Papalar, sultanlar, gizli yazışmalar

“Türk Tutkusu/Ossessione Turco” başlıklı kitabı Türkiye’de Kitabevi yayıncılıktan çıkan İtalyan tarihçi Giovanni Ricci*, Rönesans döneminde Osmanlı İmparatorluğu ile Hıristiyan dünyası arasındaki ilişkileri konu aldığı yeni kitabı “Appello al Turco”da (Viella) dönemin bazı papalarının siyasi ve diplomatik sorunların çözümünde Osmanlı sultanları ile gizli bir işbirliği kurduklarını aktarıyor.

Ferrara Üniversitesinde çağdaş Avrupa tarihi dersi veren, Rönesans döneminde Osmanlı Türkleri ile Avrupalı Hıristiyanlar arasında süregelen ilişkileri inceleyen Ricci, 1453-1571 dönemini eksen aldığı araştırmasında bugün olduğu gibi Avrupa’nın Osmanlı yönetimi ile ikili bir ilişki kurduğuna dikkat çekiyor. Batı dünyasının bir yandan haçlı seferlerini gündeminr aldığını öte yandan siyasi ve diplomatik sorunların çözümünde Osmanlı sultanları ile işbirliğine gittiğini belgeler ışığında anlatıyor Ricci.

Ricci, aralarında Papa II. Pio, Papa Borgia’nın da yeraldığı Rönesans dönemi Papaları’nın siyasi ve diplomatik kriz dönemlerinde Osmanlı idaresini bir tür ‘güvence’ olarak gördüklerini, birçok kez Osmanlı sultanları ile yazıştıklarını vurguluyor.

“Türk’e Çağrı” basklikli kitabının çıkış noktasının papalar ile Osmanlı yönetimi arasındaki yazışmaları bir bütün içinde incelemek olduğunu söyleyen Ricci, ulaştığı mektuplar, çeşitli Osmanlı sultanlarına İtalya’dan iletilen mektuplar, şifreli resmi belgeler, casusluk faaliyetlerine ışık tutan dokümanlar çerçevesinde böyle bir siyasi tablonun ortaya çıktığını paylaşıyor okurlarıyla...

Papa Pio II Piccolomini, Ludovico İl Moro, Federico E. d’Aragona, Gonzaga’nın imzasını taşıyan yazışmaların tarihi belge açısından önemini vurgulayan İtalyan tarihçi, Osmanlı idaresi ile özellikle Rönesans döneminde yoğun ticari ilişki içince bulunan Venedik ve Ceneviz yönetimlerine ait çok miktarda belgenin de bu gizli işbirliğine ışık tuttuğunu aktarıyor.

İstanbul’un Türkler tarafından fethedildiği 1453’den Osmanlı donanmasının Hıristiyan birlikleri karşısında yenilgiye uğradığı İnebahtı (Lepanto) savaşına kadar (1571) olan süreçteki belgeleri araştıran Ricci, “Appello al Turco”ya konu olan papalar ile Osmanlı Sultanları arasındaki gizli işbirliğine 1946’da İsviçre’de Hans Pfeffermann tarafından yayımlanan bir kitapta da yer verildiğini ancak bu kitabın ne İtalya’daki arşivlerde ne de Vatikan’ın kütüphanesinde bulunmadığını bildiriyor.

“Appello al Turco” Rönesans dönemi İtalyası’ndaki gizli ilişkilerin bir tek Osmanlı sultanları ile dönemin Papaları arasında sınırlı kalmadığını, Batı’nın yerel yönetimler, vatandaşlar, dini idarelerle de işbirliğine giderek ikili bir ilişki kurduğunu anlatıyor okura.


*Giovanni Ricci: Rönesans dönemi sosyal tarihi ve kültürü konusunda araştırma yapan Giovanni Ricci Modern Avrupa Tarihi bölümünde öğretim üyesi. Araştırmalarında Rönesans döneminde Hıristiyan Avrupa ile Türkler arasındaki ilişkileri eksen alan Ricci’nin “Ossessione Turco/Türk Tutkusu 2002” ve “I Turchi alle Porte/Kapıdaki Türkler” başlıklı kitapları İtalya’da İl Mülino’dan çıktı.

[email protected]