soL (HABER MERKEZİ) Birinci Türkiye-Afrika İş Birliği Zirvesi bugün İstanbul'da başlıyor. 18-21 Ağustos 2008 tarihleri arasında gerçekleşecek zirvede, Afrika ülkelerinden çok sayıda devlet ve hükümet başkanı, cumhurbaşkanı ve başbakan yardımcıları, bakanlar, üst düzey yetkililer, bölgesel ve uluslararası örgütlerin temsilcileri katılacak. Afrika ülkeleri ile ekonomik bir açılımın yoğunlaştığı bu dönemde ilişkileri daha iyi bir seviyeye taşımak için iyi bir başlangıç olacağı belirtiliyor.
1990'lı yılların sonuyla birlikte ciddi bir dönüşüm yaşayan Türkiye-Afrika ülkeleri ilişkisi, özellikle Türkiyeli sermaye gruplarının bölgeye yatırım yapmasıyla daha da ilerledi.
Genel anlamda dünya ticaretindeki payını yükselten Afrika, bu yükselmeden payını almak isteyen Türkiyeli sermayedarları da cezbediyor. Türkiye, Afrika'ya açılım projesi çerçevesinde, bu zirveye büyük önem veriyor. Afrika kıtasının 'stratejik ortakları' grubuna dâhil olan Türkiye, Afrika ülkelerine 15 yeni büyükelçilik açarak diplomatik ilişkilerini sağlamlaştırmayı düşünüyor. Afrika Birliği, bugüne kadar sadece Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore, Güney Amerika, AB ve Türkiye'yi stratejik ortak ilan etti. Yayınlanan kongre metininde, Afrika kıtasının Türk şirketleri için geniş bir ihracat pazarı ve Afrika ülkelerinin de hammadde zengini olduğu vurgulandı.
Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA)'nın çabalarıyla kurulan ve yürütülen ilişkiler, Türkiye'nin kalkınma ortaklıkları içine girmesini sağlamış, bu bağlamda 2005 yılı "Afrika yılı" ilan edilmişti. Ankara, 1998 yılında benimsediği Afrika Eylem Planı doğrultusunda Afrika'ya açılımını sürdürürken, bu kıtayla iş birliğini geliştirme hedefi çerçevesinde, bu yıl ilk kez düzenlenecek zirveyi, 5 yılda bir tekrarlamayı planlıyor. Bu anlamda TİKA, kıtanın birçok yerinde şubeler açmayı sürdürüyor. Mayıs 2008'de, Türkiye'nin, Afrika Kalkınma Bankası'nın bölge dışı üyesi olarak kabul edilmesi de, sermaye grupları için ayrı bir öneme sahip.
Soykırımla suçlanan Sudan Devlet Başkanı da geliyor.
Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Jean Ping'in de hazır bulunacağı zirveye, Burkina Fasso, Cibuti, Ekvator Ginesi, Komorlar, Mali ve Sudan devlet başkanları katılacak. Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) tarafından Sudan Devlet Başkanı hakkında Darfur'da soykırım yaptığı suçlamasıyla çıkması beklenen tutuklama kararının, ICC'ye üye olmayan Türkiye tarafından nasıl karşılanacağı ise merak konusu.
İş adamları "iş" konuşacak
Bu zirve ile aynı anda, İstanbul'da, DEİK, TUSKON ve TOBB'nin işbirliğiyle "Türkiye-Afrika İş Forumu" yapılacak. Bu foruma da Türkiye ve Afrika ülkelerinden çok sayıda işadamının katılması bekleniyor. Türkiye'nin Afrika ülkeleriyle ekonomik ilişkilerinin güçlendiği gözlenirken, 2005 yılında toplam 9 milyar dolarlık ticaret hacminin, 2007'de 13 milyar dolara yükseldiği, bunun 6 milyar dolarının Sahra Altı Afrika ülkeleriyle olan kısmı oluşturduğu ifade ediliyor.
Türk şirketlerinin Afrika'daki yatırımlarının toplamı da 400 milyon doları geçerken, Afrika'da 2007 yılında üstlendikleri projelerin toplamı da 5,8 milyar dolar. Bu anlamda İş Forumu'nun daha önemli olduğu düşünülüyor.
Türkiye'den Afrika'ya insani yardım
Kıtadaki 8 barışı koruma operasyonundan 6'sına fiili katkıda bulunan Türkiye'nin, 2005 yılından bu yana Afrika ülkelerine verdiği insani yardımların değeri 12 milyon doları geçti. Önümüzdeki dönemde de Türkiye, Afrika'daki kalkınma projelerine 50 milyon dolarlık ek ödenek verecek. Barışı Koruma Operasyonları içerisinde Afrika'nın çeşitli bölgelerine barış gücü askeri göndermek de mevcut.