Çin Ulusal Halk Kongresi bu hafta içinde boşanma, cinsel taciz, organ bağışı ve kişisel mahremiyet gibi başlıkları içerecek kapsamlı bir medeni kanun teklifini tartışacak.
AFP’nin haberine göre, 2017’den bu yana üzerinde çalışılan medeni kanunun yasalaşması ile birlikte Çin’de toplumsal yaşamın pek çok veçhesini düzenleyen çok sayıda yasanın bütünüyle ya da kısmen ilga edilmesi ve yerini yeni medeni kanuna bırakması öngörülüyor.
Boşanmalar için bir aylık süre şartı getiriliyor
Yeni medeni kanunun dikkat çeken noktaları arasında boşanmadan önce çiftlere bir süre tanınması da bulunuyor. Geçtiğimiz hafta Çinli yetkililer tarafından yapılan açıklamaya göre, mevcut yasa taslağında boşanma konusunda, boşanmak isteyen bütün çiftlerin bir aylık bir süre boyunca kararlarını değiştirmemelerine ilişkin bir şart yer alıyor. Ancak Ulusal Halk Kongresi’nin yasama komisyonunun sözcüsü, gelen tepkiler üzerine söz konusu maddenin görüşmeler sırasında değişikliğe uğrayabileceğini belirtti. Pek çok meclis üyesi, ‘‘soğutma’’ döneminin, aile içi şiddet, iki eşlilik, evlilik içi tecavüz ve diğer hak ihlallerinde geçerli olmaması gerektiğini savunuyor. Karşılıklı anlaşma yoluyla açılacak boşanma davalarında ise bekleme süresi geçerliliğini sürdürecek.
Kişisel mahremiyet ilk kez yasa konusu olacak
Yeni medeni kanunla birlikte kişisel mahremiyetin de ilk defa yasa konusu olacağı belirtiliyor. Mevcut taslakta, bir kişinin ‘‘başka insanların bilmesini istemediği’’ her şey mahrem bilgi kategorisine alınırken, ticari şirketlerin, bireylerin ve devletin bu tür bilgilere kişinin onayı olmadan erişmesi yasaklanıyor. Mahrem bilgilere dair ayrıntılı bir liste taslakta yer almazken, önümüzdeki beş yıl içinde konuyla ilgili daha kapsamlı bir mahremiyeti koruma yasasının hazırlanması bekleniyor.
Toprak hukuku gevşetiliyor
Toprak müsaderesi de yeni medeni kanunda kendisine yer bulabilecek. Çin’de yasal olarak sadece devlet ve kolektif örgütler toprak sahibi olabilirken, bireyler ve şirketler sadece 70 yıllık bir süre için toprağın kullanım haklarını satın alabiliyor. Yerel yönetimler ise kamu yararına hizmet eden projeler için toprakların kullanım haklarını geri alabiliyorlar. Yeni medeni kanun ile birlikte ‘‘kamu çıkarı’’ kavramının kapsamı daraltılacağı kaydediliyor. Aynı zamanda yerel yönetimlerin devlet tarafından özel mülkiyeti ilgilendiren her türlü kararı kamuya ilan etmesi de zorunlu hale getiriliyor.
Yeni medeni kanunda iş yerinde ve okullarda gerçekleşen tacizler de cinsel taciz kapsamına alınırken, kişilere ölen akrabaların organlarını bağışlama hakkı da tanınıyor.
Çin toplumunda uzun süredir tartışılan aile planlaması ve eşcinsel evliliği başlıklarındaysa kanunla herhangi bir yenilik getirilmesi öngörülmüyor.