19. yüzyıl romantik dönem Fransız müziğinin en önemli temsilcilerinden biri Hector Berlioz’dur. 1803-1869 yılları arasında yaşamış olan besteci, bugün senfonik orkestranın kurulumunun biçimini ve içeriğini belirlemiş olan öncü bir figürdür. Haydn, Mozart ve Beethoven’in senfonilerindeki orkestra kadrosunu genişletmiş, orkestra içindeki ses renkleri yelpazesini genişletmiştir. Kendisinden sonraki Wagner, Mahler ve Richard Strauss gibi bestecilere bu bakımdan örnek ve ilham kaynağı olmuştur.
Berlioz, Avrupa’nın deneyimlediği devrimler serisine tanık olmakla kalmamış, bunları yakından takip etmiştir ve gerçekleşen politik olaylar, onun müziğinin ulusalcı karakterini yönlendirmiştir. 19. Yüzyılda Fransızlar’dan ortaya çıkan ilk büyük besteci olarak Berlioz, devrinin ruhunu bu bakımdan tam uygunlukla yansıtır. Berlioz’un müziğinin toplumsal olaylar ile içsel bağıntısının en çarpıcı örneklerinden biri, büyük Fransız Devrimi’nden sonra aynı topraklarda gerçekleşen aynı kritik seviyedeki 1830 Devrimi’nin onuncu yıldönümü için yazılmış bir eserdir: Cenaze ve Zafer Senfonisi.
1830 Devrimi (Temmuz Devrimi adıyla da anılır), Bourbon hanedanını, Kral 10. Charles’ın hükümdarlığını ve Restorasyon dönemini sonlandıran büyük bir olaydır. Bu devrimin başlıca sonucu, parlamenter monarşinin kurulmasıdır. Elbette halen burjuvazinin kapsamı altında gerçekleşmiş olmak ile birlikte devrim, Fransa halkının bir dönüm noktası olarak andığı tarihi bir olay olmuştur.
Hector Berlioz, Fransız hükümetinden bu devrimin onuncu yıldönümü için bir eser siparişi alır. Besteci, politik olayları yakından takip etmek ile birlikte hükümetin sempatizanı değildir; yine de bu siparişi geri çevirmez; Cenaze ve Zafer Senfonisi’nin ilk seslendirilişini aynı yıl, 1940’da Paris’te açık hava etkinliğinde bizzat kendisi yönetir. İki yıl sonra eserin orkestra kadrosunda değişiklikler yapıp koro da ekleyerek tekrar seslendirildiğinde, bu konsere seyirci olarak (henüz devrimci ruhu taşıyan) Richard Wagner de katılır.
1830 Devrimi’nin 191., Berlioz’un Cenaze ve Zafer Senfonisi’nin ise 181. yıldönümünde bu eseri orijinal, büyük bando topluluğu için yazılmış haliyle dinliyoruz. Orkestradaki vurmalı çalgılar arasında mehter zilinin (notadaki adlandırması Turkish Crescent) yer aldığı dikkatli seyircilerin gözünden kaçmayacaktır.
