Milli Eğitim Bakanlığı’nın 4 yıllık strateji planı önceki gün yayımlandı. Plan bakanlığın patronlara çocukların emek gücünü altın tepside sunmaya daha kapsamlı bir şekilde devam edeceğini gösteriyor.
Bakanlığın Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) projesi kapsamında Türkiye genelinde 400 binin üzerinde örgün eğitimdeki ortaöğretim öğrencisi 1 gün okuldayken, 4 günse sanayide, şantiyelerde, atölyelerde “çıraklık” ve “stajyerlik” adı altında çalıştırılıyor.
Geçtiğimiz dönemlerde en az altı öğrenci MESEM kapsamında çalışırken iş cinayetinde yaşamını yitirdi, kaç öğrencinin yaralandığına ve kötü muameleye maruz kaldığına ilişkinse kamuoyuna açık bir veri bulunmuyor.
Proje kapsamında asgari ücretin üçte-birine çalıştırılan çocukların ücretinin üçte-ikisini de devlet karşılıyor. Böylelikle patronlara bizzat devlet eliyle ucuzdan öte neredeyse bedava çocuk emeği sunuluyor.
MESEM’lerdeki çocuk ölümlerinin ardından tepkilerin odağındaki Milli Eğitim Bakanlığı ise 2024-2028 Stratejik Planı’nda çocuk işçiliğini meşrulaştırma ve genişletmede gaza basacağı sinyalini verdi.
OSB ve teknoparklarda çocuk işçi kampları
Planda “ne eğitimde ne istihdamda olan gençler”in de meslekî eğitim merkezi programlarına yönlendirileceği belirtildi ve sanayi bölgelerinde “çırak pansiyonları” adı altında çocuk işçi kampları kurulmasının sinyali verildi.
Bakanlığın planında şu ifade ifadeler yer aldı:
"Mesleki ve teknik eğitim programlarının iş piyasasının ihtiyaçlarıyla uyumlu olmasını ve memnuniyetini sağlamak ve öğrencilere pratik deneyim kazandırmak için işverenler ve endüstri kuruluşlarıyla iş birliği yapılacak OSB’ler ve teknoparklar içinde meslekî ve teknik Anadolu liseleri ile meslekî eğitim merkezleri açılacak; ne eğitimde ne istihdamda olan gençler meslekî eğitim merkezi programlarına yönlendirilecek ve barınma ihtiyacı olan örgün eğitim çağındaki çıraklar için çırak pansiyonları oluşturulacaktır.”
'Bağımsız mesleki eğitim merkezlerinin sayısı artacak'
Planda ayrıca “Bağımsız meslekî eğitim merkezlerinin sayıları artırılacak, mesleki eğitim merkezi bulunmayan yerlere irtibat noktaları kurulacak, mesleki eğitim merkezlerinin mesleklere göre ihtisaslaşması sağlanacak ve yaygın veya serbest öğrenmeler yoluyla edinilen mesleki becerilerin tanınması ve belgelendirilmesine yönelik yöntemler çeşitlendirilerek belge alan birey sayısı artırılacaktır” denildi.
MESEM modeli ihraç mı edilecek?
Bakanlık hedefini “eğitim-istihdam-üretim ilişkisinin güçlendirilmesi ve uluslararası işbirliği ve deneyim paylaşımının teşviki” olarak duyururken bu alanda elde edilen tecrübenin de “Türk mesleki ve teknik eğitim modeli olarak tasarlanacağı, dost ve kardeş ülkelerle paylaşılacağı” ifade edildi.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in Azerbaycan’a düzenlediği ziyaretin amaçlarından birinin de çocuk işçiliği konusunda bir işbirliği oluşturulması olduğu anlaşılıyor. Zira Bakan Tekin, Bakü’deki görüşmelerinde “mesleki ve teknik eğitim alanındaki iş birliği yönetmelik taslağını" da ele aldıklarını açıkladı.
Bakanlığın risk tarifi: MESEM'lere yönelik olumsuz algı
Öte yandan MEB’in stratejik planında mesleki eğitim alanındaki hedefine ilişkin sıraladığı “riskler” arasında “Mesleki eğitim merkezlerine yönelik olumsuz algı” ifadesinin yer alması da dikkat çekti.
Son olarak Kütahya’da, staj gördüğü atölyede üzerine sunta blokları devrilmesi sonucunda 15 yaşındaki Erol Can Yavuz ve İstanbul’da demir-çelik fabrikasında staj yapan 14 yaşındaki Arda Tonbul saç bükme makinesine sıkışarak yaşamını yitirmişti. MESEM kapsamında işyerlerinde çalışan çocukların ölümleri kamuoyunda projeye dönük tepkileri artırmıştı.
