Kamunun sahip olduğu stoklar, hisseler, arsa, arazi ve gayri maddi varlıklar bütçe dilinde sermaye olarak adlandırılır. Bunların satılmasından elde edilen gelire de sermaye geliri denir. Bu hesaba göre ne kadar kamu malı satmışsanız o kadar kazanmış olursunuz. Tam bir müflis tüccar mantığı!...

AKP, 2013-2022/Mart arasında toplam 85 milyar lira sermaye geliri elde etti. 2022 yılı hedefi 12 milyar; 2023 yılı hedefi ise 13 milyar lira. Gerçekleşirse on yılda 110 milyar liranın üzerinde para kazanılmış olacak. Ederine satılıp satılmadığını burada tartışmak gereksiz. Çoğunun eş-dost-akrabaya gittiğini hepimiz görüyoruz.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının taşınmaz satışlarına özellikle dikkat etmeliyiz. Kent merkezlerindeki devasa bloklar çoğunlukla bu Bakanlığın sattığı arsa ve araziler üzerinde yükseliyor. Bakanlık yalnızca satmakla ilgilenmiyor; kentlerde çok az kalmış açık alanları, korulukları millet bahçesi yapıyoruz adı altında rant aracına dönüştürüyor. Çevre bakanı Eylül/2021’de 81 ilde 397 millet bahçesi projesi geliştirdiklerini ve 101’ini bitirdiklerini söyledi.

Askeri alanları kentlerin dışına çıkardılar, imar planlarını nüfus yoğunluğunu artıracak bir anlayışla ticaret konut alanına dönüştürüp, topraklarını satıyorlar.

Karayolları, Devlet Su İşleri, Tekel gibi eskinin katma bütçeli kuruluşları; Özelleştirme İdaresi ve Varlık Fonuna devredilen kuruluşların taşınmazlarının satılmasından elde edilen gelirler, merkezi bütçe gelirleri hesabında yer almıyor. Bu yüzden de sermaye satışlarından ne tutarlarda para kazandıklarını bulabilmek için her birinin bütçeleri üzerinden hesaplamak gerekiyor.

Özelleştirme İdaresi, satışlardaki üstünlüğünü yitirdi. Ama yine de önemli payı olduğu yadsınamaz.  Önceki gün (24 Nisan 2022) İstanbul Kartal ve Maltepe’deki 22 bin m² yüzölçümlü iki taşınmazı satışa çıkardı. İhaleye katılmak için istenen geçici teminat tutarına bakılırsa en az 1 milyar 416 milyon lira gelir bekleniyor.

Kamu taşınmazları yalnızca satılarak elden çıkarılmıyor. Yatırımlarını teşvik etmek adına özel şirketlere sunuluyor. Belirli bir tutarın üzerinde yatırım yapmayı üslenirseniz ve projeniz de kabul edilirse bedavaya sahip oluyorsunuz. Verilecek taşınmazlar önceden belirlenip ilan ediliyor. Listeden istediğinizi seçebiliyorsunuz.

Bütçe gerekçeleri ve faaliyet raporlarından öğrendiğimize göre; proje geliştirenlere verilmek üzere 2010-2021 arasında toplam 248,5 milyon m² yüzölçümlü 2,501 adet taşınmaz belirlenerek ilan edildi. 2016-2021 arasında 19,4 milyon m² büyüklüğündeki 154’ü proje sahiplerine verildi.

Belediyeler, taşınmaz satılması konusunda Hazine ve başka kamu kuruluşlarıyla yarışıyor. Bütçe ve kesin hesaplarındaki taşınmaz satış gelirlerini birleştirip toplarsanız on milyarlara ulaştığını görürsünüz. Her gün onlarca milyon liralık taşınmaz satış ilanları yayımlanıyor. Daha dün (25 Nisan) Konya Büyükşehir belediyesinin üç ihale ilanı yayımlandı. 54 bin m² belediye arsasını yaklaşık 145 milyon lira bedelle satışa çıkardılar.

Varlık Fonu portföyünde 46 adet taşınmaz var. Sayının azlığı yanıltmasın. Ülkenin en çok para edecek taşınmazları devredildi. İstanbul Finans Merkezinin yükseldiği 1,3 milyon m² yüzölçümlü alanın 465 bin m²’si Varlık Fonunun mülkiyetinde. Bodrum/Gündoğan; Antalya/Kemer; Aydın/Kuşadası; İzmir/Gümüldür’de yüzlerce dönüm toprağı var.

Sermayeden yiyorlar. Ülkemiz sermaye sınıfının çıkarlarına yem ediliyor. Rant dağıtma güçlerini ellerinden  alamadığımız sürece de iktidarlarını sürdürecekler.

********

Dün Erşen Şansal ağabeyimizi yitirdik, üzgünüz. 1970’li yıllardan bu yana dostumuzdu, avukatımızdı. Bugün (27 Nisan) Ankara Kocatepe Camiinde ikindi sonrasında uğurlayacağız. Anılarımızda ve gönlümüzde yaşayacak bundan böyle.