Tarım Kredi Kooperatifleri, 1.618 Kooperatiften oluşuyor. Kooperatif ortaklarının sayısı 800 bine ulaşıyor. Resmi belgelerinde “Türkiye’nin en büyük çiftçi ailesiyiz” diyorlar. 2020 yılı değerleriyle öz kaynaklarının toplamı 10 milyar liraya, aktiflerinin toplamı 30 milyar liraya yaklaşıyor. 23 anonim şirkette hissesi var. 19’undaki pay oranı %50’nin üzerinde.

Birlikler, 1972 yılında yürürlüğe giren 1581 sayılı Yasayla öngörülen kurallar uyarınca yönetiliyor. Yasanın Birinci Maddesinde; “üreticilerin aralarında ekonomik menfaatlerini korumak ve özellikle meslek ve geçimleriyle ilgili ihtiyaçlarını sağlamak amaciyle karşılıklı yardım ilkesine dayanan (birliklerdir)…” yazıyor.

Misyon bildirimlerindeki şu sözler de dikkat çekiyor; “…Türk çiftçisinin her türlü ihtiyacını karşılamaya dönük mal ve hizmetleri zamanında, güvenilir, kaliteli ve uygun şartlarda sağlamayı ve ürünlerini pazarlamayı, Türk tarımını çevreye ve doğaya saygılı, sürdürülebilir en üretken sektör yapmayı amaçlar.”

Başarılarını değerlendirmek bir başka yazının konusu olsun. İcralarla boğuşan; traktörlerine el konulan; borçları yüzünden elektrikleri kesilen, tarlasını sulayacak pompayı çalıştıramayan çiftçilere neden katkı vermediğini bir başka yazıda sorgulayalım. Paraların, Birliğin yöneticilerine ve AKP yandaşlarına yemlik-arpalık gibi kullandırılıp harcandığını da şimdilik kaydıyla bir yana bırakalım.

Çok daha vahim şeyler oluyor: çiftçilerin parasıyla altın üretmeye kalkıştılar. Sormak gerek; hangi birikim hangi donanım ile bu işe girişiyorsunuz? Bu memlekette maden işleriyle ilgilenen bir kurum yok mu? Ve hangi yasa size böyle bir yetki ve görev veriyor?

Ne kötü; tarım, çiftçilerin kurduğu dayanışma kooperatifleri eliyle yok ediliyor ve kimse farkında değil.

30 Ocak 2022 günlü Resmi Gazetede, Aralık/2021 ayında düzenlenen yatırım teşvik belgesi projeleri listesi yayımlandı. Listede, geçtiğimiz yıl kurulan Gübretaş Maden Yatırımları Anonim Şirketi de yer alıyor. Şirket, altın arayıp altın üretecek. Bu iş için 4 milyar 634 milyon lira tutarlı bir proje hazırlanmış.

Verilecek teşviklere kısaca göz atalım: çalıştırdığı her işçi için sigorta primi işveren hissesini 7 yıl boyunca devlet ödeyecek…Gümrük vergisi ve KDV ödemeksizin 66 milyon 607 bin ABD dolar tutarındaki makine teçhizatı ithal edebilecek (ABD dolarını 14 lira üzerinden hesaplarsak 933 milyon lira ediyor) …kazancının %80’inden vergi alınmayacak ve bütün bunların toplamı, sabit yatırım tutarının (%40+15=) %55’ine ulaşabilecek. Dahası var; kredi almışsa faiz desteği verilecek…

Gübretaş Maden Yatırımları Anonim Şirketini, Kooperatifler Birliğinin %75 hissesine sahip Gübretaş AŞ Mart/2020 tarihinde 550 bin lira sermaye vererek kurdu. Sermayesini 2021 yılında 40 milyon liraya yükseltti. Bürokratik işlemlerin seyrine bakıldığında Bilecik/Söğüt’teki altın madeni işletmeciliği için özellikle kurulduğu açıkça görülüyor. Özel bir işletme olduğu için isterlerse halka açtık deyip hepsini yarın satabilirler. Kimsenin ruhu duymaz.

Altın arama ve üretme işini, gübre üreten bir şirkete yaptırmak doğru bir seçim değil ama sermaye için bunun önemi yok. O kazandığı paraya bakar.

Gübretaş Maden Yatırımcıları Anonim Şirketi’nin duyurularını nedense Gübretaş AŞ yayımlıyor. Oysa ayrı bir tüzel kişiliği var. 25 Mart 2021 tarihinde Ziraat Bankasından 135 milyon ABD doları kredi alındığını da Gübretaş AŞ duyurdu. Doları 14 lira sayıp bir hesap yaparsak 1 milyar 890 milyon lira olduğunu görüyoruz.

Gübretaş Maden Yatırım Şirketine verilen maden sahası, Koza Altın İşletmeleri Anonim Şirketinden devir alındı. Yargıya yansıyan sorunlar vardı; çözümlendi. Faaliyet raporlarında makine ve teçhizatın 2022 yılının ilk aylarında maden sahasına getirilmeye başlanacağı belirtiliyor. Ancak ÇED süreci henüz sonuçlanmadı. 11.9.2021 tarihinde kapasite artışı için başvuru yapılmıştı. İnternette bittiğini gösteren bilgiye rastlanmıyor.