Şikago Üniversitesi Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nden bir grup arkeolog, Suriyeli bir ekiple birlikte, tekerleğin icadına öncülük eden Orta Doğu'da, kent yaşamının temellerinin atıldığı tarih öncesi bir toplulukla ilgili ipuçlarını gün ışığına çıkardı.
Suriye'nin, Rakka kenti yakınlarındaki Fırat Nehri Vadisi'nde bulunan Tell Zeidan (Zeidan Tepe) Höyüğü'nde 6000 yıldır ne bir kazı yapılmış ne üzerine bir yapı inşa edilmişti. Son kazılarda ortaya çıkarılan buluntular, Tell Zeidan'ın Orta Doğu'da güç ve zenginliğe sahip sınıfsal toplumların ortaya çıkışını sağlayan ilk topluluklar arasında olduğu görüşünü güçlendiriyor.
Bakır işleme ve çanak çömlek üretimiyle zengin bir takas geleneği olan ve antik Orta Doğu'da dünyanın ilk kentsel uygarlıklarına öncülük eden Tell Zeidan, Kuzey Mezopotamya'da Ubeyd kültürünün en büyük yerleşmelerinden biriydi.
Arkeologlar, şimdiye kadar ortaya çıkan kanıtlardan, topluluğun obsidyen ticareti/üretimi yaptığını ve bakır işlemeceliğinde gelişim gösterdiklerini ve bunun yanı sıra seçkinler sınıfının, kendilerine ait malları taş mühürlerle işaretlediklerini anladılar.
Ulusal Bilim Vakfı arkeologlarından John Yellen'e göre proje sadece bu tür toplumların nasıl ortaya çıktığına değil, nasıl başarılı oldukları ve yayıldıklarına da işaret ediyor.
Doğu Araştırmaları Enstitüsü Yönetici ve kazı başkanı Gil Stein, "MÖ 5300 ila 4000'e tarihlenen bu gizemli dönem, sulamalı tarımın, merkezi tapınakların ve güçlü politik önderlerin yaygın gelişimini ve ilk sosyal eşitsizliğin, zengin zümre ile fakir halk ayrımıyla ortaya çıkışını yaşadı." diye ifade etti.
Arkeologlara göre araştırmanın önemi, aralarında yüzlerce kilometrelik bağlantıları olan karmaşık toplumların ortaya çıkışını ve gelişimini göstermesinde yatıyor.
Örneğin, metal aletler yapmak için, bakır cevheri Türkiye'nin bugünkü Diyarbakır şehri yakınlarından işçiler tarafından Tell Zeidan'a 300-400 km boyunca taşınıyordu.
Stein, "Çok geniş mesafelere sahip şehirler arasında, benzer motiflere sahip çok ince işçilikli mühürlerin varlığı, bu dönemde yüksek rütbeli elitlerin liderlik posizyonunu çok geniş bir alanda sağladıklarını ve elit sınıfın ortak bir sembol grubunu paylaştığını ve belki de yüksek bir toplumsal mevkinin ortak ideolojisinin hakim olduğunu gösteriyor" diye ifade etti.
(soL - Haber Merkezi)