Pandemide sığınmacı işçiler işsizlikle karşı karşıya kalırken sığınmacı ailelerinin tamamına yakının gelirleri ya kesildi ya da önemli oranda azaldı. Aileler bu süreçte temel ihtiyaçlarını karşılamakta dahi zorlandı, yoksulluk daha da arttı.
Yoksullaşma beraberinde artan sığınmacı çocuk emeği sömürüsünü ortaya çıkardı. Patronlar da giderek daha ucuz iş gücü olarak gördükleri çocuklara yöneldi.
Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği, pandeminin sığınmacı çocuk işçiliğine olan etkilerini inceleyebilmek, çalışma yaşamına itilen çocukların yaşadıkları hak ihlallerini görünür kılmak için bir rapor hazırladı.
Anket çalışmasında, sığınmacıların yoğun olarak ikamet ettiği İzmir Konak, Buca, Karabağlar ve Bornova ilçelerinde yaşayan 100 çocuğun (61 erkek ve 39 kız) ailesi ile yüz yüze görüşmeler yapıldı. Sorular ailelere yönlendirildi.
Aileler pandemide yardım alamadı, çocuklar çalıştırılmaya başladı
"Çocuk emeği sömürüsünün sonlanması devletin temel yükümlüğüdür" diyen derneğin anket çalışmasından öne çıkanlar şöyle:
100 aileden 43’ü evde bir yetişkinin düzenli çalıştığını, 36’sı ise kimsenin çalışmadığını belirtti. 21 aile ise çalışan kişinin düzensiz çalıştığını, çağrılma durumunda işe gittiğini dile getirdi.
"Pandemi sürecinde ailenin geliri azaldı mı?" sorusuna 55 aile "azaldı", 36 aile "kesildi" cevabını verdi. 7 aile değişmediğini ifade ederken sadece 2 aile arttığını kaydetti.
22 aile kaymakamlık ya da yerel yönetim aracılığı ile bir defalık gıda paketi desteğini aldığını dile getirirken 16 aile ise çeşitli sivil toplum kuruluşlarından gıda paketi desteği ya da 100 TL’lik market kartı desteği aldığını belirtti.
Eğitim sığınmacı çocuklar için de aksadı
"Pandemi öncesinde çocuğunuz eğitime devam ediyor muydu?" sorusuna 100 aileden 63’ü "evet" cevabını verdi. "Pandemi sürecinde çocuğunuz uzaktan eğitime devam edebildi mi?" sorusuna 100 aileden sadece 35’i "evet" cevabını verdi.
"Pandemi sürecinde çocuğunuz çalışıyor mu?" sorusuna 100 aileden 43’ü "evet" cevabını verdi. 43 aileden 26’sı çocuğunun düzenli olarak çalıştığını 17si ise düzensiz ve kısmi zamanlarda işlerde çalıştığını kaydetti.
Çocukların çoğu tekstil atölyelerinde ve düzensiz işlerde çalıştırılıyor
"Çocuğunuz hangi iş kolunda çalışıyor?" sorusuna ailelerden 10’u tekstil atölyesinde 7’si kundura atölyesinde derken, 9’u lokanta, büfe gibi işyerlerinde çalıştığını kaydetti. Yine 10 aile çocuklarının kendisi ile birlikte ya da kendisinden ayrı sokaklarda geri dönüştürülebilir katı atık topladığını dile getirdi. Diğer mülteciler ise çocuklarının sokaklarda mendil sattığını, ışıklarda araba camı sildiğini ve dilendiğini cevabını verdi.
"Çocuğunuz ne kadar haftalık maaş alıyor?" sorusuna 16 aile 250-300 TL ve 10 aile ise 350-400 TL aldığı cevabını verdi. Diğer aileler ise çalışma günü, çalışma saati, satılan mendil, toplanan dönüştürülebilir atık miktarı vb nedenlere göre değiştiğini, belirsiz olduğunu söyledi.
"Çalışan çocuğun pandemi sonrasında eğitim hayatına devam etmeyi düşünüyor mu?" sorusuna 12’si "evet", 13’ü ise "hayır" cevabını verdi. 18 aile ise "belirsiz" cevabını verdi.
