2024 yılının Ocak ayına ait Kamu Borç Yönetimi Raporu yayımlandı. Rapora göre, 2023 yılında gerçekleşen genel bütçe net borçlanma tutarı aşağıda verilmektedir.
| Genel Bütçe Borçlanma (Net)(Milyon TL) | 960.818 |
| Dış Borçlanma (Net) | 99.756 |
| İç Borçlanma (Net) | 861.062 |
2023’de Genel Bütçe net borçlanma tutarı 960,8 milyar TL olmuştur. İç borçlanma ağırlıklı yapı geçmiş yıllarda olduğu devam etmektedir.
Bilindiği üzere 4749 Sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un Borçlanma, İkraz ve Garanti Limiti başlıklı 5. maddesine göre 2023 yılında yıllık net borçlanma limiti, öngörülen genel bütçe açığı kadar olduğu için yıllık net borçlanma limiti 661 milyar TL olmaktadır. Sözü edilen 5. madde gereği borç yönetiminin ihtiyaçları ve gelişimi dikkate alınarak, bu limit yıl içinde Hazine ve Maliye Bakanı onayı (Bakanlık Genelgesi) ile bir defaya mahsus en çok yüzde 5 ve ayrıca Cumhurbaşkanı Kararı ile yine yüzde 5 artırılabilmektedir. Bu iki artırım yetkisi kullanıldığında limit 727,6 milyara yükseltilebilmektedir.
Ancak limit artırmaya ilişkin ilk karar (Bakanlık Genelgesi) henüz açıklanmadı. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ise Resmi Gazete’de de yayımlanmadı. 15 Temmuz 2018 Tarihli ve 30479 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Resmî Gazete Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Kararname Numarası: 10) bu tür bir seçeneğe (kararı yayımlamama) olanak tanımaktadır. İlgili Bakanlık Genelgesi’nin açıklanmaması ve ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin yayımlanmaması ciddi bir bütçe hakkı ihlalidir. Meclis’in bu hak ihlaline kayıtsız kalması oldukça manidardır.
Böylece kanunda belirtilen borçlanma limiti 233,2 milyar aşılmıştır. Ancak bu bir sorun teşkil etmemektedir. Çünkü ek bütçe teklifinin Meclis’e sevkinden iki gün öncesinde Meclis’e gelen 5 Temmuz tarihli torba yasa teklifinde yer alan bir düzenlemeyle (düzenleme bu yönüyle hem 4749 sayılı yasaya hem de Anayasa’ya aykırıdır) 2023 yılı için 661 milyar TL seviyesinde olan borçlanma limiti bakan ve Cumhurbaşkanı tarafından yapılacak yüzde 5'lik artışlarla oluşacak net borç kullanım tutarı olan 727,6 milyar TL'nin üç katı olarak uygulanacaktır. Böylece, 2023 yılı net borçlanma limiti (ödenen borçlar düşüldükten sonra net tutar) 2 trilyon 181 milyar (2,2 trilyon) TL’ye ulaşmaktadır.
Dolayısıyla 12 ayda ulaşılan net borçlanma tutarı (960,8 Milyar TL yani yaklaşık 1 trilyon TL) 2,2 trilyonluk borçlanma yetkisinin 1,2 trilyon altındadır. İktidarın ilgili yasaya ve Anayasa’ya aykırı bir şekilde elde ettiği bu yetkiyi tümüyle kullanmaması dikkat çekmektedir.
*İktisatçı, Prof. Dr.
