Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı "Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmelik" taslağında değişiklik yapmaya hazırlanıyor.
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO), yapılması planlanan değişikliklerin yaşanan sorunları çözmekten uzak olduğunu belirten bir açıklama yaptı.
Açıklamada "her şantiyeye bir şef" talebi dile getirilirken, yapılması planlanan düzenlemelerin yapı üretimi, iş güvenliği, yapı güvenliği, işsizlik gibi sorunları göz ardı ettiği söylendi.
Bir şantiye şefi, söz konusu düzenlemeye dair soL'un sorularını yanıtladı:
Şantiye şefi nedir?
Şantiyelerdeki işlerin nizami yürüyebilmesi için şantiyede bulunan sorumlu teknik personeldir.
Yapının temelden başlayıp anahtar teslimi haline gelene kadar şantiyenin tüm ihtiyaçlarını karşılar. Makine, beton, demir, usta, işçi… Hepsiyle ilgilenir, ayarlar. Projelerin statiğini, mimarisini, yapılan imalatların projesine göre yapıldığını kontrol eder.
Ayrıca işçilerin tüm sorumluluğu ondadır; maaşını zamanında alabilmiş mi, yemeğini yiyebiliyor mu, izin kullanabiliyor mu, can ve iş güvenliği sağlanıyor mu?
İnşaatın fiili ve yasal bütün sorumluluğu neredeyse şeftedir.
Elde bir proje var bazen bu projelerin tıkandığı noktalar oluyor. Öncelikle şantiye şeflerinin bu problemleri çözebilecek donanıma sahip olması gerekir. Yani okuldan çıktığın gibi bir şantiye şefi olmak çok yanlış sahayı, imalatı görmek, tanımak lazım önce.
Kimler şantiye şefi olabilir?
Konutlarda inşaat mühendisi olması gerektiğini İMO olarak hep savunduk.
İnşaat, makine, elektrik, elektrik-elektronik mühendisleri, mimarlar ve inşaat, elektrik, makine, yapı denetim teknikerleri veya bunlara ait teknik öğretmenler bu disiplinlerin hepsi şu anda şantiye şefi olabiliyor.
Görüldüğü gibi liste çok uzun. Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmeliğe göre yapı inşaat alanı olarak 2000 metrekareyi geçmeyen yerlerde teknik öğretmen, 1500 metrekareyi geçmeyen yerlerde ise teknikerler şantiye şefliğini üstlenebilirler.
Tahmini olarak yaşadığımız kentteki (Eskişehir) konutların yüzde 70’inden fazlasının şantiye şefliğini inşaat mühendisliği dışındaki disiplinler üstlenebilir. Yönetmelik buna izin veriyor.
Bunun meslek şovenizmi olarak algılanmasını istemem ama yapı üretiminin proje, güvenlik, işletme gibi bütün boyutlarıyla eğitimini alan tek disiplin inşaat mühendisliği disiplini.
Peki bakanlığın “Şantiye Şefliği Hakkında Yönetmeliği” neyi değiştiriyor?
Bakanlık, İMO’nun “her şantiyeye bir şef” kampanyasından sonra yönetmelik değişikliğine hız verdi ve yönetmelik taslağını TMMOB bünyesindeki ilgili odalar yerine ticaret odalarına gönderdi.
TMMOB’un Danıştay’a açtığı davayla 2019 yılında yürürlüğe giren bu yönetmeliğin bazı maddelerinin iptalini istemişti.
2020 yılında ilk önce yönetmelik için yürütmeyi durdurma kararı alınmıştı. Ancak 2021 yılında yürütmeyi durdurma kararı iptal edildi. Şu andaki yönetmelikte yaş sınırlaması, iş miktarı, iş alanı ile iş sayısı değiştirilmekte olup inşaat mühendisleri aleyhine değişiklikler yapılmaktadır.
Şu anda 2019’da itiraz edilen yönetmelik kalıcı hale getirmeye çalışılıyor.
2020 yılına ait yapı ruhsatı verilerine göre, toplam ruhsatlar içerisinde inşaat mühendislerinin üstlendikleri şantiye şefliği oranı yüzde 45,8’dir.
Bu yönetmeliklerle hem inşaat mühendislerinin istihdamı azalacak hem de imzacı dediğimiz mühendislerin aldığı paralar düşecektir.
“İmzacı Mühendislik” nedir?
İş cinayetlerinde işçilerin hayatını en çok kaybettiği sektörler tarım ve inşaat sektörleridir.
Ülkemizin bir deprem coğrafyası üzerinde. Ama bu düzen büyük inşaat firmalarına her türlü vergi affı, imar rantı, kamu arazilerine çökmenin yolunu açarken yaşanan iş kazalarında sorumluluğu mühendisler ve kurumlara pay ediyor.
Özellikle yapı denetim sektöründe bu büyük sorumluluklara rağmen bir şekilde geçinmek zorunda olan mühendisler diplomalarını 2-3 bin liraya kiraya veriyorlar. Sektör bu imzacı mühendisler üzerinden dönüyor.