'Seçme sınavları, bakanlığın eğitim sisteminin niteliğini artırmak için anlamlı bir adım atmadığını gösteriyor. Bu arada eğitim sisteminin piyasalaşıp gericileşmesi ise olanca hızıyla devam ediyor.'
Bu yıl Haziran ayında gerçekleştirilen Liseye Geçiş Sistemi (LGS) ile Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) da, geçmiş yıllardakinden farklı olmadı. Seçme sınavlarına giren/girmeyen öğrencilerle ilgili olarak ortaya çıkan gerçeklerin bir kısmı şöyle:
- Yüzbinlerce öğrenci, okulöncesi eğitim olanaklarından yararlanamadığı için, okul yaşamını diğerlerine göre bir-iki adım geriden sürdürüyor!
- Zorunlu öğretim çağında olup da okula devam etmeyen yüzbinlerce öğrenci, seçme sınavlarına başvurma şansını bile elde edemiyor!
- Kalabalık sınıflarda ve yeteri kadar öğretmeni olmayan okullarda okudukları ya da ikili/taşımalı eğitim gördükleri için sınavlarda başarı şansı azalan yüzbinlerce öğrencimiz var!
- Bu yıl seçme sınavlarına giren öğrencilerin hepsi pandemi salgınının mağdurudur. İçlerinde uzaktan eğitimden yeterince yararlanamamış olduğu için sınavlarda başarı şansı düşük olan yüzbinlerce öğrenci var! Pandemi ve diğer olumsuzluklar yetmezmiş gibi, ayrıca deprem mağduru yüzbinlerce öğrencimiz var!
- Sınavlara, çocuk işçi olarak çalışmak zorunda kalarak hazırlanan öğrencilerimiz de binlerce!
- 1,2 milyon öğrencinin başvurduğu LGS’de, bakanlık hepi topu 206.424 öğrenciyi “nitelikli” dediği liseye seçiyor. Bakanlık Anadolu imam hatiplere, fen liselerden daha fazla ve sosyal bilimler liselerinden de 4 kat fazla kontenjan ayırıyor (Çizelge 1). Yetmiyor, sınavsız girilen liselerin çoğunluğunu da imam hatip liseleri oluşturuyor.
- Bakanlığın açıklamasına göre bu yıl 206 bin kişiden biri olmak isteyen 1.246.465 öğrenci LGS’ye başvurmuşsa da, 1.030.195 öğrenci sınava girmiş. Sınava başvuranların yüzde 17’den fazlası (216.450 öğrenci) sınava girmemiş!
- LGS’de tüm soruları doğru yanıtlayarak 500 tam puan alanların sayısı genelde çok düşük olmaktadır. Örneğin 2022’de ancak 193 öğrenci tam puan almıştır. 2023’te tam puan alanların sayısının 562’ye çıkması, bakanlığın sınavların güvenirliğini sağlayamadığı kuşkusunu uyandırıyor.
- LGS’de yer alan derslerle ilgili sorularda doğru yanıt ortalamaları düşüklüğü Çizelge 2), geçmiş yıllarda olduğu gibi, ilköğretim öğrencilerinin iyi yetiştirilmediğini gösteriyor.
- Öğrencisini sınavla alan liseleri kazanamayan (1.030.195-206.414= 823.781) öğrenci ne yapıyor? Evine yakın ve çoğu imam hatip olan liselere yerleşemezse, ailesi varsıl olan özel okula gidiyor. Ailesi yoksul olan ise ya açık liseye gidiyor ya da okuma umutları sona eriyor!
Bu öğrencilere yazık değil mi?
Bilindiği gibi, ‘Temel Yeterlilik Testi’ (TYT) ve Alan Yeterlilik Testi (AYT) gibi gibi zorunlu testler ile Yabancı Dil Testi’nden (YDT) oluşan YKS’de de sonuçlar iç açıcı değil:
- TYT’ye 3.527.443 aday başvurmuşsa da, 531.805 aday sınava girmeyince girenlerin sayısı 2.995.638’de kalıyor. AYT’ye ise 2.573.169 aday başvursa da, 592.635 aday sınava girmiyor ve sınava girenlerin sayısı 1.980.534’te kalıyor. Özetle TYT’ye başvuranların yüzde 15,08 ile AYT’ye başvuranların ise yüzde 23,03’ü sınavlara girmiyor. YDT’ye de 338.009 aday başvurmuşsa da, 173.003 aday sınava girmiş, 165.006 aday ise sınava girmemiştir.
- Sınava giren milyonlarca aday içinde, sınavlarda tam puan alan aday sayısı iki elin parmak sayısını geçmiyor.
- TYT ve AYT’de yer alan derslerdeki doğru yanıt ortalamasının geçmiş yıllarda olduğu gibi düşük kaldığı görülüyor (Çizelge 3). Yıllardır devam eden bu durum, bakanlığın ortaöğretimin niteliğine de önem vermediğini kanıtlıyor.
Lise mezunu gençlerimize yazık değil mi?
Daha da vahimi, bütün bu olumsuzlukları göz ardı eden eğitim bakanlığımız var. Bu topluma yazık değil mi?
Seçme sınavları, bakanlığın eğitim sisteminin niteliğini artırmak için anlamlı bir adım atmadığını gösteriyor. Bu arada eğitim sisteminin piyasalaşıp gericileşmesi ise olanca hızıyla devam ediyor.