İstanbul Kadıköy Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nde ‘Kanal İstanbul Felaketi’ başlığıyla düzenlenen panelde Prof. Dr. Haluk Gerçek ve İstanbul Çevre Mühendisi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Ömür Yaşayan bir sunum yaptı. Panelde, moderatörlüğü Oğuz Kavala gerçekleştirdi. 

Prof. Dr. Haluk Gerçek, projeyi ulaşım ve lojistik alanı ile inşaat mühendisliği açısından ele aldı. 1600 sayfalık ÇED raporunu inceleyen Gerçek tam bir felaket projesi ile karşı karşıya olunduğunu vurguladı.

GEMİ TRAFİĞİ ARTMADI, AZALDI

Projenin gerekçesi olarak gösterilen tanker sayısının ve gemi trafiğinin arttığı, alternatif güzergahların olmadığı iddiasını devletin verileriyle çürüten Gerçek, Ulaştırma Bakanlığı’nın maliyeti 21 milyar ABD doları olarak açıkladığını sonra bunu siteden kaldırdığını, şimdi bu rakamın yarısının dile getirildiğini söyledi.

Kıyı Emniyeti raporundan aldığı verileri gösteren Haluk Gerçek, iddia edilenin aksine İstanbul Boğazı Gemi trafiğinin azaldığını söyledi:

- 2007 tarihinden itibaren 2018'e kadar 56 bin seviyesinden 42 bine inmiş Boğaz Trafiği. 
- Tanker oranında yüzde 15 azalma olmuş.
- Dökme yüz gemileri artmış / Gemi boyutları büyüdüğü için gemi geçme sayısı artıyor.

Gerçek bu azalmanın sebepleri arasında iklim krizi, Rusya Baltık'tan ticaret yapması ve boru hattı projesinin olduğunu söyledi. 

'SEÇTİKLERİ GEMİLER O KANALDAN GEÇEMEZ'

ÇED raporunda geçen İtalyan Türk şirketi etütünde gemi trafiğinin iki katına çıktığı iddiasının da bilimsel modellemeye dayanmadığını açıklayan Gerçek, bunun raporun verisiz hazırlandığının itirafı olduğunu açıkladı. 

Gerçek şu bilgileri verdi:

- Gemi trafik verilerine göre İstanbul Boğazı Gemi Trafiği ve kazalar da azalıyor.

- Kanal’da seçtikleri gemiler oradan geçemez.

- Kazı miktarı patlaması için Maden mühendisi odası hesaplarına göre 70-80 ton patlayıcı kullanılması gerekiyor. İnsanları aklını durduracak şekilde büyük sayılar...

- Kazılardan ötürü kamyon trafiği İstanbul’da nasıl olacak? Kıyı dolgusu 38 metre uzunluğunda Karadeniz’e kadar. Nasıl duracak orası belli değil? 54.600 metrekarelik dolgu alanı. Kanal İstanbul köprü geçişleri, 3 tanesiyle baş edemiyoruz. Bunun gibi 8 tane daha nasıl yapacağız belli değil.

PROJE GELİRLERİ NEREDEN?

Gerçek proje gelirlerinin yarısının çevredeki arsaların satılmasıyla olacağını belirterek "Gayrimenkulleri satamadılar. İstanbul’un kuzeyini rant açma için yapıyorlar. Bu bile ulaşım projesi değil başka bir şey olduğunu gösteriyor" dedi. Kanalda kaza olma ihtimalinin Boğaz’dakinden çok daha fazla olduğunu belirten Gerçek "Kuzey Marmara otoyolu, İstanbul Havalimanı ve Kanal İstanbul bir paket. İstanbul’un kuzeyini ranta açmak için" dedi.

Çevre Mühendisi Odası Yönetim Kurulu Üyesi  Ömür Yaşayan, Kanal İstanbul’un çevreye vereceği zararları, kaybolacak bitki örtüsü ve hayvanları, hazırladıkları raporlar üzerinden anlattı.

'ÇED RAPORUNDA GERÇEK HAFRİYAT MİKTARI BELİRTİLMİYOR'

Yaşayan şunları söyledi:

- "ÇED raporuna göre Kanal İstanbul kara kazısı ve deniz göl taramasıyla birlikte toplam 1.155.668.000 m3 hafriyat oluşacaktır. Yaptığımız hesaplar ve uzman kişilerden alınan görüşler sonucunda ÇED raporunda belirtilen hafriyat miktarının, gerçekte oluşabilecek hafriyat miktarına göre daha az belirtildiği düşünülmektedir."

- "ÇED raporunda belirtilen verilerin doğru olduğunu varsayıldığında, bu miktar günde en az 10.000 hafriyat kamyonun 4 yıl boyunca çalışması anlamına gelmektedir. Devasa bir hafriyat ve inşaat çalışması olacağından mekanik ve nakliyat işlemlerinden kaynaklı emisyonların da ciddi boyutlarda olacağı aşikârdır."

- "Çok ciddi bir partikül madde (toz) kirliliği yaşanacak, ancak kirlilik partikül madde ile sınırlı kalmayacaktır. Kazı yapılan bölgelerde, hafriyatın taşındığı hat üzerinde hakim rüzgarların taşıdığı partikül maddenin toksisite etkileri sonucu tüm doğal sistem ve canlılar en az 4 yıl (tahmini kazı ve hafriyat taşıma süresi) etkilenecektir."

TARIM VE ORMAN ALANLARI YOK OLACAK'

- "Üçüncü Köprü Projesi, Kuzey Marmara Otoyolu ve Bağlantı Yolları projesi ve Üçüncü Havalimanı inşaatıyla İstanbul’da yaklaşık 12.000 ha tarım alanı, 2.000 ha çayır–mera alanı tarımsal vasfını yitirmiştir. Kanal İstanbul ile birlikte   23 milyon m2 orman alanı, 136 milyon m2 tarım alanı daha yok olacaktır."

Panelde daha sonra soru ve cevap kısmına geçildi.

Dinleyicilerden biri 3. Havalimanında ölen işçileri hatırlattı ve bu kadar büyük inşaatta çalışacak işçiler için korktuğunu söyledi. 

Baş Kılavuz Kaptan Saim Oğuz Ülgen söz alarak “Gemi sayısının artma ihtimali katiyen yok. Çünkü herkes küçük gemiden büyük gemiye yöneliyor. Herkes daha fazla yük taşıyıp daha fazla para kazanmak istiyor. Dolayısıyla böyle bir trafiğin olabilmesine ne imkan ne de ihtimal var” dedi.

Söz alan başka bir gemi kaptanı hiçbir gemi kaptanın gemisini buradan geçirmeyeceğini, kanalın para kazanamayacağını açıkladı.

Başka bir dinleyici kanalın yapılması için yapılacak patlamaların, depreme neden olup olmayacağını ve Montrö Anlaşmasını sordu.

Bu "çılgın" projenin yapılmasına izin verilip verilmeyeceğinin halkın elinde olduğu vurgulanan panelde son olarak söz alan bir katılımcı "Yurttaş olarak söylüyorum bu Kanal İstanbul’u yaptırmayacağım. Geleceğimize, İstanbul’a sahip çıkalım. Biz yaptırmazsak yapılmaz, unutmayalım" dedi.