Amyantla gelen ölüm

Alberto Prunetti, “Amyant” adlı bir kitap kaleme aldı. Prunetti, babası Renato’nun yedi yıl önce kansere yakalanarak yaşamını yitirmesinin öyküsünü anlatıyor. Alberto, “İnsan yaptığı iş nedeniyle kansere yakalabilir mi?” diye soruyor. Agenzia X’ten çıkacak olan “Amyant”, Alberto’nun araştırmasında ulaştığı belgeler ışığında “Devlet”e, babasınının yaptığı iş nedeniyle kansere yakalandığını ve öldüğünü kanıtlıyor.

Alberto Prunetti’nin yazarı olduğu “Amyant”, Follonica’da (Grosseto) yaşanan bir öykü. Yolu bu kasabaya düşen turistlere özelleştirilen kıyı şeridi, aynı fabrikadan çıkmış hissi veren plajlar sunan, sahil boyunu dondurmacılar, pizzacılar, kafeteryalar ve deniz malzemeleri satan mağazaların işgal ettiği hüzünlü bir tatil beldesi Follonica. Kış aylarında terk edilen, yazın ise nüfusu beşe katlanan kasabalardan biri.


Alberto Prunetti

“Amyant”ın yazarı Prunetti, okura Follonica’nın geçmişi olmayan kasabaları anımsattığını fısıldasa da, gerçekte bunun doğru olmadığını, sırtını denize dönen okurun iç kesimdeki tepelik bölgelerde kasabanın belleğini, endüstri tarihini izleyerek keşfedebileceğini söylüyor. Scarlino, Montieri, Roccastrada, Gavorrano gibi metal endüstrinin devleri ile kuzeyde fabrikaların yer aldığı bölge, aynı zamanda bu kasabanın sanayi tarihinin köşe başları. Sözün kısası Follonica’nın tarihi öyküsü, iç kesimlerde yazılı.

Alberto Prunetti, yoksul bir “işçi kasabası” iken aynı zamanda “tatil kasabası” olabileceğini keşfeden Follonica’nın endüstrisinde saklı kalan öyküleri anlatıyor “Amyant” adlı kitabında. Tarihi araştırmanın özyaşam öyküleriyle kaynaştığı, arşiv ve aile fotoğraflarıyla desteklenen ve röportajlara yer veren “Amyant”, Alberto’nun babası Renato’yu konu alıyor.

Renato, 35 yıl her türden ağır madenle haşır neşir olarak çalıştıktan sonra akciğer kanserine yakalanıyor. Baba Renato’nun öyküsü, kitapta yer verilen iki fotoğraf arasında aktarılıyor. 1969 tarihli ilk fotoğrafta Renato, bir grup meslektaşıyla birlikte karşımızda. Bu erkekler grubunun ortasında, minyon bir genç kız dikkat çekiyor, Bu kız, henüz 15 yasındaki Nadia Malanıma. Seslendirdiği parça, o yıl Sanremo’da büyük başarı kazanan genç bir şarkıcı adayı. Nadia’nın yanı başında, dönemin Fransız aktörlerini çağrıştıran delikanlı ise, 24 yasındaki Renato. İkinci fotoğraf, bir vesikalık. Terni’de çelik endüstrisi fabrikalarında işçilerin çalışma karnelerine iliştirilen fotoğraflardan biri. Bu vesikalık fotoğrafta beyaz saçlı, yorgun çehreli kişi, Renato Prunetti. Yıl, 1989, Renato, 44 yaşında. Ama 60’ında gösteriyor. “Sizce neden böyle yaşlı?” diye soruyor babasının ölümündeki sorumluları araştıran oğlu Alberto.

Renato’nun yaşam öyküsü, bu küçük kasabada dünyaya gelen onlarca gencin öyküsüyle örtüşüyor. Genç yaşta burada tanıdığı genç bir kızla evleniyor. Genç çift Follonica’ya yerleşiyor. Kimya sektöründe üretim yapan Scarlino (Montedison) fabrikasına işçi olarak giriyor. Ardından Piombino’da iş buluyor. Piombino’daki fabrika İLVA için çelik üretiyor. Ama bu fabrikada noktalamak istemediği için yaşamını Renato, yeni umutlarla kuzeye, Novara’ya göçediyor. Novara’da kimya endüstrisi için altyapı sistemleri kuran bir fabrikada iş buluyor. İşi, birçok şehre seyahat etmesini gerektirdiğinden Cenova, Casale Monferrato, Siracusa, Terni arasında mekik dokuyor. Güneyde Taranto’ya ulaştığı zaman, cehennemin kapısından geçtiğini düşünüyor. Çok yüksek sıcaklıklara dayanıklı amyanttan bir çatı altında karanlıkta kaynak işi yapıyor. Sürekli amyant soluyor. Yıllarca Renato’nun ciğerleri zehirleyici gazlarla doluyor.

Oğul Alberto, ölümle sonuçlansa bile en yoksul kesimlerin sosyal haklarının erozyona uğradığını ve silindiğini anlatıyor. “Amyant”, Renato ve yüzlerce başka Renato’nun ölüm saçan fabrikalarda kansere yakalanarak noktalanan kısa yaşamları konusunda bütün sorumluları düşünmeye çağıran bir araştırma.

[email protected]