Tunus'ta kriz ne zaman başladı?

Tunus'taki gelişmeler, Cumhurbaşkanı Said'le hükümet arasında uzun süredir yaşanan anlaşmazlıkların bir sonucu olarak görülüyor.

Dış Haberler

Tunus'ta koronavirüs vakalarındaki artış, dün aşılamadaki yetersizlik, işsizlik ve ekonomik kriz nedeniyle binlerce kişi Başbakan Hişam Meşişi ve hükümetinin istifası talebiyle sokağa çıktı.

Protestolar sırasında İslamcı En Nahda partisinin binalarının basıldığı belirtilirken, Tuzer kentinde ise En Nahda'nın bölge merkezinin ateşe verildiği haberleri ajanslara yansıdı.

Protestoların başlamasının ardından Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, bu sabah parlamentoyu dondurduğunu, milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırıldığını ve hükümet ile Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden aldığını duyurdu.

Tunus Cumhurbaşkanı'nın Başbakanı görevden alma kararını darbe olarak niteleyen En Nahda Lideri ve meclis Başkanı Raşit Gannuşi, "Halkı demokrasiyi yeniden tesis etmek için barışçıl mücadeleye çağırıyoruz" ifadelerini kullandı.

Ülkedeki son gelişmeler, Cumhurbaşkanı Said'le hükümet arasında uzun süredir yaşanan anlaşmazlıkların bir sonucu olarak görülüyor.

Anlaşmazlık uzun süredir mevcut

Tunus'ta cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri, 2019 yılında farklı dönemlerde yapılmıştı. Parlamento seçimleri sonucunda kurulan hükümetin ömrü kısa olurken, yaşanan hükümet krizinin ardından Meşişi'nin oluşturduğu kabine, parlamentodan güvenoyu almıştı. Said'se, 2019'da cumhurbaşkanlığı oylamasının galibi olmuştu.

Ülkede Covid-19 pandemisiyle birlikte büyüyen ekonomik kriz, Said'le Meşişi arasında anlaşmazlıkların ortaya çıkmasına neden olmuştu. Said, yılın başında Meşişi'nin gerçekleştirdiği kabine değişikliğini de eleştirmişti. Said, yeni bakanlar arasında kadın bakan olmamasını eleştirmiş ve yolsuzluk şüphelisi  bakanlara onay vermeyeceğini söylemişti.

İşsizliğe karşı protestolar yılın başından bu yana devam ediyor

Ülkede, Meşişi'nin göreve gelmesinden yaklaşık 2 hafta önce işsizlik ve yoksulluğa karşı protestolar başlamıştı. Meclis Başkanı ve Müslüman Kardeşler’in Tunus kolu İslamcı En Nahda partisi başkanı Raşid el-Gannuşi ise protestoculara “sukünet” çağrısında bulunmuş ve protestoları "milli duruşa aykırı" olarak nitelemişti.

Meşişi'nin yeni kabinesi için güvenoyu yapıldığı sıradaysa parlamento binası önüne protestolar devam etmişti.

Covid-19 ve aşılama krizi

Protestocular, bu dönemde işsizlik ve yoksulluğun yanı sıra Covid-19 pandemisinin yönetilememesi nedeniyle de hükümete tepki gösteriyor.

Protestocular ülkede aşılamanın yetersiz kaldığını ve vaka sayılarının artmaya devam ettiğini vurguluyor.

Tunus Başbakanlığı, geçtiğimiz hafta, Sağlık Bakanı Fevzi Mehdi'nin görevine son verildiğini açıklamıştı.

Arap Baharı'nı tetikleyen eylemler ve En Nahda iktidarı

Tunus'ta Ocak 2011'de başlayan eylemlerle Ben Ali hükümetinin devrilmesinin ardından bölge genelindeki ülkelerde de Arap Baharı ayaklanmaları başlamıştı.

Dönemin başbakanı Zeynel Abidin Bin Ali'nin ülkeyi terk etmesinin ardından yapılan seçimler sonucunda Müslüman Kardeşler’in Tunus kolu İslamcı En Nahda partisi, mecliste çoğunluğu sağlayarak seküler partilerle birlikte koalisyon hükümeti kurmuştu.

En Nahda'nın kadın düşmanı gerici politikalarının ardından bu partiyle seküler partiler arasındaki anlaşmazlıklar büyümüştü. Seküler muhalefet lideri Çokri Belaid'in 2013 yılında suikaste uğraması sonucundaysa ülkede geniş çaplı protestolar başlamış ve En Nahdalı Başbakan Hamadi Cebali'yi istifa etmek zorunda kalmıştı. En Nahda partisi bunun ardından iktidardan çekilmiş, daha sonra Aralık 2014'te yeniden koalisyon hükümetine katılmıştı.

En Nahda lideri Gannuşa, AKP'nin kongrelerine katılmıştı

En Nahda'nın lideri ve eski Tunus Başbakanı Raşid el-Gannuşi, AKP'nin olağan kongrelerine katılacak kadar AKP'ye yakın bir isimdi.

Gannuşi, AKP'nin 2012 ve 2015 yıllarında, AKP'nin 4. ve 5. olağan kongrelerine katılmıştı.

AKP iktidarı, Mısır'da 2013 yılında Abdülfettah es-Sisi'nin darbesi sonucunda Müslüman Kardeşler'in iktidardan düşmesine sert tepki göstermişti. Müslüman Kardeşler'in bölgede gittikçe güç kaybetmesinin ardından AKP iktidarı, Mısır ve Tunus'taki gelişmelere daha temkinli yaklaşmaya başlamıştı.