Etkinliğin ilk konuşmacısı olan Bülent Tanık toplumcu kavramını hem mühendislik açısından hem de toplumcu kavramının zaman içinde evrimi ile birlikte ele aldı. Toplumcu mühendisliğin, birçok kamu kurum ve kaynaklarını piyasaya açıldığı bu zamanda, uygulanmasının zor olacağını söyledi. Buna rağmen ODTÜ’nün uzun yıllardır süregelen problemleri sorgulayıcı, didikleyici, onu aşmayı hedef koyan problemleri çözme yaklaşımının ODTÜ’nün kurumsal yapısını toplumcu mühendisliğe uygun hale getirdiğini vurgulayan Tanık, konuşmasının ilerleyen kısımlarında Türkiye’de mühendisliğin kurumsallaşması ile beraber mühendislerin buna parelel bir meslek örgütlenmesine girdiğini, bunun sonucunda ortaya çıkan TMMOB ile beraber ve 70'lerdeki siyasi konjonktüre bağlı olarak mühendislerde yüksek bir politizasyon görüldüğünü belirtti. Tanık konuşmasını TMMOB’un o yıllarda geniş halk yığınlarının yanında yer aldığını ve halk yararına bir çizgi izlediğini söyleyerek noktaladı.
Bülent Tanık'ın ardından söz alan Kaya Güvenç, konuşmasının ilk bölümünde 70'ler ve günümüz mühendislerini siyasi bilinç, sınıf bilinci, çalışma koşulları, mesleki kaygıları ve problemleri bağlamında karşılaştırdı. 70'lerde Türkiye’de sınıf mücadelelerinin yoğun yaşandığını, dünyadaki konjonktür de göz önüne alındığında bu ortamda kitlelerin sol politizasyona açık bir hale geldiğini söyledi. TMMOB’un da bu süreç içerisinde sol politizasyondan büyük ölçüde etkilendiğini vurgulayan Güvenç, 70'lerden günümüze doğru geldikçe mühendis ve mimarların çalışma ve yaşam koşullarında büyük gerilemeler olduğunu, birçok mühendis-mimarın gelecek kaygısıyla ve işsizlik gibi sorunlarla karşı karşıyı olduğunu belirtti. Özellikle bu dönemde şirketlerin rekabeti ön plana çıkarıcı yönelimler izlemesinin arka planında yatan nedenin ise sınıfı bölmek amacı olduğuna dikkat çeken Kaya Güvenç, konuşmasının ilerleyen kısımlarında mühendisin tanımına, üretim ilişkileri içinde üstlendiği role değindi. Güvenç, mühendisin ilk tanımının ölçen ve hesap yapan olduğunu, mühendisin üretim sürecinin entelektüel yönüyle ilgilendiğini, ilerleyen tarihsel süreçlerde yaşanan kafa-kol emeği ayrımında mühendisin kafa emeği alanına yöneldiğini ve tüm bu tanımlar ve tarihsel süreçlere baktığımızda mühendisin bir işçi olduğunu özellikle vurgulayarak sözlerini tamamladı.
Etkinliğin son konuşmacısı olan Mustafa Aral ise mühendislik fonksiyonunun süreç içerisinde kaybedildiğini vurguladı. Mühendislik alanında yaşanan standartlaşma ile mühendislik eğitiminden çok mühendisin patronun istediği herhangi bir işi yaptığını söyledi. İlerleyen süreçlerde mühendislerin sınıf bilincinin artmasına yol açacak gelişmelerin yaşanacağını söyleyen Aral, "Kapitalistler bu durumda yine sınıf içi rekabeti deneyecek" dedi. Konuşmasının ilerleyen bölümlerinde TMMOB’a değinen Aral, TMMOB’un konumsal olarak bir tercih yapma zorunda olduğunu, mesleki örgütlenmeden çok o mesleği icra edenlerden oluşması gerektiğini söyledi. TMMOB’un 70'lerdeki dönüşümü yeniden yaşaması gerektiğini aksi halde mühendis-mimarların kendi örgütlerini kuracakları belirtti.
Konuşmanın soru cevap bölümünde Kaya Güvenç’e yöneltilen bugünkü TMMOB’un durumu hakkındaki soruya Güvenç, TMMOB’un bugün dönüşme gibi bir talebi olmadığını, TMMOB’un bundan sonra ücretlilerin taleplerinin ön plana çıkaracakları bir noktaya gelmesi gerektiğini, bunu yapması gereken iradenin Toplumcu Mühendislik Günleri için amfiyi dolduran gençlerde olduğunu vurguladı.
(soL - Ankara)