soL (HABER MERKEZİ) TMMOB Gemi Mühendisleri Odası'nın (GMO) 3 işçinin öldüğü 12 işçinin de yaralandığı filika deneyine ilişkin hazırladığı teknik rapor açıklandı. Raporla ilgili basın açıklamasını GMO Başkanı Tansel Timur gerçekleştirdi.
Filikanın düşme açısı değişmiş
Timur incelemelerinde, deney sırasında yaşanan bir sorun nedeniyle, filikanın düşme açısının değiştiğinin anlaşıldığını söyleyerek, normal koşullarda karinasının baş tarafından suya girmesi beklenen filikanın, önce su yüzeyine dik pozisyona geldiğini, hareketin devamında dönmeye devam ederek, su ile 120 derece açı yapacak şekilde suya çarptığını kaydetti. Tansel Timur, filikada oluşan kırık ve yırtıklar ile dağılan camlar nedeniyle açılan boşluklardan giren deniz suyunun filikanın yan yatmasına neden olduğunu söyledi. Filikanın her koşulda kendisini düzeltmesi gerektiği halde, aynı pozisyonda yüzer halde kaldığını ifade eden Timur, sonuç olarak, deniz suyu dolmasının etkisi ile 3 işçinin hayatını kaybettiğini ve 12 işçinin de yaralandığını belirtti.
Filika malzemeleri ve yapısı da önemli etken
Timur son olarak 16 metre yüksekliğine göre, kuralların gerektirdiği prototip test ve kontrollerinden geçmiş olan bir filikada, yaklaşık 11 metrelik düşme testi sonucunda hasar oluşmuş olmasında filika malzemelerinin ve yapısının önemli bir faktör olduğunu vurguladı.
Ortak görüş: İlk testler insansız yapılmalı
Rapordaki öneri bölümünde, benzer kazaların önlenmesi için, filikayı indirmekte kullanılacak donanımın, bayrak devleti idaresi veya yetkilendirdiği klas kuruluşu tarafından onaylanmış olması gerektiğine dikkat çekildi. Filikanın güvenli bir biçimde suya indirileceğinden emin olunması gerektiği kaydedilen raporun sonuç bölümünde, son cinayetler ışığında, sadece testler sırasında kullanılmak üzere, botun insansız olarak suya atılabilmesine olanak sağlayan ve filikalarda şu an bulunmayan, geçici bir düzeneğin de imal edilmesi ve yönetmelikle zorunlu hale getirilmesi talep edildi.
Limter İş Sendikası Genel Sekreteri Kamber Saygılı testlerin insansız yapılması gerektiğini belirterek, testlerde tersane sahiplerinin ve taşeronların kullanılması gerektiğini vurguladı. Dok Gemi-İş Sendikası Genel Başkanı Necip Nalbantoğlu ise ''Buradan, armatörlere, bu alandaki bütün ilgililere sesleniyorum. Gelin, bu tür testleri insanları kullanarak yapmayalım. İlk bir kaç testi, 3-4 testi manken ile yapalım. Ondan sonra illa ki insanla yapılması gerekiyorsa o zaman insan kullanılsın" diye konuştu. Nalbantoğlu, Dok Gemi-İş ve Limter-İş üyesi işçilerin deney için filikalara binmeyeceğini ifade etti.
Toplantıya katılan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Gemi İnşaatı Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Yücel Odabaşı ise, gemi personelinin komando olmadığını söylerken, gemicinin, ahçı ve tayfadan oluştuğunu ifade etti. Odabaşı, "kaza"daki ana soruna işaret ederek "bot, insanların can güvenliği içindir, can kurtarmak içindir" dedi.
Denizcilik Müsteşarlığı Tersaneler Genel Müdürü Yaşar Duran Aytaç tersanelerdeki iş yükünün ağırlığı nedeniyle, iş güvenliği açısından risk bulunduğunu belirtti. Aytaç da test yapılırken önce insansız yapılması gerektiğini söyledi. Aytaç, yeni yürürlüğe giren yönetmelikle, kurallara uyulmadığı takdirde, gemi inşasına izin alınamayacağını kaydetti.
Türk-İş kitapçık hazırladı
Diğer yandan, Türk-İş, tersane işçilerine dağıtılmak üzere ''İş Sağlığı ve Güvenliği Temel Bilgileri'' isimli, adı iş cinayetleriyle anılan Tuzla Tersaneler Bölgesi'nde çalışan işçilerin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki bilgi ve duyarlılıkları artırmak amacıyla bir kitapçık hazırladı.
Türk-İş Genel Sekreter Yardımcısı Naci Önsal tarafından hazırlanan kitapçıkta, Birleşmiş Milletler Evrensel Beyannamesi, Uluslararası Çalışma Örgütü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa'daki hükümlere atıfta bulunularak, işçilerin sendika kurma ve sendikalara üye olma özgürlüğüne vurgu yapılıyor.