Nazım Hikmet’in, etkisi sayısını onlarca kez aşan eserlerinin hemen hepsinde verili düzeni sorgulatan bir dil tutturduğunu görüyoruz. 1968’de masal kitabı olarak basılan Sevdalı Bulut da bu eserlerinden biri. İçinde aynı adlı masal ile Oğluma Masal l ve ll de var.

Masallara gelin biraz yakından bakalım ve Nazım’ın özgünlüğünü ve devrimciliğini bir de masallar üzerinden görelim ne dersiniz?

Sevdalı Bulut’taki masalların bazıları daha önceden derlenmiş fakat Nazım Hikmet tarafından değiştirilerek yeniden yazılmış masallar. Hikmet’in, masallarda kullanılan geleneksel masal motif ve kalıplarıyla çokça oynamadan değişiklik yoluna gittiğini görüyoruz. Bu değişiklikler kendini ilk önce giriş niteliği taşıyan tekerlemelerde gösterse de asıl olarak kendi anlatısını oluşturmasıyla karşımıza çıkar. Örneğin “Az gittik, uz gittik; dere tepe düz gittik” değil; “Az gittiler, çok gittiler; dere tepe yok ettiler. Bir de dönüp baktılar ki, görünmüyor kalkılan yer!” şeklindedir Nazım’ın anlatısı. Bu biçem değişikliği masalın akışını bozmamasından ötürü geleneksel masal formatının içerisine dahil edilmektedir. Yine bu bağlamda bazı sayı motiflerini kullanması; masal başı ve sonu tekerlemelerine yer vermesi ve yine oğul, nine, ak sakallı dede vs. karakterlerini aslına uygun biçimde kullanmasıyla geleneksel masal formatına uygundur.

Fakat Nazım Hikmet’in masal türüne yaptığı katkı gözle görülür biçimde devrimcidir. Geçerken söyledik; kendi anlatısını formun içine yerleştirebilmiştir. Bir başka katkısı ise masalın sonunu merak ettirmek, okuyucuyu düşündürmek ve olan biteni okuyucuya sorgulatmak olmuştur. Örneğin Oğluma Masal-l’de olay bir anda bitmez. Korunan motif üç sayısıdır; üç oğlandan ikisinin akıbeti belli olmuştur ama üçüncü oğlan yürür de yürür. Yani okuyucu Nazımla beraber düşünür.

Nazım’ın masalında toprak berekettir, kadın emekçidir, kötü adam bencildir, zengindir, kısacası bu düzeni temsil etmektedir. Bulut, duygusaldır ama aynı zamanda akılcıdır ve yiğittir.

Nazım’ın masalı diyalektik bir zemin üzerine kuruludur, değişim de esastır. Onun masalında yaşam süreklidir ve diğer masallardaki gibi iyiler mutlaka kazanır. Onun masalında alışılagelmiş kalıplar yerini özgün nesnelere ve figürlere bırakır. Çünkü Nazım, 20. Yüzyıl insanı için yazmıştır ve yüzünü geriye dönmemiştir.

Saygıyla…

Sevdalı Bulut

Nazım Hikmet 

Yapı Kredi Yayınları 

109 sf. Her yaş

Katkı ve öneriler için; [email protected]