Diyarbakır’da bulunan Dicle Üniversitesi Onkoloji Hastanesi’ndeki radyoterapi cihazı sıklıkla bozuluyor. Son olarak Pazartesi günü (20.05.2024) bozulup Cumartesi günü (25.05.2024) tamir edilen radyoterapi cihazı kanser hastalarının tedavi süreçlerinde önemli aksaklıklara neden oluyor.
Güneydoğu Anadolu bölgesinin en büyük kanser teşhis ve tedavi hastanesi, Dicle Üniversitesi’ne bağlı olan Onkoloji Hastanesi. Medikal Onkoloji ve Radyasyon Onkolojisi branşlarında, yılda 10 bin kanser hastasının tedavisinin yapıldığı söylenen hastaneyi, bölgesel konumundan dolayı Diyarbakır dışında yaşayan kanser hastaları da kullanıyor.
Kanser türüne göre farklılık göstermekle beraber kimi kanser hastalarının radyoterapi cihazını her gün kullanması gerekiyor.
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Diyarbakır Şubesi’nin soL’a aktardığı bilgilere göre kamuya ait olmayan radyoterapi cihazı, ihale usulüyle bir firma tarafından sağlanıyor ve sıkça arıza veriyor. SES Diyarbakır Şubesi’nin verdiği bir başka bilgiye göre geçmişte bir kanser hastası, konuyu yargıya dahi taşıdı.
‘Bozuk olan cihaz hastaların mağduriyetine neden oluyor’
Konuyu SES Diyarbakır Şube Eş Başkanı Yıldız Ok Orak ve Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Dr. Sercan Özyurt ile konuştuk.
SES Diyarbakır Şube Eş Başkanı Orak, hastanenin bölgeye hitap eden niteliğine değindi. Orak “Dicle Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi bölgeye hitap eden bir bölüm. Her gün onlarca hastaya radyoterapi randevuları veriliyor, sadece Diyarbakır değil çevre illerden de birçok hasta bu tedaviyi almak için geliyor.” dedi.
Tedavilerin periyodik şekilde yapılması gerektiğini söyleyen Orak, cihazın bakım ve onarımdan geçmesi ve hastaların bundan sonra daha fazla mağdur olmaması için yetkililere çağrıda bulundu. Orak, cihazın ihale yoluyla kamu hastanesine sağlanmasına da değinerek şunları kaydetti:
“Bu hastalar kanser hastası ve periyodik şekilde verilen radyoterapi seansları aksatılmaması gereken bir tedavi. En son Pazartesi bozuldu cihaz. Günler sonra yapıldı, yapılana kadar da hastaların mağduriyetine neden oldu. Tüm bu olanların bir nedeni de sağlıkta özelleştirme. Bu cihaz, bir firma tarafından ihale yoluyla bir kamu hastanesi olan Dicle Üniversitesi Onkoloji Hastanesi’ne sağlanıyor ve sıkça arıza veriyor. Perşembe günü ‘Yaptık’ dediler, tekrar arıza verdi. Bu gibi önemli cihazların bakım ve onarımdan geçmesi ve bundan sonra daha fazla hasta mağduriyetine yol açılmaması için yetkililere çağrıda bulunuyoruz.”
‘Bir gün ara dahi, planlanan lokal kontrol oranında düşmeye sebep olmaktadır’
Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Dr. Sercan Özyurt, Radyasyon Onkolojisi kliniklerine, arıza gibi durumlara karşı iki cihaz kullanmalarının önerildiğini söyledi. Cihaz arızaları nedeniyle ara verilen tedavinin tümör hücrelerinin kendilerini toparlamasına neden olduğunu kaydeden Özyurt, özellikle baş-boyun bölgesi tümörlerinde tedaviye hiçbir şekilde ara verilmemesi gerektiğini belirtti:
“Radyasyon Onkolojisi kliniklerinde kanseri tedavi etmek için kullanılan cihazlar, büyük, pahalı ve çok yüksek teknolojiye sahip cihazlardır. Tüm elektronik cihazlar gibi, bunlar da arıza yaparlar ve bu arızaların çözümü bazen haftalar alır. Arıza durumlarında, tedavi gören hastaların tedavilerinin aksamaması için Radyasyon Onkolojisi kliniklerinde genellikle iki cihaz olması önerilir. Cihaz arızası nedeniyle oluşan ‘istenmeyen tedavi araları’, tümör hücreleri kendilerini toparlamasına ve tekrar çoğalmaya başlamasına neden olur. Özellikle baş-boyun bölgesi tümörlerinde, tedavisine başlanan hastanın hiçbir bahane ile tedaviye ara vermemesi istenir. Bir gün ara dahi, planlanan lokal kontrol oranında düşmeye sebep olmaktadır. Çift cihazlı kliniklerde, bozulan makinada tedaviye giren ve ara nedeniyle hastalığın kontrol altına alınma şansını yitiren hastalar, diğer cihazlara aktarılarak, bu durum engellenebilir.”
Işın tedavisinin amacını anlatan Özyurt, tedaviye cihaz arızası nedeniyle ara verilmesi durumunda umulan başarı şansında önemli bir kayıp yaşanacağını söyledi:
“Işın tedavisi (radyoterapi) ile kanser hücrelerinin ölmesi, çoğalmalarının ve bölünmelerinin durması ve uzak yayılım (metastaz) yeteneklerinin engellenmesi amaçlanır. Bu esnada da sağlam dokular korunur. Tedavi planında, cihaz arızası nedeni ile oluşan aralar, bu planı bozar ve tedavi sonunda elde edilmesi umulan başarı şansından önemli oranda kayıp yaşarlar.”
Hastanedeki radyoterapi cihazı ilk kez bozulmuyor: Daha önce de basına yansımıştı
Dicle Üniversitesi Onkoloji Hastanesi’ndeki radyoterapi cihazı ilk kez bozulmuyor. Daha önce Ocak 2023’te yirmi günü aşkın süre ve Aralık 2021’de bozuk kalan cihaz, yine kanser hastalarının ışın tedavisi almasına engel olmuş; bu olaylar basında yer almıştı.