soL (HABER MERKEZİ) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun Ağustos ayı başında kesinleşerek Resmi Gazete'de yayınlanan İlke Kararı'yla birlikte, Kültür ve Turizm Bakanlığı müze ve ören yerlerinin özelleştirilmesiyle ilgili çalışmalarını hızlandırdı. Daha önce Bakanlığa bağlı Döner Sermaye İşletmeleri Merkez Müdürlüğü (DÖSİM) tarafından işletilen kafe ve hediyelik eşya satış ofislerini özel şirketlere kiraya veren Bakanlık, şimdi de müzeleri kiralama konusunda adım atıyor. Bu anlamda, daha önce Bakanlık ve Koç Topluluğu arasında yapılan görüşmeler de sonuca ulaştı.
Geçtiğimiz yıl müzelerin özelleştirilmesi gerektiği yönünde açıklama yapan Koç Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Rahmi Koç, Antalya'daki Noel Baba Müzesi için özellikle talip olduklarını da dile getirmişti. Yabancı turistlerin "inanç turizmi'"kapsamında ziyaret ettiği Antalya Demre'deki Noel Baba Müzesi'nin (eski adıyla Aziz Nicholas Kilisesi) Koç'a devrine Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın da sıcak baktığı biliniyor.
Müzeler özele işçiler sokağa
Noel Baba Müzesi'yle birlikte başlayan, müzelerin kiraya verilmesi konusu, yalnızca tarihi birikimin özelleştirilmesi anlamına gelmiyor. Özel şirkete devredilen müzede işletmecinin, bakanlık kadrosunda bulunan sanat tarihçisi, arkeolog gibi uzmanlar hariç sözleşmeli çalışan diğer personeli işten çıkarma hakkı bulunacak. Kiralama yönteminin Avrupa ve diğer dünya ülkelerinde de uygulandığını belirten bakanlık yetkilileri, müzelerin sadece denetimlerinin devlet tarafından yapılacağını belirtiyor. Bu durumda, şu anda Türkiye çapındaki müze ve ören yerlerinde çalışmakta olan personelin iş akitleri, bu alanın özele kiralanmasıyla tehlikeye girecek.
Koç işini biliyor
Koç Grubu'nun işletmesine talip olduğu Noel Baba Müzesi özellikle yabancı turistlerin ilgisini çekiyor ve şu anda Anadolu'da en çok gezilen müzeler arasında yer alıyor. Giriş ücreti 5 YTL olan müzeyi 2007'nin Şubat ayında 6 bin 732, bir yıl sonra 8 bin 703 kişi ziyaret etti. Müze geliri ise 2007'de 18 bin 360 YTL iken, bu yıl 23 bin 307 YTL oldu. Aziz Nicholas Kilisesi adıyla bilinen tarihi yapı bu yılın başındaki değişiklikle Noel Baba Müzesi adını almıştı.
Bakanlığın onayıyla Koç Grubu'na devredilecek müzede, gişe gelirleri, müzenin güvenliği, tamamen Koç'un sorumluluğunda olacak. Koç, müzeden elde ettiği gelirin bir kısmını, anlaşılan miktar üzerinden bakanlığa yıllık olarak ödeyecek. Bu kurallar diğer müze ve ören yerlerinin kiralanmasında da geçerli olacak. Bakanlık, süresi biten müzelerin kime devredileceği konusunda yeniden düzenleme yapabilecek.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, müzelerin özelleştirilmesine olumlu baktığını, bu anlamda özel sektörün daha verimli olduğunu belirterek, "bu konuda varlıklı çevrelerde bir duyarlılık başladı. Ben onlara bir çalışma götürüyorum. Bazı müzeleri birlikte işletme üzerine bir hazırlığımız var" dedi.
Sırada Aspendos ve Perge Antik Kenti var
Ören yerlerinin ve müzelerin özel şirketlere kiraya verilebilmesine imkan tanıyan ilke kararıyla birlikte Perge Antik Kenti ve Aspendos Antik Tiyatrosu gibi birçok arkeolojik alanın tartışmalı durumu da tekrar gündeme gelecek. Aspendos Antik Tiyatrosu'nun yüksek ses düzeyli etkinliklerle zarar gördüğü tespit edilince Anıtlar Kurulu tiyatronun etkinliklere kapatılmasına karar vermişti. Anadolu Ateşi gösterisiyle her yıl Aspendos'ta sahne alan Mustafa Erdoğan da antik tiyatronun yakınına Aspendos Arena'yı inşa ederek gösterilerine burada devam etmişti. Arkeologlar, Aspendos Arena inşaatına arkeolojik sitlerin koruma alanı olduğu gerekçesiyle karşı çıkmış, Arkeoloji ve Arkeologlar Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Tırpan, yaptığı açıklamada Efes, Perge ve daha birçok antik kentte benzer uygulamanın başlatılabileceğine işaret etmişti. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun aldığı bu ilke kararı, Aspendos Arena'nın tartışmalı durumunu da ortadan kaldırdı.
Aspendos Arena'nın açılışında Ertuğrul Günay, Perge Antik Kenti'nin de bakım ve onarımının yapılarak etkinliklere açılacağını duyurmuştu. Mustafa Erdoğan, sermaye sahibi ünlü isimlerden destek alarak Perge'yi onarımdan geçireceğini ve antik kente işletmeci olarak talip olduklarını dile getirmişti.