Yiğit Kocagöz
Mayıs 2013’te başlayan Gezi Direnişi ve ardından gelişen bir senelik sürecin toplum üzerindeki etkileri halen sürmekte. Gezi süreci başta resim, müzik ve videoart olmak üzere pek çok sanat dalında sayısız eser verilmesi ile direnişin daha ilk günlerinden ölümsüzlüğe erişmişti. Dokuzuncu sanat çizgiromanın bu ölümsüzlüğe katkısı ise görece ağır bir tempoyla gerçekleşti. Özellikle mizah dergilerinde Gezi’ye odaklanan pek çok çizgi öykü basıldı, bireysel albüm çalışmaları da yapıldı ancak eldeki toplam eser sayısının çok fazla olduğunu ne yazık ki söyleyemeyiz. Türkiye’nin politik çizgiroman üretimi konusundaki deneyimsizliği, Gezi’nin çizgiromanlaştırılmasını yavaşlatan şüphesiz en büyük etkenlerden.
Ağustos 2013 yılında yedi kişilik bir ekibin hazırlamaya başladığı çizgi antoloji Dirençizgiroman, işte bu deneyimsizliği kırmaya çabalayan ve Gezi’yi çizgi hikayelerle geleceğe taşımayı planlayan sayılı çalışmalardan biri. Macquarie Üniversitesi Medya Müzik ve Kültürel Çalışmalar alanında doktorasını tamamlayan ve aynı üniversitede dersler vermeye başlayan Can Yalçınkaya’nın editörlüğünde hazırlanan Dirençizgiroman projesi, özellikle Gezi Direnişi’nin ilk günlerini konu alan hikayeler barındırmakta. Hikayelerin bir kısmı tamamen kurgusal iken bir kısmı da sokaklarda yaşanan deneyimler ışığında hazırlanmış, anı/hatıra niteliği taşıyan çalışmalar. Bir senedir düzenli bir şekilde albüm çalışmalarını sürdüren Dirençigiroman projesine çeşitli ülkelerden yirmiden fazla sanatçı, çizimleri ya da hikayeleri ile destek vermiş durumda.
Dirençizgiroman projesi, Gezi süreci ile ilgili ilk çizgialbüm projesi değil. Ancak içeriği dikkate alındığında Gezi’nin ilk çizgi antolojisi olduğu söylenebilir. Projenin tohumlarının atılmasında ise 2012 yılında Matt Pizzolo editörlüğünde çıkarılan Occupy Comics’in önemi çok büyük. 2011 yılındaki Occupy Hareketi’nin geniş etkisi üzerine girişilen Occupy Comics hem Amerikan çizgiromancılığının pek çok muhalif sanatçısını aynı çatı altında toplamış, hem de politik çizgiroman tarihinde önemli bir etki bırakmıştı. Gerek antolojinin niteliği gerekse kolektif yapısı göz önüne alındığında Dirençizgiroman’ın Occupy Comics’i rehber edindiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Projenin maddi desteği de, aynı Occupy Comics’te olduğu gibi, online destek toplama portalı Kickstarter üzerinden, tamamen gönüllüler aracılığıyla sağlanmakta.
Dirençizgiroman albümünün Gezi’nin yıldönümü şerefine 2014 yaz aylarında yayınlanması planlanıyor. Ayrıntılı bilgiyi Dirençizgiroman’ın facebook sayfasından edinebilirsiniz.