Türkiye’de kadınlar şiddet, gericilik ve artan sömürü nedeniyle yoksullaştırılmaya karşı mücadeleyle geçen bir yılı daha geride bırakıyor.
2022’nin kadın mücadelesi açısından öne çıkan başlıklarını derledik. Kadın Dayanışma Komiteleri’nden Gizem Batı Ayaz ile Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği Başkanı Müjde Tozbey Erden’den 2022 değerlendirmelerini aldık.
Kadın mücadelesinde 2022'den öne çıkan başlıklar
Geride bıraktığımız yıl kadınların mücadelesinde yaşananlardan öne çıkanlar şöyle:
Anayasa’ya türban girecek mi?
2022 yılında dünyada kadınların mücadelesine İran’da “başörtüsü kuralları"na uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınan Mahsa Amini’nin ölümü sonrası başlayan protestolar damgasını vururken, Türkiye’de AKP’nin Meclis’e sunduğu “başörtüsü"ne Anayasal güvence teklifi bu yılın önemli tartışmalarından biri olacak gibi görünüyor.
ÇYDD ile bir dizi kadın örgütü yaptıkları açıklamalarla sözkonusu teklifin laiklik ilkesiyle bağdaşmadığına ve ayrımcı olduğuna dikkat çekerek milletvekillerine teklife hayır deme çağrısında bulundu.
AKP’nin bu adımı CHP’nin “başörtüsü” için yasa teklifi “pası” sayesinde attığı yorumları yapıldı.
TKP 6 Ekim’de yaptığı açıklamada halk yoksullukla boğuşurken “Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan’la giriştiği ‘hangimiz daha yobazız’ rekabetinin kaybedeninin Türkiye olmasına izin vermeyeceğini” duyurdu.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na kapatma davası
Kadın cinayetlerinin hız kesmediği 2022’de, mücadele eden kadınlara yönelik baskılar da devam etti. 8 Mart’ta sokağa çıkan kadınların önüne polis barikatları kuruldu, çok sayıda kadın darp edilerek gözaltına alındı.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun kapatılması için dava açıldı.
İstanbul Sözleşmesi: Danıştay tarihinin en kalabalık duruşmaları
İstanbul Sözleşmesi’nin feshine karşı 100’ü aşkın kadın örgütünün Danıştay’da açtığı dava yılın ilk aylarına damgasını vurdu. Binin üzerinde avukat ve kadının katılımıyla Şubat, Nisan ve Haziran’da Danıştay tarihinin en kalabalık duruşmaları görüldü. Ancak Danıştay Erdoğan’ın İstanbul Sözleşmesi’nin feshi kararının iptali talebini reddetti.
Tarikatlar ve istismar
Cami imamından iktidar temsilcisine kadar her makamdan gericinin kadınları hedef almaya devam ettiği bir yıl olan 2022’nin son aylarında Birgün’den Timur Soykan’ın yaptığı bir haber ülke gündemine yerleşti.
Haberle birlikte İsmailağa Cemaati’ne bağlı Hiranur Vakfı kurucusunun 6 yaşındaki kızını 29 yaşında bir müridiyle “evlendirdiği”, çocuğun yıllarca cinsel istismara uğradığı ortaya çıktı.
Tutuksuz yargılandıkları ortaya çıkan istismarcı mürit ile tarikatçı baba yükselen tepkilerin ardından tutuklandı. İktidar olayı “münferit” diye nitelerken düzen muhalefetinden gelen tepkilerdeyse tarikatlara karşı çıkış yerine bunların “denetlenmeleri” talebi öne çıktı.
Sosyalist Güç Birliği ise İstanbul Kadıköy’de 17 Aralık’ta bir eylem yaparak tarikat ve cemaatlerin dağıtılması çağrısı yaptı.
Fabrikalarda direnişe öncülük eden kadınlar
Birçok işyerinde kadın işçiler işten çıkarmalara, düşük maaşlara, işyerinde tacize karşı direnişe geçti.
Direnişlerden bazıları kazanımla sonuçlandı.
Bunlardan biri patronu da bir kadın olan ETF Tekstil işçilerinin direnişiydi. Patron Sanem Dikmen’in haklarını ödemediği işçiler haftalar süren direniş sonucu patronun mallarına haciz koydurmayı başardı.
Kadın işçiler Çerkezköy’de Pas South fabrikasında, Kocaeli Dilovası’nda Farplas fabrikasında, İstanbul’da Alpin Çorap fabrikasındaki direnişlere öncülük ettiler.
Soygun düzenine karşı mahallelerden yükselen ses
Artan hayat pahalığına karşı kadınların sesi mahallelerden de yükseldi.
Kadın Dayanışma Komiteleri hayat pahalılığına ve fatura soygununa karşı “Hemen devletleştirme” talebiyle eylem ve etkinlikler düzenledi.
Kadınlar “Isınabildiğimiz, aydınlanabildiğimiz, doyabildiğimiz insanca bir yaşam istiyoruz” dediler.
Ücretsiz HPV aşısı için mücadele sonuç verdi
2022 Türkiye’de kadınların HPV aşısının ücretsiz olması için mücadelesinin sonuç verdiği bir yıl oldu.
Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri’nin başlattığı HPV Aşı Dayanışması sürerken birçok kadın ve çocuk dayanışma sayesinde aşılandı. Kadın Dayanışma Komiteleri ve Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği'nin aşının ücretsiz olması için toplumsal ve hukuki mücadelesinin ardından Sağlık Bakanı Fahrettin Koca TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı konuşmada “belirlenen bir grupta” aşılanmanın başlayacağını duyurdu.
HPV aşısı için “medeni hal” ve “yaş” sınırlaması getirmeyi öngören bilim dışı yaklaşıma karşı mücadele halen devam ediyor.
TKP'den çözüm belgesi
Türkiye Komünist Partisi iktidara geldiğinde kadının kurtuluşu için atacağı adımları içeren bir çözüm belgesi yayımladı.
Kadın Dayanışma Komiteleri'nin bir yılı böyle geçti
Kadın Dayanışma Komiteleri’nden Gizem Batı Ayaz geride bıraktığımız yılı soL için değerlendirdi:
Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği 47 şehirde kadın cinayetleri ve çocuk istismarı davalarına müdahil oldu
Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği Başkanı Müjde Tozbey Erden soL’a yaptığı 2022 yılı değerlendirmesinde şunları kaydetti: