu.
Atatürk Havalimanı’nı yıllık 165 milyon avro kirayla işleten şirket, kira sözleşmesinin bitmesine 1,5 yıl kala havalimanının uçuşa kapatılması ve tüm uçuşların İstanbul Havalimanı’na yönlendirilmesi nedeniyle zarara uğradığını belirtirken, söz konusu zarar halkın cebinden karşılandı.
TAV’a AKP tarafından atılan bu plansız hamleler dolayısıyla tam 389 milyon avro tazminat ödenmek zorunda kalındı.
Şirket de halkın cebinden karşılanan bu miktarla Kazakistan'ın Almatı kenti havalimanını 415 milyon dolara satın aldı.
Havalimanı yolsuzlukları nedeniyle 4,5 milyar avroluk bir zarar ortaya çıkarken, buna bir de 389 milyon dolarlık TAV tazminatı eklendiğinde AKP’nin halkın cebine vurduğu darbe daha da ağırlaşmış durumda.
Salgın zararı daha da büyütecek
Üstelik tek zarar başlıkları bunlar da değil…
Havalimanı için AKP’nin bu yıl garanti ettiği yolcu geliri (sadece uçuş bazlı) yaklaşık 350 milyon avro.
Ancak salgın nedeniyle uçuşlar durmuş durumda, bu nedenle AKP, havalimanından yapılmayan uçuşlar için de şirkete para ödemek durumunda kalacak.
TAV’ın sahibi Fransızlar
1997'de İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali ihalesini kazanan Tepe ve Akfen Grupları’nın kurduğu TAV, daha sonra birçok havalimanının işletmesini de aldı.
Mayıs 2012’de ise Groupe ADP, TAV Havalimanları’nın çoğunluk hissedarı haline geldi.
Avrupa'nın en büyük havalimanı işletmecilerinden biri olan Fransız Aeroports de Paris (ADP) Akfen'in yüzde 8,1 oranındaki payını da 2017 yılında 160 milyon dolara alarak holdingteki hisse oranını yüzde 46,1’e yükseltti.
TAV’da Tepe İnşaat'ın yüzde 8,1, TAV'ın CEO'su Sani Şener'e ait Sera Yapı'nın yüzde 2 payı bulunuyor. Şirketin halka açıklık oranı ise yüzde 40,3.