Bir yıldır iç savaşın yaşandığı Sudan, büyük bir gıda kriziyle karşıya.
Ülkedeki gıda güvensizliği, ülke tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Ülke, bugün dünyanın en büyük açlık krizinin eşiğinde.
Ülkede yaklaşık 18 milyon kişinin, yani ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 40'ının, ciddi düzeyde açlıkla karşı karşıya olduğu tahmin edilirken, yaklaşık 3 milyon çocuğun aşırı yetersiz beslenmeden muzdarip olduğu bildiriliyor. Ülkede bir süredir açlıktan ölen insanların raporları gelmeye devam ediyor.
Çatışmalardan en çok etkilenen Darfur, Kordofan ve Gezira gibi eyaletlerden bazıları geleneksel olarak yüksek tarımsal üretime sahip bölgeler. Ancak savaş, tarım faaliyetlerini sürdürmeyi imkansıza yakın hale getirdi.
Milyonlarca kişinin yerinden edilmesi ve savaşan tarafların şu anda yürüttüğü büyük askere alma kampanyaları da işgücünün tükenmesine neden oldu.
Bugün büyük yıkımın yaşandığı başkent Hartum'da finans sektörünün yoğun bir şekilde aksaması, pek çok çiftçinin, makine ve toprağı işlemek için ihtiyaç duydukları tohum ve gübre gibi girdileri ödemek için kullandıkları krediye erişimden mahrum kalmasına neden oldu.
Başkentteki şiddetli çatışmalar ve askeri yönetime karşı savaşan paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) yaygın yağma faaliyetleri de, ülkenin ekonomik merkezinde bulunan tarım-gıda endüstrisine ölümcül bir darbe indirdi.
Gıda fiyatları yüzde 80'den fazla arttı
Birleşmiş Milletler'in verilerine göre gıda fiyatları savaş öncesi seviyelere kıyasla ortalama yüzde 80'den fazla arttı. Bu oran, savaştan en kötü etkilenen bölgelerde çok daha fazla oldu.
Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi'ne (OCHA) göre, ülkede yerel tahıl üretimi geçen yıla göre neredeyse yarı yarıya düştü. Bununla birlikte, Sudan Tarım Bakanlığı, devlet gelirlerindeki eksiklikler ve tedarik zincirindeki aksaklıkların, buğday ithalatının yarıya düşmesine neden olduğunu, bunun da tahmini talebin yalnızca üçte birini karşılamaya yettiğini belirtti.
Hasat ve gıdaya erişimdeki düşüş, Sudan'ın besi hayvanlarını ve hayvansal gıdalarını da etkiliyor. Hayvansal gıda, 100 milyondan fazla büyükbaş hayvana sahip olduğu tahmin edilen Sudan'ın gıda güvenliği ve ihracatının bir diğer önemli bileşeni.
Önümüzdeki aylarda 230 bine yakın kişi açlıktan ölebilir
Ülkedeki gıda krizi, genellikle daha fazla gıdanın bulunduğu hasat mevsimi olan Ekim'den Şubat'a kadar yoğunlaşmış durumda. Yılın ortasında ülkedeki gıda krizinin daha da vahim bir duruma gelmesi bekleniyor.
BM, Sudan Sağlık Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşlarının verilerinin toplamından oluşan Sudan Beslenme Kümesi'nin son rakamlarına göre önümüzdeki aylarda neredeyse 230 bin kişi açlık nedeniyle ölebilir.
Ülkede henüz resmi olarak kıtlık ilan edilmemiş olsa da, Sudan'ın bu yöne doğru ilerlediği ve yakında müdahale için çok geç olacağı yönünde birçok uyarılar yapılıyor.
Bugün Sudan'da 14 milyondan fazlası çocuk olmak üzere 25 milyon kadar insan insani yardıma ihtiyaç duyuyor.
Özellikle şiddetli düzeydeki yetersiz beslenmeler, bir yandan bağışıklık sistemini zayıflatıyor, hastalık ve ölüm oranlarını artırıyor ve dayanıksız kişilerin hastalıklara yakalanmasını kolaylaştırıyor.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), geçtiğimiz yılki Mayıs ve Eylül ayları arasında, yani savaşın başlamasından kısa bir süre sonra, Sudan'ın güneyindeki Beyaz Nil eyaletindeki kamplarda, yetersiz beslenme ve kızamık salgınının ölümcül kombinasyonu nedeniyle beş yaş altı 1200'den fazla çocuğun öldüğünü bildirmişti.
Savaş sağlık sistemini de çökertti
Bu durum, ülkenin sağlık sisteminin harap olmasıyla daha da karmaşık hale geldi. Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre, savaş bölgelerindeki hastanelerin yüzde 70 ila 80'i bu dönemde hizmet dışı kaldı. Bu da nüfusun yaklaşık yüzde 65'inin sağlık hizmetlerinden mahrum kalmasına neden oldu.
Savaş aynı zamanda Sudan'da dünyanın en büyük iç göç krizine de neden oldu. Uluslararası Göç Örgütü'ne (IOM) göre yaklaşık 6,5 milyon insan daha istikrarlı yerler bulmak amacıyla yurdundan kaçmak zorunda kaldı. Bu durum da, ev sahibi toplulukların yiyecek de dahil olmak üzere halihazırda sınırlı olan kaynaklarını zorlamakta.
Darfur'daki mülteci kamplarında durumun çok kritik olduğu belirtiliyor. Sınır Tanımayan Doktorlar'ın (MSF) Sudan'ın en büyük ve en eski kamplarından biri olan Zemzem kampındaki durumla ilgili yaptığı değerlendirme, burada yetersiz beslenmeyle ilgili tüm acil durum eşiklerine ulaşıldığını ortaya koydu. MSF'nin tahminine göre, kampta her iki saatte bir çocuk hayatını kaybediyor.
Sudan'daki iç savaş
Sudan'da bir yıl önce askeri darbeyle yönetime gelen General Abdel-Fattah Burhan yönetimindeki ordu ile General Muhammed Hamdan Dagalo komutasındaki paramiliter HDK arasında başlayan savaş, dün birinci yılını doldurdu.
Sudan ordusunun, HDK'nin, 2 yıl içerisinde tamamen orduya entegresini istemesi, HDK'nin ise sivil bir hükümetin ardından yaklaşık 10 yıla yayılan bir süreçte bunu kabul edebileceğini açıklamasıyla başlayan gerginlik, taraflar arasında silahlı çatışmaya dönüşmüştü.
Birleşmiş Milletler rakamlarına göre, ülkedeki iç savaş nedeniyle binlerce kişi hayatını kaybetti, sekiz milyon insan evlerini terk ederek Sudan'ın daha güvenli bölgelerine veya komşu ülkelere kaçmak zorunda kaldı.
