Erzincan'ın İliç ilçesinde maden ocağında yaşanan toprak kaymasında 9 işçi göçük altında kalırken konuya ilişkin son olarak 8 şüpheli gözaltına alındı.
Faciada ihmal olup olmadığı tartışılırken, Çöpler Köyü'ndeki ocağa benzer sahalarda çalışan maden mühendisleri İliç'teki maden sahasının bilimsel-teknik araştırma ve uygulamalar ile teknolojik açıdan en iyi örneklerden birisi olarak gösterildiğine dikkat çekiyor.
'Yeterli hassasiyet gösterilmemiş'
Konuya ilişkin soL'a konuşan maden mühendisi, bu tür örneklerde teknolojik olarak altyapının iyi olması gerektiğini ve İliç'teki Anagold firmasına ait maden sahasının da bu açıdan örnek gösterilen bir yer olduğunu ifade ediyor.
Mühendis, "Madenciler ve uzmanlar arasında burası örnek gösterilen iyi ve donanımlı olarak tarif edilen yerlerin başında geliyordu. Yaşanan facia buna rağmen gerçekleşti. Yığın liç alanını izleyen (mm hassasiyetinde) radarın, prizma sistemlerinin, uzaktan algılama (INSAR) verilerinden hangilerinin kullanıldığı, nasıl veriler elde edilerek yorumlandığı henüz bilemediğimiz konu başlıkları. Yığın liç alanı gibi tehlikeli yapılarda izleme tekniği, acil durum eylem planı kapsamında sahanın boşaltılmasına, personelin güvenli alanlara çekilmesini sağlayacak zamanı kazandırması ve can kaybının olmaması açısından çok önemli bir husus. Demek ki bu açıdan gerekli önlemleri alınmamış ya da önemsenmemiş. Kapasite artış süreçleri ile birlikte yığın liç alanında biriken malzeme mevcut durumda stabilitesini kaybederek yenilmiş. ÇED raporlarındaki hesaplamalara bakınca önceki yıllardaki çalışmalar gayet iyi yapılmış görünüyor. Son kapasite artış raporundan henüz bilgimiz yok. Buradaki verileri incelemeden şimdilik detaylı yorum yapmak mümkün değil bu nedenle" diyor.
'Hiçbir heyelan bir anda olmaz'
Konuya dair açıklamalarda bulunan mühendis, hiçbir heyelanın bir anda olamayacağına dikkat çekiyor ve şunları ekliyor:
"Öncesinde mutlaka alanda, gerilim çatlakları gibi kayma emareleri oluşturur. Kamuoyuna yansıyan işçilerin açıklamaları da bunu doğruluyor. Alanda çatlaklar olduğu bilgisi yetkililerle paylaşılıyor. Ama maalesef dikkate alınmadan çalışmalar devam ediyor. Hiçbir heyelan bir anda olmaz çünkü."
'En iyisi buysa diğer madenleri düşünmek istemiyorum'
İliç'teki maden sahasının yatırımlar açısından diğer maden sahalarına kıyasla en iyi örneklerden birine karşılık geldiğini ifade eden mühendis, "İşin en kötüsü ne biliyor musunuz? Bu madende teknolojik yatırımlar, bilimsel-teknik madenciliğin en iyi örneklerinden biri olarak hayata geçirildi. Böyle bir alanda bu tür süreçler yaşanınca ülkedeki diğer maden işletmelerinde neler olabileceğini düşünmek tüylerimi ürpertiyor. Bu belli ki önlem alınmadan kâr hırsıyla işlerin sürdürüldüğünü gösteriyor" diyor.
'Küçük problemler büyük felaketlere sebep oluyor'
Maden sahasındaki her evrenin bağımsız olarak değerlendirilmesi gerektiğine işaret eden mühendis, verilerin üst üste getirilerek mutlaka yeniden değerlendirilmesi gerektiğini ifade ediyor. Mühendis konuyu şu sözlerle anlatıyor:
"Fizibilite-tasarım aşamalarında öngörülen tüm evrelerin, üretim aşamasında yeniden değerlendirilmesi, sahadan verilerin sürekli güncellenmesi ve izlemesi son derece önemli. Bu aşamalardan biri veya birkaçında problem olması böyle felaketlere neden oluyor maalesef. Uzmanlar ve meslek örgütlerine ait heyetler de İliç'te şu an. Sahadan gelecek veriler önemli, süreci detaylı anlamak adına bunlara ihtiyacımız var."
'Yaşananlar gösteriyor ki ucuz ölümler ülkesiyiz'
Yaşanan sorunun kaynağını ve boyutlarını anlamak adına bilirkişilerin sahadaki hareket izleme verilerine ulaşması gerektiğini ifade eden mühendis, "Sahadaki radar verileri ve oradaki diğer hareket izleme çalışmaları çok önemli. Bilirkişinin ilk bakması gereken veriler bunlar. Sonuç şu ki; ucuz ölümler ülkesiyiz. Engellenebilecek her türlü olay, gerekli önlem ve bilimsel-teknik değerlendirmelerde eksiklik olunca bu sonuçlar kaçınılmaz oluyor. Felaketler de göz göre göre geliyor" diyor.
'Gelecek on yıllarımızı etkileyecek bir felaket'
Konuya dair açıklamada bulundan TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası da yaşanan sorundaki ihmallere dikkat çekiyor. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası yaptığı açıklamada şu ifadelere yer veriyor:
"Derelerimiz, göllerimiz, akarsularımız, vadilerimiz gibi jeoçeşitliliğimizi ve jeolojik ortamın üzerinde veya içinde gelişip çeşitlenen biyoçeşitliliğimizi oluşturan varlıklarımız, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının gözetiminde Çöpler Altın Madeni İşletmesinde olduğu gibi zarar görmektedir. Yıkılanın sadece yığın liçi barajı olmadığı, gelecek on yıllarımızı da etkileyecek ve yeni çevre felaketlerine neden olacak bir yıkım olduğu unutulmamalıdır."
