Türkiye yaşlı ölümlerini engelleyemedi

Hükümet yaşlı ölümlerini engelleyemedi. Türkiye’nin yaşlı nüfus oranı %9, Avrupa’da bu oran %20’nin üzerinde. Buna rağmen ölenler içinde yaşlıların oranı Türkiye’de de Avrupa’da da aynı düzeyde. Peki ama neden?

İlker Belek

Sağlık Bakanlığı Türkiye’de ilk vakayı 11 Mart’ta saptadı. 21 Mart’ta yaşlılara sokağa çıkma yasağı getirdi.1

Covid-19 esas olarak yaşlıları etkilediği için, bunun yaşlı ölümlerini engelleyerek toplam ölüm sayı ve hızını da azaltması bekleniyordu.

Nitekim Sağlık Bakanı Koca 3 Nisan tarihine kadar hayatını kaybeden 452 kişi içinde 60 yaş üzerindekilerin oranını %78,7 olarak vermiş, bu da yaşlıların izolasyonunun doğruluğunun kanıtı olarak değerlendirilmişti.2

Son veri: Ölümlerin %93’ü 65 yaş ve üzerinde

Oysa Bakan Koca 5 Haziran tarihinde AB üyesi 26 ülkenin büyükelçilerinin katıldığı toplantıda, son 1 ayda ölenlerin yaş ortalamasının 74,6, toplam ölümlerin %93’ünün de 65 yaş üzeri vatandaşlar olduğunu söyledi.3

Bu veriler 3 Nisan’daki tablonun tamamen değiştiğini, yaşlı ölümlerinin toplam ölümleri belirleyici hale geldiğini, yaşlılara getirilen sokağa çıkma yasağının da ölümleri azaltmak bakımından herhangi bir etki göstermediğini ortaya koyar.

Yaşlı ölümlerinin oranı Avrupa’da da aynı

Avrupa’da toplam ölümlerin %94’ü 60 yaş ve üzerinde.4 Yani Türkiye’nin 65 yaş üzeri ölüm oranıyla hemen hemen aynı.

Bu durumda Türkiye’de 65 yaş üzeri ölümlerin toplamdaki oranının Avrupa’dan bile yüksek olduğu söylenebilir.

Yaşlıların izolasyonuyla ilgili tartışmalar

Yaşlıların izolasyonuna yönelik politikayı Türkiye gibi sıkı biçimde uygulayan başka bir ülke var mı bilinmiyor.

İngiltere’de Mart ayı ortasında 70 yaş ve üzerindekilere evde kalmaları önerilmiş, ancak bu yaptırımlara bağlanan bir politika olarak gündeme getirilmemişti.5

ABD’de ise yalnızca yaşlıları izole etmenin, yaşlılarla birlikte yaşayan gençler nedeniyle salgınla mücadelede yararının olmayacağı görüşü dile getirilmiş ve yapılması gerekenin tüm nüfusa yönelik tam karantina olduğu savunulmuştu.6

Benzer şekilde Türkiye’de de yaşlı nüfusun önemli kısmının çocukları ve torunlarıyla birlikte aynı evde yaşamakta oldukları gerçeğinden hareketle aynı görüşü paylaşanlar olmuştu.78 TÜİK verilerine Türkiye’de hanelerin %23’ünde en az bir yaşlı var.9

Yaşlıları izole eden politika ölümlerin yaş örüntüsünü neden değiştirmedi?

Sağlık Bakanlığı bu aşamada bile salgın verilerini açıklamıyor. Örneğin ölüm ve vakaların yaş dağılımını bilmiyoruz. Dolayısıyla yaşa özel ölüm hızlarını hesaplamamız olanaksız.

Ancak Bakan Koca’nın sunduğu veriler Covid-19 ölümlerinin hemen tamamının yaşlılardan oluştuğunu ve durumumuzun bu bakımdan bu önlemi almayan ülkelerden hiçbir farklılığının olmadığını gösteriyor.

Neden?

  1. Değindiğimiz gibi, yaşlıların önemli kısmı üretim durdurulmadığı için hayatın zaten içinde olan, bu nedenle de sosyal mesafe ve maske kurallarına hemen hiç uyamamış genç nüfusla birlikte yaşıyor. Gençler, beklendiği gibi, büyüklerini enfekte etmiş olmalılar.
  2. Hükümet bu önlemi de, pek çok başkası gibi, tam olarak uygulayamamış olabilir. Yasağa rağmen yalnız yaşayan yaşlılar belki de normal zamanlardaki kadar toplumun içindeydiler.

Sonuç: Salgın yönetimi başarısız

Nasıl olursa olsun, sonuçta hükümetin bu politikasının da başarısızlıkla sonuçlandığı anlaşılıyor.

Hükümet yaşlı ölümlerini engelleyemedi. Türkiye’nin yaşlı nüfus oranı %9, Avrupa’da bu oran %20’nin üzerinde. Buna rağmen ölenler içinde yaşlıların oranı Türkiye’de de Avrupa’da da aynı düzeyde.