Asgari ücrete gelen zam konuşulurken, birçok iş yerinde işçiler ne kadar zam alacağını, zamlı ücretin ne zaman yatacağını dahi bilmiyor. Çünkü patronlar zamlı ücretleri Mart’a kadar öteleyebiliyor ve birçok tekstil patronun ortak toplantılar ile ücret skalasını çoktan belirlediği söylentileri kulaktan kulağa yayılıyor.
Patronların Ensesindeyiz’e konuşan İzmir Çiğli Atatürk OSB’de bulunan tekstil firmalarında çalışan işçiler “Yemek, tuvalet, mola saatleri… Hepsi ayrı sorun!” diyor.
Vena Tekstil işçileri: ’10 saat çalışmak artık normal sayılıyor’
Vena Tekstil’den konuşan işçiler en insani gereksinim olan yemeğin ve tuvaletin bile büyük bir sorun olduğunu anlatıyor. 150 civarında işçinin çalıştığı, penye ve kot bölümünün bulunduğu fabrikada tuvalete kart basıp turnikelerden geçerek gittiklerini söyleyen işçiler molalar dışında yapılan girişlerde ücretlerin kesintiye uğradığını söylüyor. Çay molalarının 10’ar dakika, yemek arasının 30 dakika olduğu Vena Tekstil’de işçiler yemeklerin yetersiz ve mola sürelerinin çok kısa olmasından şikayetçi. Yevmiyeyle çalışan işçilerin de olduğu fabrikada yevmiyecilerin sigortası dahi yok. Önceleri servis hakkından da yararlandırılmayan yevmiyeci işçiler, itirazları ve ortak tepkileri sayesinde bu haklarını almışlar. 10 saat çalışmanın artık normal sayıldığı Vena Tekstil’in İzmir, Muğla, Manisa başta olmak üzere birçok yerde satış mağazası var.
Çağan Tekstil işçisi: ‘Daha bir gün bile eve karnım tok gitmedim’
Çağan Tekstil’den PE’ye konuşan işçiler dövizden dem vuran tekstil patronlarının aslında nasıl da semirdiğini gözler önüne seriyor. “Daha bir gün bile eve karnım tok gitmedim” diyen bir işçi yemeklerin doyurucu olmadığından şikayetçi. Bir fabrikasında 350 kişinin çalıştığı Çağan Tekstil’de yalnızca 5 adet tuvalet var. Çoğunluğunu kadın işçilerin oluşturduğu fabrikada mola yalnızca 15 dakika ve upuzun tuvalet kuyrukları oluşuyor. Bir çay içmek için iş yerinde tuvalete gitmediğini söyleyen işçiler durumun sadece yemek ve tuvaletle sınırlı olmadığını belirtiyor.
Birçok fason fabrikada rutin uygulama halini alan “çift bordro” sistemi Çağan Tekstil’de de uygulanmakta. Asgari ücretin banka hesabına yatırıldığı, fazla mesai ücretlerinin elden alındığı bu uygulama için kullanılan çift bordro, olası işten ayrılmalarda işçinin hak kaybına neden oluyor.
O fabrikadan bu fabrikaya sürüklenen işçiler
Son dakika mesaiye bırakılmaktan şikayetçi olan bir işçi şunları söylüyor:
“Çağan Tekstil’in üç fabrikası var. Artık onun mu akrabasının mı bilmiyorum ama aralarında bir bağ olduğu kesin. Zaten birçok fason patronu hep böyle yapıyor. Bir yeri kapatsa hemen diğerine geçiyor. Biz tam akşam oldu çıkıyoruz diyoruz ama servise bindirip diğer fabrikaya mesaiye götürüyorlar. Birkaç kez yaptılar, biz itiraz edince bu kez o fabrikanın işini son dakika bize getirmeye başladılar. İnsanın hayatını belirsiz bırakıyorlar.”
Asgari ücretin belirlenmesinden sonra zamlı maaşların Şubat ayında yatması gerekirken Çağan Tekstil’de Mart sonunu buluyor. Bunun nedenini sorduklarında ise “bizde kural bu” dendiğini söylüyor işçiler.
Akar Tekstil sendikayı bypass etme derdinde
Bünyesinde 3000 işçinin çalıştığı ve sendika örgütlenmesinin olduğu Akar Tekstil’den işçiler yeni iş yeri belirsizliğini anlatıyor. Akar Tekstil sahipleriyle ilişkisi olduğu söylenen yeni bir firmanın açıldığını ve bazı işçilerin oraya kaydırıldığını belirten işçiler, bu durumun hem sendikayı bypass edebileceğini hem de işçiler arasında iş durumuna dair bir belirsizlik yaratabileceğinden endişeli. Pandemi döneminde konkordato ilanı yapan ama kabul edilmeyen Akar Tekstil’in Manisa ve Mardin’de de fabrikaları var.
İRF Tekstil’de iş baskısı, mobbing
Çiğli Organize’de faaliyet gösteren bir başka tekstil firması İRF Tekstil’den konuştuğumuz işçiler ise işçileri yıldıran bir mobbing sorunundan bahsediyorlar.
Birçok fason fabrikada kendini hissettiren akraba ilişkileri burada da mevcut. Ustabaşından müdürüne farklı bölümlerde yer edinen patron akrabaları İRF Tekstil’de mobbing yaparak ses çıkaran işçileri yıldırmaya çalışıyor. İş baskısı, hakaretamiz imalar ve daha nicesi…
Çiğli OSB’de Bisinozis hastalığı için hiçbir önlem alınmıyor
Tekstil sektöründe, pamuk tozu hastalığa yol açtığı için maske kullanmak zorunlu. Ancak Çiğli OSB’de çalışan tekstil işçileri istediklerinde maskeye ulaşamadıklarını dile getiriyor. Bu da yetmezmiş gibi temizlenmesi gereken makineler ayrı bir alanda temizlenmek yerine işçiler çalışıyorken temizlendiği için daha çok pamuk tozuna maruz kalınıyor. PE'ye konuşan birçok işçi solunum sıkıntılarının arttığını söylerken, hiçbir önlem alınmamasından şikayetçi.
