Yemenli Husilerin İsrail'e giden ticari gemilere dönük saldırılarını sürdürdüğü Kızıldeniz'de yeni bir gelişme daha yaşandı.
Etiyopya, hiçbir ülke tarafından henüz tanınmayan Somaliland'la, donanma ve ticari gemilerin limanlarına erişimi için anlaşma sağladı. Anlaşmaya göre, Etiyopya, buna karşılık Somaliland'ın bağımsızlığını tanıyacak.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed'le görüşmesinin ardından ülkenin başkenti Addis Ababa'da basın toplantısına katılan Somaliland'ın Devlet Başkanı Muse Bihi, "Burada 20 kilometrelik karasuyumuza erişime karşılık onların bizi tanıyacağı yazılan anlaşmamızı açıklamaktan memnuniyet duyuyor, bunun için başbakana ve Etiyopya'ya minnettarlığımızı dile getirmek istiyoruz" dedi.
Somaliland'ın Enformasyon Bakanı Ali Hassan Mohamed, söz konusu anlaşmayı "ezber bozucu" olarak niteledi.
Etiyopya Başbakanlık Ofisi'nin konuya ilişkin X hesabından yapılan açıklamada, anlaşmaya dair memnuniyet dile getirilirken, Somaliland'ın tanınmasına dair bir ifade yer almadı. Açıklamada, anlaşmanın "mütekabiliyet temelinde işbirliği yoluyla karşılıklı çıkarlara hizmet edeceği" belirtildi.
"Anlaşma, denize erişim sağlama ve limanlara erişimi çeşitlendirmenin önünü açacak" denilen açıklamada, imzalanan mutabakatın "işbirliğinde yeni aşamaya geçme" ve "Afrika Boynuzu'ndaki bölgesel entegrasyonu sağlama" işlevi göreceği kaydedildi.
Abiy Ahmed'in danışmanı Redwan Hussein, anlaşmanın "şu anki nesil ve gelecek nesiller doğru yönde atılan bir adım" olduğunu belirterek, anlaşma detaylarının önümüzdeki bir ay içinde yapılacak görüşmeler sonucunda belirleneceğini söyledi.
Somali'den anlaşmaya tepki
Anlaşmadan günler önce Somali ve Somaliland arasında Cibuti'de görüşmeler gerçekleşmişti. Taraflar görüşmelerde ilerleme sağlandığını ifade ederek, diyaloğun ilerlemesi konusunda taahhütte bulunduklarını bildirmişti.
Somali'nin Somaliland özel temsilcisi Abdikarim Hussein Guled, imzalanan anlaşmayla Etiyopya'nın "uluslararası normların küstahça yok saydığını" söyleyerek, anlaşmanın Somali'yle Somaliland arasındaki ilişkilerin ilerleme sürecine zarar verdiğini belirtti.
Somali'nin eski devlet başkanı Mohamed Farmaajo da, X hesabından yaptığı açıklamada, "Etiyopya'yla Somali arasında imzalanan anlaşma, bugün Somali ve tüm Afrika için ciddi bir sorundur" dedi.
Somali'nin resmi haber ajansı Sonna'nın aktardığına göre, Somaliland'ı kendi toprakları olarak gören Somali hükümeti, gelişmelerin ardından olağanüstü kabine toplantısı yapılacağını açıkladı.
Somaliland uluslararası izolasyondan kurtulmayı hedefliyor
1990'lı yıllara kadar Somali'nin bir toprağı olan Somaliland, Somali'de uzun süren bir iç savaşın yaşandığı 1990'ların başında bağımsızlığını ilan etmişti. Somaliland'ın başkenti Hargeisa, bir dönem İngiltere sömürgesi olan toprakların sınırları içerisinde 30 yıldan fazla bir süredir uluslararası olarak tanınmayı talep ediyor. Somaliland, Etiyopya'yla imzaladığı bu anlaşmayla uluslararası izolasyondan kurtulmayı hedefliyor.
Etiyopya'nın Kızıldeniz'e erişim sorunu
Anlaşmanın taraflarından Etiyopya, 1990'ların başında Eritreli isyancıların ülkenin kuzey kıyı bölgesini kontrol altına almasının ardından Kızıldeniz limanlarına erişimini kaybetmişti. Eritre, 1993 yılında, eski İtalyan sömürgesi olan bu topraklarda bağımsızlığını ilan etmişti.
Uluslararası ticarette ağırlıklı olarak Cibuti'ye bağımlı olan Etiyopya, ticaret yollarında çeşitliliğini artırmak istiyor. Uluslararası ticareti Cibuti'yle karayolu bağlantısıyla sürdüren Etiyopya hükümeti, Ekim ayından bu yana Doğu Afrika'daki limanlara erişim hakkı talebini dile getiriyordu. Etiyopya'nın bu talebi, komşu ülkeleri arasında huzursuzluğa yol açmıştı.
Etiyopya Başbakanı Abiy, devlet televizyonunda yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, Nil Nehri üzerinde inşa ettikleri Nahda Barajı'ndan Mısır ve Somali'nin müzakereler yoluyla faydalandığını hatırlatarak, ülkesinin de Kızıldeniz limanlarını kullanılması konusunda müzakere hakkı olması gerektiğini ifade etmişti.
Etiyopya, Nil Nehri üzerinde inşa ettiği Nahda Barajı'ndan dolayı, nehrin geçtiği Mısır ve Sudan'la uzun süredir kriz yaşıyordu.