"Uluslararası insani yardım kuruluşu" adıyla faaliyet gösteren İngiltere merkezli Oxfam, dünyanın en zengin beş patronunun 2020'den beri servetini iki katından fazla artırdığını, buna karşılık beş milyar insanın daha da yoksullaştığını belirtti.
Oxfam'ın, İsviçre'nin Davos kentinde bugün başlayan Dünya Ekonomik Forumu (WEF) yıllık toplantısında yayımlanan “Inequality Inc” (Eşitsizlik Inc) başlıklı raporu, dünyanın en büyük 10 şirketinden 7'sini bir milyarderin yönettiğini ya da bu şirketlerde ana hissedar konumunda olduğunu ortaya koydu.
Servetlerdeki artış saat başına 14 milyon dolara denk geliyor
Dünyanın en zengin beş kişisinin (Elon Musk, Bernard Arnault, Jeff Bezos, Larry Ellison ve Mark Zuckerberg) toplam servetinin 2020’den beri 464 milyar dolar (yüzde 114) artarak 869 milyar dolara ulaştığı bildirilen raporda, servetlerdeki artışın saat başına 14 milyon dolara denk geldiği vurgulandı. Raporda, buna karşılık, 2020'den bu yana dünya nüfusunun yüzde 60'ını oluşturan yaklaşık beş milyar insanın ücretlerinin ise reel olarak yüzde 0,2 azaldığı kaydedildi.
En büyük 148 şirketten 1,8 trilyon kâr
En büyük 148 şirketin 3 yıllık ortalamaya göre yüzde 52 artışla 1,8 trilyon dolar kâr elde ettiği tahmininde bulunulan Oxfam'ın raporunda, bunun da enflasyonun reel ücretleri eritmesi nedeniyle milyonlarca işçi geçim sıkıntısıyla karşı karşıya kalırken hissedarlara yüklü ödemeler yapılmasına olanak tanıdığı ifade edildi.
Aşırı kâra ve servete vergi önerisi
Raporda, kurumsal gücün; işçileri sıkıştırarak, zengin hissedarları zenginleştirerek, vergiden kaçarak ve kamu kurumlarını özelleştirerek eşitsizliği artırmak için kullanıldığına işaret edilerek dengesizliği ortadan kaldırmak için hükümetlere tekelleri kırma, aşırı kâr ve servete vergi koyma ve yeni kurumsal düzenlemeler yapılması çağrısında bulunuldu.
Oxfam’ın, Uluslararası Çalışma Örgütü, Dünya Bankası, Forbes'un yıllık zenginler listesi verilerine dayanarak hazırladığı raporda, zenginlere uygulanacak servet vergisinin yılda 1,8 trilyon dolar gelir getirebileceği tahmin edildi.
Raporda, dünyanın en büyük 1600 şirketinden sadece yüzde 0,4'ün çalışanlara geçinmeye yetecek ücret ödemeyi ve değer zincirlerinde geçindirebilecek ücreti desteklemeyi açıkça taahhüt ettiği vurgulandı.
'Hiç kimse bir milyar dolara sahip olmamalı'
Oxfam International Geçici İcra Direktörü Amitabh Behar, rapora ilişkin değerlendirmesinde, “Bu eşitsizlik tesadüf değil. Milyarder sınıfı, şirketlerin, diğer herkesin zararına olmasına rağmen kendilerine daha fazla zenginlik sağlamasını temin ediyor... Hiçbir şirket ya da birey, ekonomilerimiz ve yaşamlarımız üzerinde bu kadar güce sahip olmamalıdır, açık olmak gerekirse hiç kimse bir milyar dolara sahip olmamalıdır" ifadelerini kullandı.
Davos zirvesinde Oxfam'ın yayımladığı eşitsizlik raporlarında özellikle pandemi döneminden sonra patronların servetlerini katlarken, milyarlarca emekçinin yoksullaştığına işaret ediliyor ve servet vergisi önerisi daha sık dile getiriliyor.
Patronlar işçilerin ayaklanmasından korkuyor: 'Bizi vergilendirin'
Kapitalist dünyada sömürü ve eşitsizlik artarken, bir yandan da işçi sınıfının ayaklanması sermaye sınıfının en büyük endişesi olmaya devam ediyor.
Bu endişeye bir örnek 2022 yılında kendilerini “Vatansever Milyonerler” olarak adlandıran ultra-zengin bir grubun, çevrimiçi düzenlenen Davos Zirvesi’ne katılan zenginlere “servet vergisi”ni desteklemeleri çağrısında bulunması olmuştu.
ABD, İngiltere, Kanada, Almanya, Hollanda, Danimarka ve Norveç’ten 102 ultra zenginin imzaladığı bir mektup kaleme alan milyonerler, dünyada zengin ile yoksul arasındaki uçurumun arttığına dikkat çekerek bunun nasıl sonuçlandığının tarihe bakarak görülebileceğini söylemişti.
Kendileri gibi ultra zenginlere “servet vergisi” getirilmesini desteklemeleri çağrısı yapan milyonerler “Bizden daha fazla vergi alın” mesajı verdikleri mektupta “Tarih son derece eşitsiz toplumların sonunun neye benzediğine dair kasvetli bir tablo çiziyor. Zengin ya da yoksul hepimizin iyiliği için eşitsizliğin karşısına çıkmanın ve zenginleri vergilendirmeyi seçmenin zamanıdır. .. Ya vergiler ya dirgen… Tarihi dinleyelim ve bilgece bir seçim yapalım" ifadeleri kullanılmıştı.
Ali Koç 2015'te böyle demişti: 'Kapitalizmi yeniden düşünmezsek değişikliğe zorlanacağız'
Türkiye'den bir örnekse 2015 yılında Ali Koç'un "kapitalizmin güncellenmesi" yönündeki önerisi olmuştu.
Ali Koç patronlarından olduğu Koç Holding'in kurumsal yayını "Bizden Haberler"e konuşmuş ve kapitalizmi "yeniden düşünmek gerektiğini" söyleyerek, "Bunu kendi irademizle gerçekleştirmezsek, bir noktada bu değişikliğe zorlanacağımıza inanıyorum" demişti.
