Kuşluk vaktini bilir misiniz? Kuşların seslerinin dört bir yanı kapladığı mevsimi? Neredeyse her şey susmuşken güneşin ilk parıldadığı, ışığın yanına sesin, sözün katıldığı anları? Kuş şarkılarının yapraktan yaprağa yankılandığı, toprağın üzerinde yeni uzamaya başlamış çimenlerin arasından aktığı zamanları? Giderek seslerin gürleştiği gün dönümlerini bilir misiniz?

Hayvanlar dünyasının en gezgin canlıları onlar olabilir. Uçmanın tadını bir kere almışlar, pek yere konmazlar. Bize de onları izlemek düşer. Hele bir de kuşlar ülkesinde yaşadığımızı düşünürseniz ne yana yüzünüzü çevirseniz bir kuş ne yöne kulak kabartsanız bir ses duyabilirsiniz. Belki bazıları tepelerin üzerinden denizlere akarken görülür, bazıları pencere boyunca uzanan sokağın göğünde. Belki bazen meydanda sere serpe yürürken, bazen yüzlerce yoldaşıyla uçarken çıkıverirler insanın karşısına.

Gelin önce kuşları birbirlerinden ayırt ederek tanımaya çalışalım. İnternet üzerinde birçok kaynak bulabilirsiniz. Ama önce kendi aklımıza danışalım. Bildiğiniz kuşları sayın bakalım. Bütün gördüğünüz kuşlar birbirine mi benziyor? Farklı olan varsa ne tür bir farkı var? Tam şimdi geçmiş anılarınızı hatırlamaya çalışmak işe yarayabilir. Unutmayın, unutamayacağınız şeyler vardır, silinmesine izin vermeyin.

İlk başlayacağımız nokta, kuşları nerede gördük? Oturduğunuz mahallede veya parkta olabilir. Ormanlık alanda veya deniz kıyısında olabilir. Çayırlık bir arazide veya sazlık alanda, tatlı su kenarında görmüş olabilirsiniz kuşları.

Peki, kuşun büyüklüğü yaklaşık olarak nedir? Bir serçe büyüklüğünde mi? Bir güvercin boyutunda mı? Belki de bir martı. Belki daha da büyük leylek boyunda, çook uzaktayken bile görebilmek mümkün.

O vakit sırada, tüylerinin rengi tanımak var. Güneş ışığından veya gölgedeki koyuluktan tüylerin renklerini hemen göremeyebilirsiniz. Sabretmeli, izlemeye devam etmelisiniz. Siyah renkte, gri renkte, kahverenginde veya koyu ama parlak renkte olanları kendi içinde ayırt etmeye çalışmalı. Dikkatli olursanız daha renkli kuşlar da görebilirsiniz. Beyazlar, sarılar, yeşiller, allarla bezenmiş kuşlar. Her yerinden ayrı bir renkte tüy mü çıkıyor, yoksa tüm gövde tek renge mi bürünmüş? Bakın bakalım.

Kuşları ayırt etmek için en önemli özelliklerden biri de sürü halinde mi, tek başlarına mı gezdikleridir. Büyük bir kartal sürüsünü göç yolundayken yakalayabilirsiniz. Veyahut baharın bumerang sürüsü, ebabilleri sabah akşam sinek avında seyredebilirsiniz.

Bu ayrımlara dikkat ederek kuş atlaslarından teşhis yapmaya başlayabilirsiniz artık. Kuş konusunda becerinizi konuşturmak, giderek daha ustalaşmak sizin elinizde. Tek düze geçen bu günlerde eşsiz anlarınız çoğalsın istiyorsanız kuşlarla baş başa zaman geçirmek iyi gelecektir.

Kuş gözlemcisinin defteri

Kuşları düzenli takip etmek istiyorsanız, gözlemlerinizi kayıt etmeniz giderek kabaran bir liste oluşturmanızı sağlayacaktır. Nerede, hangi kuştan kaç tane gördünüz? Bir ileri adım kuşları gördüğünüz vakit ne yaptıklarını not almanızdır. Deneyimli kuşçuların hazırladığı Yaşayan Bahar sitesi kuş gözlemciliğine başlamak için iyi rota.

Bu sitede ilk önce bahar döneminde göçle gelen kuşları tanımaya çalışabilirsiniz:

http://www.springalive.net/tr-tr/springalive/goc_hakkinda

Gözlemlerinizi siteye girip diğer kuşçuların gözlemleriyle birleştirebilirsiniz. Dört mevsim ülkemizde ve ülkemizin dâhil olduğu Avrupa coğrafyasındaki kuş seyahatlerinin toplu haritasının çıkarılmasına katkı sağlayabilirsiniz.

Hemen kendinize bir hesap açın ve kuş gözlemlerinizi yazmaya başlayın:

http://www.springalive.net/tr-tr/migrations/addnew

Rotanız açık olsun...

Kaynak:

BirdLife ve Doğa Derneği, Yaşayan Bahar, http://www.springalive.net/

identify a bird, https://www.rspb.org.uk/birds-and-wildlife/wildlife-guides/identify-a-bird/?utm_source=homepage&utm_medium=d_and_e#bird_id