AKP ekonomisi “yumuşak iniş”ten sert düşüşe döndü.
TÜİK, Türkiye ekonomisinin bu yılın üçüncü çeyreğinde beklentilerin altında kalarak yüzde 1,6 büyüdüğünü açıkladı. Böylece yılbaşından bu yana üç çeyreklik büyüme sadece yüzde 2,6 olurken, yılsonundaki yüzde 4'lük orta vadeli mali program beklentilerinin yakalanması neredeyse imkânsız hale geldi.
Türkiye ekonomisi ilk çeyrekte yüzde 3,4, ikinci çeyrekte ise yüzde 3,0 oranında büyüme göstermişti.
2012 yılı üçüncü üç aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hâsıla yüzde 7,7’lik artışla 377 milyar 584 milyon TL oldu. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2012 yılı üçüncü üç aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,9’luk artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre yüzde 0,2 arttı.
Veriler sektörler açıdan ele alındığında, iktisadi büyümeye en çok katkı vermesi beklenen imalat sanayinde, sadece yüzde 1,3’lük büyüme gerçekleşti. Dokuz aylık imalat sanayi büyümesi yüzde 2,8 oldu. Bununla birlikte, tarım sektörü yüzde 2,9 ile büyümeye katkı sağladı. Dokuz aylık tarım büyümesi yüzde 3,3 oldu.
İnşaat yavaşladı, ticaret durma noktasına geldi
Önceki dönemlerde ekonomik büyümeye olumlu katkısı olan inşaat sektörünün ise yavaşlaması dikkatlerden kaçmadı. Buna göre, İnşaat sektörü üçüncü çeyrekte yalnız yüzde 0,4 büyürken, dokuz ayda büyümeye sadece yüzde 1 katkı sağlayabildi.
Diğer taraftan neredeyse durma noktasına gelen ticaret rakamları ise asıl şok etkisi yaratan veriler oldu. Toptan ve perakende ticaret üçüncü çeyrekte yüzde 1,2 daralırken, yılbaşından bu yana büyümesi sadece yüzde 0,1 seviyesinde kaldı.
AKP hükümetinin yumuşak iniş diye tanımladığı ve birbiri ardına yapılan zamlar etkisini hanehalkı harcamalarında gösterdi. Bütçe dengesini sağlama bahanesiyle halka saldıran hükümetin politikaları sonucunda tüketim azaldı.
Hanehalkı harcaması, diğer dönemlerde olduğu gibi üçüncü çeyrekte de daralmaya devam etti. Son olarak üçüncü çeyrekte harcamalar yüzde 0,1 oranında daraldı. Hanehalkı tüketimi kısarken devletin yaptığı harcamalar ise arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları 3. çeyrekte yüzde 4,4 olurken, ekonomik büyümeye kamunun yaptığı harcamaların olumlu katkısı oldu.
Sanayi çarklar beklentinin çok üzerinde yavaşladı
Aynı şekilde sanayi üretiminde gerilemenin de beklentilerin çok üzerinde ciddi endişelere yol açtı. Sanayideki gerileme beklentisinin yüzde 2,6 düzeyinde olmasına karşılık 2012 yılı Ekim ayında yıllık sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %5,7 düşüş gösterdi.
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2012 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %3,9, imalat sanayi sektörü endeksi %5,9, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi de %5,1 azaldı.
Takvim etkisinden arındırılmış endeks 2012 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,9, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi de bir önceki aya göre %2,6 geriledi.
Bakan Şimşek sert düşüş üzerine konuşmasını değiştirmek zorunda kaldı
TBMM Genel Kurulu'nda, 2013 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı üzerine sunum yapan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bugün açıklanan verilere rağmen bu yıl ''yumuşak iniş'' sürecini başarıyla yönettiklerini iddia etti.
Beklentilerin çok altında gelen büyüme ve sanayi verileri Maliye Bakanı Şimşek'in Meclis'teki bütçe sunumunu revize etmek zorunda kaldı. Şimşek, sunum metninde büyümenin bu yılsonunda Orta Vadeli Program'da öngörüldüğü gibi yüzde 3,2 oranında gerçekleşeceği ifadesine "Ancak son gelen veriler bu miktarın altında kalınabileceğine işaret ediyor" cümlesini ekledi.
Bakan Şimşek’in, sunum metindeki "Son çeyreğe dair veriler büyümenin ivme kazanacağını göstermektedir" cümlesini ise konuşmasından çıkardığı öğrenildi.
Diğer taraftan Bakan Şimşek, iyimserliğini koruyarak bugün açıklanan verilerin 2012 yılı büyümesinin yüzde 3'ün bir miktar altında kalacağını gösterdiğini belirtti. Büyümenin aşağı yönlü revizyonunun sadece Türkiye'ye özgü bir durum olmadığına dikkati çeken Şimşek, küresel belirsizliklere rağmen Türkiye ekonomisinin istikrarını ve güçlü makro dengelerini koruduğunu ileri sürdü.
(soL Ekonomi)