Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun İzmir Gaziemir'deki kurşun fabrikasına ilişkin iki yıl arayla yaptığı ve birbirini çelen açıklamaları dikkat çekiyor.
Radikal Gazetesi'nden Serkan Ocak'ın haberine göre Türkiye ’nin radyasyon konusundaki en üst düzey yetkili kurumu Başbakanlık’ a bağlı TAEK konuya ilişkin haberlerinin ardından atıklarını İzmir Gaziemir’de kentin ortasındaki tesislerine gömen kurşun fabrikasıyla ilgili bir açıklama yaptı. TAEK, “Ölçülen radyasyon seviyeleri çevrede yaşayan halkın sağlığı için tehdit oluşturmamaktadır” dedi. Oysa TAEK sadece 2 yıl önce yine aynı fabrikada yaptığı incelemede “Radyoaktif kirlilik var” demişti.
Gaziemir’de 1940’lardan beri kurşun üretimi yapan Aslan Avcı Döküm Sanayi adlı fabrika onlarca yıl atıklarını bertaraf etmek yerine gömdü. 2007’de bu atıklarında radyoaktivite olduğunu belirleyen TAEK basında çıkan haberler üzerine çarşamba günü fabrikada 30 dakikalık inceleme yaptı. Ertesi gün TAEK’ten yapılan açıklamada, özetle “Ölçülen radyasyon seviyeleri çevrede yaşayan halkın sağlığı için tehdit oluşturmamaktadır” denildi.
TAEK'nin 2010 yılındaki raporu
TAEK’in fabrikaya Ekim 2010’da da giderek ölçümler yaptığı ortaya çıktı. TAEK, 29 Eylül – 01 Ekim tarihleri arasında fabrikada radyoaktif bulaşmaya maruz kalmış malzemelere tekrar rastladığını raporladı. Valilik ve Çevre Bakanlığı’na gönderilen TAEK’in yeni başkanı Zafer Alper imzalı raporda şu ifadeler dikkat çekti:
“Söz konusu firmada insan ve çevre sağlığını tehdit edebilecek, nereden geldiği belirlenemeyen ve sürekliliğini koruyan bir radyoaktif kirlenmenin olduğu anlaşılmaktadır.”
TAEK fabrikada 3 gün süren incelemeyi şu ifadelerle ilgili kurumlara anlattı:
“Radyoaktivite tespit edilen numunelerin analizleri sonucunda, radyoaktiviteye sebep olan malzemelerin ‘Europium 152’ (Eu-152) radyoaktif kaynağı olduğu tespit edilmiştir.” Söz konusu madde, nükleer atık çubuklarından bulaşan ve Türkiye’ye girişi yasak bir madde.
TAEK 3 Kasım 2012’de Valiliğe ve Bakanlığa gönderilen bir yazıda da ‘ortak çalışma’ talep etti. Yazıda şu ifadelere yer verildi:
“Söz konusu durumun çözümü ilgili kurum ve kuruluşların ortak çalışmasını gerektirmektedir.... Kurumumuz ve Çevre Bakanlığı’nın görüşleri alınmadan firmaya ait tesis sahalarının ve saha üzerindeki yapıların hiçbir suretle başka bir gerçek ya da tüzelkişiye kiralanmaması, satılmaması ve devredilmemesi gerekmekte olup konu hakkında ilgili birimlerin ve firmasının uyarılması gereğini arz ederim..”
Kuyulara bakılmalı
İzmir’deki ‘radyoaktif kirlilik’ skandalı nedeniyle Küresel Eylem Grubu Büyükşehir Belediyesi önünde eylem yaptı. Greenpeace Akdeniz, TAEK’in “Risk yok” açıklamasını yetersiz bulup bu konuda acilen şeffaflık isterken Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi de “Yakın bölgede yer alan su kuyularının radyoaktivite ölçümleri yapılmalı ve sonuçları kamuoyuna açıklanmalıdır” dedi.