Birinci Roman Çalıştayı, Devlet Bakanı Faruk Çelik başkanlığında, dün İstanbul Conrad Otel’de düzenlendi. 14. Kızılcahamam İstişare ve Değerlendirme toplantısında “Açılımda Romanların da yeri var” diyen Çelik, Aralık ayı içerisinde Roman kanaat önderleriyle bir toplantı yapacağını duyurmuştu.
“AKP’nin projesi Romanları kurtaracak”
Çalıştay öncesinde yaptığı konuşmada Çelik, “aile ve dayanışmayı her şeyin önünde tutan, sanat ruhlu yapıları, neşe ve sevinçlerini her koşulda koruyup herkesle paylaşan, her zaman için Türk milletinin zengin ve köklü kültürünün en renkli motifini oluşturan” Romanların bugün daha iyi bir yaşam ve çocuklarının geleceğini garanti altına alma konusunda başta devlet olmak üzere toplumun tüm kesimlerinden destek beklediğini belirterek, ''Roman vatandaşlarımızın, karşı karşıya kaldığı yüzyıllara varan dışlanmışlıklarla, hoşgörüsüzlüklerle, haklarında üretilen ön yargılarla, fiilen maruz kaldıkları her türlü ayrımcılıkla mücadele etmeyi ahlaki bir görev olarak telakki etmekteyiz'' dedi.
“Romanlar için dezavantajlı olmak adeta bir yazgı”
''Yer yer tamiri imkansız sorunlarla boğuşmak zorunda kalan Roman yurttaşlarımızın, eğitim, sağlık, çalışma, konut gibi belli başlı sorunları çok kere ihmal edilmiş, hatta hiçbir şekilde bu sorunlara el atılmamıştır. Böylece onlar için dezavantajlı grup olmak bir rastlantı olmaktan çıkmış adeta bir yazgıya dönüşmüştür. Bizim bu gidişata bigane kalmamız düşünülemez'' diyen Çelik, basına kapalı olarak yapılan Çalıştay’ın sona ermesinin ardından, “Romanlar kendilerini tarihsel süreç açısından nasıl görüyorlar? Nereden gelmişler, nerede bulunmuşlar? Hangi kültürlerle karşılaşmışlar ve bugün Türkiye'deki konumları nedir? Şu anda Türkiye genelinde Öğleden örgütlenmeyle ilgili Romanların hangi düzeydeler? Hak arama konusunda bir örgütlenme mesafesi alıp almışlar mı?” sorularına cevap arayacak nitelikte bir toplantı gerçekleştirdiklerini söyledi.
“Romanlar Aleviler gibi değil”
Bir gazetecinin Roman Çalıştayı’nın da Alevi Çalıştayı gibi devamının gelip gelmeyeceğini sorması üzerine Çelik, ''Hayır. Roman vatandaşlarla yapacağımız çalıştayları o boyutuyla değerlendirmedik. Gün boyu meseleleri konuşalım ve neticesini alalım dedik. Tabii Alevi Çalıştayı’nın farklı yönleri var. Birincisi orada örgütlülük çok bir farklı boyutta. İkincisi ise tarihsel süreç itibariyle çok büyük ihtilaflar içeren büyük ayrışmalar içeren konu olduğu için onu o düzeyde götürmek doğru. Ama Roman Çalıştayı’nda zaten aralarında bir birlik var” dedi.
“Romanların asıl sorunu dışlanmışlık”
Bakan Çelik, Romanların asıl sorununun “dışlanmışlık” olduğunu öne sürdü. Romanların “kendini dış dünyaya kapatmak durumunda kalmış bir toplum” olduğunu belirterek, “Onların sağlıklı konutta yaşama, mesleki eğitimden yararlanma, iş gücü piyasasından yararlanma hakları, bundan sonra dile getirecekleri sorunlarına cevap bulma açısından önemli ve verimli bir çalıştay diye düşünüyorum” dedi.
Ya konut sorunu?
Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği Başkanı Şükrü Pündük ise yaptığı konuşmada asıl sorunun “dışlanmışlık” değil konut sorunu olduğunu söyledi. ''Kentsel dönüşüm'' kapsamında Sulukule'de tapulu yerlerinin ellerinden alındığını belirten Pündük, ''Sulukule ile ilgili taleplerimiz olacak. Sulukule yıkıldı, evler kalmadı, ama daha geç kalınmış bir olay yok. Çünkü bizim alternatif bir projemiz var. İnşallah burada sorunlarımızı anlattıktan sonra Fatih Belediyesi ve Bakanlar Kurulu da buna imza atar ve yeniden buraya Sulukule'yi inşa edebiliriz. Alternatif projemiz bizim yaşayabileceğimiz standartlarda evler, yapabileceğimiz işlerle ilgili iş kolları, ortak kullanım alanları, müzik okulları, rehabilitasyon merkeziyle ilgili. Bunu TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar'a sunduk, ama kendisi görmezlikten geldi” dedi.
