ABD’li yayıncı, 1988 ABD başkanlık seçimleri için Cumhuriyetçi Parti’den aday adayı, çeşitli televizyon kanalları sahibi ve program yapımcısı, evanjelist vaiz Pat Robertson, Haiti’de yaşanan deprem için “Haiti lanetlendi” dedi.
80 yaşındaki Robertson, Christian Broadcasting Network’te yayınlanan bir program sırasında Haitililer’in “ruhlarını şeytana sattıklarını” savunarak “Dediler ki, bizi Fransızlar’dan kurtarırsan sana hizmet edeceğiz. Gerçek hikaye. Böylece, şeytan da dedi ki, anlaştık” ifadelerini kullandı. Robertson, “O günden beri arka arkaya çeşitli şekillerde lanetlendiler” diye ekledi.
Beyaz Saray, yayının hemen ardından bir açıklama yaparak Robertson’ın yorumunu “aptalca” olarak niteledi.
Haiti Fransızlar’a ne yaptı?
Eski bir Fransız sömürgesi olan Haiti’nin çoğunluğu Afrikalı olan halkı, 1789’da Fransız Devrimi’nden etkilenerek 1791’de köleliğe karşı, insanların eşit hakları adına ayaklandı. Fransa’da iktidara gelen Jakobenler, köleliğe karşı ayaklanan siyahları desteklediler. Kısa süre sonra adada kölelik kaldırıldı. Ayaklanmanın lideri, askeri yetenekleriyle öne çıkan Afrikalı siyah Toussaint L’Overture, Haiti Devrimi’nin önderi oldu.
Ancak Jakobenler’in iktidardan uzaklaşmasının ardından Fransa’da burjuvazi, sömürgesi Haiti’deki eski hegemonyasını yeniden kazanma emellerini gerçekleştirmek istedi. Napolyon Bonapart zamanında Fransa, Haiti’ye 20 bin asker gönderdi. L’Overture’ün önderliğindeki Haitililer, Fransız askerlerini vuran sarıhumma hastalığının da yardımıyla Fransızlar’ı yendiler. Ancak Fransızlar, görüşmek üzere çağırdıkları L’Overture’ü tutuklayarak Fransa’ya gönderdiler. Haiti Devrimi’nin lideri 1803’te Fransız hapishanelerinde yaşamını yitirdi.
Haitililer’in direnci karşısında Fransa bu süreçte toplam 50 bin asker ve 18 generalini kaybetti. Uzun savaşların sonunda, 1 Ocak 1804’te köleler, o zamanki adıyla Saint-Domingue’in bağımsızlığını ilan ettiler ve adanın ismini yerlilerinin ada için kullandığı isimlerden biriyle, Haiti’yle değiştirdiler.
Kıtanın ilk bağımsızlığını kazanan halkı olan Haitililer, 19. Yüzyılın ilk birkaç on yılında kıtadaki diğer ülkeler tarafından verilecek birçok bağımsızlık savaşına asker göndererek, Latin Amerika ve Karayipler’in sömürge karşıtı mücadele tarihinde onurlu bir yere sahip oldular. Ancak önce Fransız imparatorluğu, ardından emperyalizm ada halkını baskı altına almayı sürdürdü. Ekonomik olarak bağımlılığını kıramayan adanın tarihi, emperyalizme yeniden bağımlılığa sürüklenmek oldu. Öyle ki, ABD 2004 yılında ülkede darbe yaparak halkın seçtiği lider Jean-Bertrand Aristide’i ülkeden sürdü.
(soL - Dış Haberler)