Doğalgazdaki kesinti krizinin ardından önümüzdeki günlerde İstanbul, İzmir, Bursa başta olmak üzere tüm Türkiye’de organize sanayi bölgelerinde (OSB) 3 güne varan elektrik kesintileri yapılacağı öğrenildi.
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) yaptığı açıklamada OSB'lere elektrik kısıtlaması yapmaları uyarısında bulunurken, yalnızca aydınlatma ve ısınma amaçlı kullanılabilecek kadar enerji çekimine izin verileceği söyleniyor.
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, elektrik kesintileri için "Türkiye’den bazı yetkililerin İran’a giderek sorunu çözüme kavuşturmaya çalıştıklarını" söyledi.
Kütükcü, "İran doğalgazının ülkemize arzında yaşanan kesinti ile birlikte önce sanayicilerimize, BOTAŞ tarafından doğalgaz kullanımı ile ilgili kapasitelerini yüzde 60 ile sınırlandırmaları yönünde bir karar geldi. Organize sanayi bölgeleri olarak bu süreci yönetmeye çalışırken, hemen ardından TEİAŞ organize sanayi bölgelerimize ortalama üç günü bulan elektrik kesintileri yapılacağını bildirdi. Temennimiz, hasar büyümeden, üretimin daha fazla kesintiye uğramadan bu problemin çözülmesi yönünde" dedi.
İşçilerden 'fazla çalıştırma' ihbarları gelmeye başladı
Kesintiler nedeniyle pek çok işyeri ve fabrika şimdiden çalışmayacağını çalışanlarına duyuruyor. Öte yandan işçilere kapanma olacak günler dışında fazla çalıştırma, çalışılmayan günleri yıllık izinden kesme gibi bildirimler de yapılmaya başlandı.
Kesintiler nedeniyle kapatılacak işyerlerinde olabilecek hak gaspı ve usulsüzlükleri Patronların Ensesindeyiz Ağı (PE) ile konuştuk. Dayanışma ağı, "Elektrik kesintileri yaşanan işyerlerinde telafi çalışmasında nelere dikkat edeceğiz?" konusunda işçilere şu uyarıları yaparak, usulsüzlükleri ihbar etmeye çağırdı:
'Telafi çalışma uygulaması patronun takdirine bırakılmış durumda'
"20 Ocak tarihinde TEİAŞ tarafından yapılan açıklamayla ülke genelinde sanayi tesislerinde elektrik kısıtlamasına gidileceği bildirilmiştir. Kesintilerin ise 20 Ocak tarihinden itibaren 10 gün süreceği, bazı sanayi bölgelerinde 72 saatlik kesintiler olacağı duyurulmuştu.
Özellikle pandemi döneminde pek çok kanun maddesi patronun insafına terk edilmişti. Örneğin ücretsiz izin uygulaması böyledir. Patron tek taraflı olarak işçileri ücretsiz izne çıkarabilmişti. Telafi çalışma uygulaması da patronun takdirine bırakılmış durumdadır. Önceden 2 ay süreyle yapılabilirken 20.03.2020 tarihinden itibaren 4 aya çıkarılmış ve Cumhurbaşkanı’na süreyi 2 katına çıkarma yetkisi verilmiştir.
Pandemi olur işçiler ücretsiz izne çıkarılır, elektrik, doğalgaz kesilir yine işçiler patronların takdirine bırakılır. İşyerinde üretimin gerçekleşmesini engelleyecek başlıklar gerçekleşebilir ancak bunun suçlusu ve tek sorumlusu işçiler değildir.
'Elektrik kesintisi sırasında işçiler fabrikadaysa telafi çalışma yaptırılmaz, ücreti tam ödenir'
Şimdide telafi çalışmasıyla işçiler haksızlıklara uğruyor. Eğer elektrik kesintisi sırasında patron işçileri fabrikada beklettiyse telafi çalışması yaptıramaz ve işçinin fabrikada (fabrikanın bahçesinde vs.) çalışmadan geçirdiği sürenin ücretini de ödemekle yükümlüdür. İşçiyi eve gönderdiyse telafi çalışması yaptırabilir. Telafi çalışması yaptırırken de telafi çalışmanın uygulanmasındaki yükümlülüklere uymak zorundadır.
'İşçiler günde 11 saatten fazla çalıştırılamaz'
İşyerlerinde zorunlu olarak işin durduğu zamanlarda telafi çalışmasında işçilere özellikle haftasonu çalışma öne sürülüyor. Ya da gün için de çok uzun mesailer yapılması dayatılıyor. Patronların 10 günde yapmayı hedeflediği üretimi birkaç güne sıkıştırılarak işçilere mesai yapılamaz. İşçiler günde 11 saatten fazla çalıştırılamazlar. Telafi çalışmanın uygulanması kısmında işçilerin özellikle dikkat etmesi gereken bir diğer kuralsa, telafi çalışma süreleri hafta tatillerinde yaptırılamayacağıdır. Telafi sürelerinin birkaç güne sıkıştırılması ve hafta tatillerinde tamamlanması kabul edilmemelidir.
İşçiler telafi çalışma uygulamasında nelere dikkat etmeli?
Telafi çalışması; zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi nedeniyle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin kendi ihtiyaçları için izin istemesi (kanun tarafından işçiye tanınmış yasal izin günleri dışında) durumunda yapılabilir.
Kanun telafi çalışması uygulamasını işverenin takdirine bırakmıştır. Yani telafi çalışması yapılabilmesi için işçinin onayına ihtiyaç yoktur. Ancak uygulanmasına dair belli sınırlamalar getirilmiş olup işçilerin dikkat etmesi gereken başlıklar bulunmaktadır.
Tatil günlerinde telafi çalışması yapılamaz
-
Çalışılmayan sürelerden sonra işin normale dönmesiyle beraber tatil günleri haricinde en geç 4 ay içinde yaptırılmalı
-
Eğer işyerinde haftanın 5 günü çalışılıyor cumartesi ve pazar ise çalışılmıyorsa bu iki gün tatil sayılacağı için bu iki günde de telafi çalışması yapılamaz. Ancak Yargıtay’ın cumartesi gününün tatil sayılabilmesi için sözleşmede de bunun belirtilmesi gerektiğine dair görüşü var.
Günde 3 saatten fazla telafi çalışması yaptırılamaz
-
Günlük en çok 11 saatlik çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde 3 saatten fazla telafi çalışması yaptırılmamalıdır.
-
Patron, telafi çalışması yaptırırken İş Kanunu Madde 64’te sayılan nedenlerden hangisine dayandığını açık olarak belirtmek ve hangi tarihte çalışmaya başlanacağını işçilere önceden bildirmek zorundadır.
İşyerlerinde telafi çalışma uygulanan işçiler PE’ye ulaşabilir, telafi çalışması sırasında oluşan usulsüzlükleri PE hukukçularına danışabilirler.
Patronların Ensesindeyiz Ağı’na aşağıdaki e-posta ve sosyal medya hesapları üzerinden ya da 0541 940 0514 numaralı telefondan ulaşılabilir:
Facebook: https://www.facebook.com/
Twitter: https://twitter.com/
E-posta: iletisim@