Bursa Roman Kültürünü Araştırma ve Geliştirme Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Orçun Zolun da bugün Türkiye genelindeki Romanların sorunlarının başında barınma, eğitim ve iş geldiğini söyledi. Zolun, ''Barınma ile ilgili Sulukule ve Bursa'da Kamberler yıkıldı. Öncelikle mahalle yıkımlarına karşıyız. Apartman kültürü bizim kültürümüze çok uygun değil. Biz daha çok restorasyon ve iyileştirmeye gidilmesinden yanayız. İnsanlara biraz daha ekonomik açıdan destek verilerek, istihdama yönlendirilmesini istiyoruz. Sulukule ve Kamberler'i mümkünse tekrar isteyeceğiz. Böyle bir düşüncemiz var. O kültür kolay kurulmuyor. Kültürünü en iyi koruyanlar Romanlar. Birlik sağlamak açısından Roman mahalleleri bizim için önem taşıyor'' dedi.
AKP Romanlara ne yaptı?
“Açılım” sürecine dahil edilmeleriyle birlikte Romanlar AKP’den taleplerini dile getirmeye başladı. Bu taleplerin başında kensel dönüşüm adı altında yıkılan mahallelerin yeniden yapılandırılması geliyor. Açılım sürecinin kendilerine ev, iş, aş kazandıracağını düşünen Romanlar, yıkımların AKP eliyle gerçekleştirildiğini de göz ardı etmiyor.
AKP Sulukule’yi dağıttı
Fatih Belediyesi tarafından “Kentsel Yenileme Projesi” kapsamında, Sulukule'de yıkılacak evlerin kapısına kırmızı çarpı işareti kondu. Henüz içlnde oturulan evlere konulan bu işaretler, insanlar üzerinde baskı aracı olarak kullanıldı. Evlerin yıkılması halinde sokakta kalacaklarını ve TOKİ taksitlerini ödeyemeyeceklerini belirtmelerine karşın, AKP Romanların gözünün yaşına bakmadı. Kentsel dönüşüm adı altında yıkılan bin yıllık Roman mahallesi Sulukule’de 620 mülk sahibi ve yüzlerce kiracı ikamet ediyordu. TOKİ Arnavutköy Taşoluk mevkisinde konut verileceği vaat edilerek gerçekleştirilen yıkım sonrasında kurayla 340 aileye ev verildi. Mahallenin diğer sakinleri ise maddi imkanlarının el verdiği ölçüde yeni yaşam alanları bulmaya çalıştılar. TOKİ konutlarına taşınanların büyük çoğunluğu ise apartman kültürüne alışamamaktan, rahatça müzik yapamamaktan ve mahalle alışkanlıklarına uzak kalmaktan şikayet ederek başka semtlere taşındılar.
AKP Romanları “icralık” etti
Samsun’da, mahallelerinin “kentsel dönüşüm rant alanı” haline getirilmesinin ardından İkiyüz Evler mahallesindeki TOKİ evlerine taşınmak zorunda bırakılan Romanlar, ev taksitlerini ödeyemedikleri için icraya verildi. TOKİ bu gerekçeyle tebligat göndererek 264 Roman ailenin evlerini boşaltmasını istedi. Samsun Büyükşehir Belediyesi, su faturalarını ödeyemeyen Romanların sularını kesti. Zorla mahallelerinden kovulan Romanlara Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye abone olmamaları takdirde oturdukları evlerin elektriklerinin de kesileceği bildirildi.
AKP Çinçin’e de el attı
Romanların yoğun olarak yaşadığı Ankara Aldındağ Belediyesi’ne bağlı Gültepe (Çinçin) mahallesi de kentsel dönüşüm alanına dahil edildi. “Çinçin Toplu Konut Projesi” adı ile 776 konut yapmak üzere 170’e yakın ev yıkıldı. Toplam 400 evin yıkılması planlanırken evleri yıkılan Çinçinlilere konut sağlanacağı yönünde güvence verilmedi.
AKP evleri yıkıp park yaptı
Bursa Osmangazi Belediyesi'nin, Tarih ve Kültür Parkı Projesi kapsamında Romanların yaşadığı Kamberler Mahallesi'nde toplam 106 ev kamulaştırılıp yıkıldı. Osmangazi Belediyesi’nin şu ana kadar kamulaştırdığı bina sayısı 150'yi buldu. Belediye, yıkım yoluyla bölgede yaklaşık 17 bin metrekare alan elde edildiğini, projeyi hayata geçirmek için şu ana kadar bölgede yaklaşık 13 trilyon lira kamulaştırma bedeli harcandığını belirtti.
Yıkımlarda polis de işbaşında
Kentsel Dönüşüm Projesi çerçevesinde Romanların yaşadığı Kadıköy Küçükbakkalköy’deki 120 ev yıkıldı. Evlerini boşaltmak istemeyen Romanlar ile polis ekipleri arasında arbede yaşandı. 10’dan fazla kişi gözaltına alındı.
Kağıthane'de, Gültepe Yahya Kemal Mahallesi’ndeki Roman vatandaşların kaldığı 11 ev Kağıthane belediyesi ekipleri tarafından yıkıldı. Evlerini yıktırmak istemeyen Romanlara Çevik Kuvvet polisleri müdahale etti.
Gaziosmanpaşa Cebeci Mahallesinde de Romanların oturduğu 20 ev yıkıldı. Çocuklarıyla birlikte barakaların üzerine çıkıp yıkıma karşı direnen Romanlar emniyet güçleri tarafından gözaltına alındı. Bu arada, asayiş, çevik kuvvet ve özel tim ekipleri, yıkılan barakalarda ve çevresindeki evlerde arama yaptı. Uygulama sırasında, kimliksiz oldukları gerekçesiyle yaklaşık 30 kişi gözaltına alındı.
(soL - Haber Merkezi)