Bütçeler, siyasal iktidarların tercihlerini yansıtır. Verilen ödeneklerin kurumlarına ve hizmet konularına göre dağılımı, siyasal iktidarların kimden yana olduğunu gösteren temel belgelerdir.

Sözü, sayılara bırakalım. Ülkeyi yönetenlerin tercihlerinin net bir fotoğrafını çekmiş oluruz.

Bu yazıdaki çizelgeler, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın bütçe istatistiklerinden derlenen bilgilerle oluşturulmuştur. Ve 2020 ile 2021/Haziran ayına değin 1,5 yıl süresindeki harcamaları göstermektedir.

Aşağıdaki çizelgede seçilmiş 9 kurumun harcamaları görülecektir. Son bir buçuk yıl içinde Diyanet, 17 milyar; Cumhurbaşkanlığı 4,3 milyar; MİT, 3,8 milyar lira harcamıştır.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun kalkınmasında büyük iddialarla kurulan, 1980’li yıllarda Demirel-Özal kapışmasına yol açan ve Demirel’in; “GAP’ı gaptırmam” deyişiyle akıllarda yer eden GAP ile daha sonra bu amaçla kurulan bölgesel kalkınma yönetimlerine son 1,5 yıl içinde bütçeden neredeyse hiç katkı yapılmamıştır. Verilen Hazine yardımlarının tutarı 13–18 milyon lirayı aşmamaktadır.

Sanata verilen değer de Doğu'nun kalkınmasına verilen değerden çok değildir. Devlet Tiyatroları ile Devlet Opera Genel Müdürlüğü'nün 1,5 yıldaki harcamalarının toplamı 1 milyar liranın biraz üzerindedir.

Resmi daha net görebilmek için fonksiyonel sınıflandırmaya bakalım: 

Genel güvenlik hizmetlerine 101,5 milyar lira harcandığını görüyoruz. Karayolu ve demiryolları, müstakbel alıcılarına hazırlanıyor; 1,5 yılda toplam 125 milyar liranın üzerinde bütçeden kaynak kullandırılmış. Buna karşın okul öncesi ve ilköğretim ile ilköğretim hizmetlerine 93,6 milyar; ortaöğretim için 58,6 milyar lira; tarım-orman-balıkçılık hizmetlerine ise 62 milyar lira harcanmış.

İşsizlik yardımı hizmetleri için 9 milyar lira harcanmış ama bu arada patronlar yeni işçi alsınlar diye yalnızca 2021 yılında 15 milyar lira tutarındaki SGK işveren primleri bütçeden ödenmiş.

Ekonomik sınıflandırma tablolarında faiz için ödenen paraları da görebiliyoruz. 2020 yılında 141,5 milyar; 2021/Ocak-Haziran arasında 95,2 milyar olmak üzere toplam 236,7 milyar lira faiz ödenmiş. Bunun 163 milyarı iç borç; 51,3 milyarı dış borç karşılığı; kalanı ise “diğer” kalemlerden oluşuyor.

Bütçe kaynakları, sermayeye ve düzenin geleceğini güvenceye alacak bir anlayışla dağıtılıyor. Beyinlerimiz kötürümleştiriliyor; emperyalizmin düzenine itiraz edenlere sopa gösteriliyor.

Bu gidişi tersine çevirmek zorundayız. Bunun tek yolu, laikliği; kamuculuğu; çalışanların haklarını; çevreyi daha güçlü savunacak araçlar geliştirmek ve örgütlenmekten geçiyor.