Günümüzde Moskova veya Petersburg’a yolu düşen herkesin tur rehber kitaplarında metro istasyonları yazar. Turistik bir gezide gezilecek yerler listesinin en tepesinde yer alan bu istasyonlar gerek mimarileri, gerek o mimarilerin hikayeleriyle tarihte müthiş bir yere sahip.
Bu metro hatlarından en önemlisi olan Moskova metro hattının inşasına 1931’de başlanıyor. 4 sene gibi bir sürede tamamlanan metro inşaatı savaş döneminde de aynı disiplinle devam ediyor. Aynı şekilde 1940 yılında inşasına başlanılan Petersburg hattı da 1955’de tamamlanıyor. Hatların yapımının bir kısmı Sovyetlerin gençlik örgütü Komsomol tarafından yürütülüyor.
Her durak bir hikaye
Park Kultury Metro İstasyonu
İlk metro istasyonlarından Park Kultury metro istasyonu Sovyetler Birliği’nin ünlü mimarı Georgy Krutikov tarafından tasarlanıyor. İki sıra mermer sütun kaplı istasyon bir çok genç sporcu figüründen oluşmakta. Sovyet gençliğini temsil eden bu istasyonda buz pateni, satranç, dans, tenis, futbol gibi bir çok spor figürü bulunmaktadır.
Georgy Krutikov aynı zamanda Sovyetler Birliği’nin uçan şehir projesinin yaratıcılarından. Krutikov’un metropoldeki nüfus artışına karşı yüzyıllar sonrası için fantastik mimarı tasarımları mevcut. Bu tasarımlar sonraları modern Sovyet mimarisinde önemli bir yere sahip oluyor.
Ploshchad Revolyutsii Metro İstasyonu
1938’de açılan bu istasyon 80 bronz heykele sahip. Bu heykeller 1917’den o güne Sovyet Devrimi’ni temsil ediyor. Bolşevik Devrimi’ne adanan bu heykeller arasında savaşan askerler, tarım işçileri, mühendisler, sporcular gibi bir çok alandan figür bulunuyor.
Avtovo Metro İstasyonu
Leningrad metro hattında açılan bu ilk istasyon Leningrad kuşatmasına ve 2. Dünya Savaşı zaferine adanmıştır. 46 dev sütun ve cam avizelerle süslenmiş bu istasyon dünyanın en güzel metro istasyonları arasında yer almakta. İstasyonun sonuna geldiğinize havaya kaldırdığı çocuğuyla savaşın zaferini simgeleyen bir kadın figürü mevcut.
Elektrozavodskaya Metro İstasyonu
Elektrozavodskaya metro istasyonu tepesindeki 318 ampül ile Sovyet teknolojisini temsil ediyor. İstasyonun duvarlarında bulunan kabartmalar özellikle Sovyetler Birliği’nin enerji politikalarını konu almakta. Elektrik, kömür üretimi, petrol gibi çeşitli endüstrileri içeren kabartmaları görmek mümkün. Bundan 75 yıl önce 1944’de açılan bu istasyon adını yakınında bulunan Kirovsky ampül fabrikasından almakta.
Bir savaş sığınağı veya yeraltı şehirleri
Bu istasyonlar gündüz yolcu taşımaya devam ederken 2. Dünya Savaşı’nda geceleri sığınak olarak kullanılıyordu. Milyonlarca insana ev sahipliği yapan bu sığınaklarda kütüphaneden, sağlık merkezine, doğum alanlarından, mini sinemaya kadar çok sayıda alan bulunmaktaydı. Kayıtlı verilere göre bu istasyonlar 2. Dünya Savaşı’nda 217 çocuğun doğumuna imza atılmış. 3800 beşiğin bulunduğu bu istasyonlarda küçük çocuklar için her akşam düzenli süt ve beyaz ekmek dağıtılırdı. Öyle ki savaşın temposunun düştüğü kimi zamanlarda da halk bu kütüphanelerdeki, sinemalardaki etkinliklere katılmaya devam etmiştir. Kurskaya istasyonunun Tarih Kütüphanesi’nde şöyle bir not göze çarpmaktadır.
“Buraya uğramamın nedeni eve giden yolumun bu istasyondan geçmesi değil, buraya gazete ve diğer edebi kitaplar için geliyorum. Buranın tek kötü yanı, trenlerin sürekli hareket etmesinden kaynaklanan hava akımı ve ardı arkası kesilmeyen yolcular”
Bunun yanı sıra kimi istasyonlar Stalin’in Genelkurmay karargahıydı. Savaşın yoğun dönemlerinde Stalin toplantılarını burada yapıyor ve halka buradan sesleniyordu. Stalin Ekim Devriminin 24. Yıl konuşmasını Stalin 6 Kasım 1941’de Mayakovskaya istasyonunda konuşmasını yapmıştır.
Yeraltından uzaya, çağının ötesinde...
Sovyetlerin bu istasyonlarının bir çoğunda ise gökyüzü ve uzay figürleri mevcut. Sonraları yerin altından uzaya yol alacak bu yolculuğun ilk hamleleri bu istasyonlarda gizli. Sovyetlerin sanayide yaptığı bu devrim sonraları Yuri Gagarin’in adımlarında birleşecek ve Sovyetler büyük bir uzay çalışması başlatacaktır. Yerin altından kabuğumuzu yırtıp uzaya uzanmamız dileğiyle.