soL (HABER MERKEZİ) Rusya ile Gürcistan arasındaki savaşla birlikte dünyanın ikinci büyük petrol boru hattının güvenirliğinin gündeme gelmesinin, petrol fiyatlarında yüksek oranlarda artışa yol açmayacağı ifade ediliyor. Diğer yandan, savaşın olası etkilerinden bağımsız olarak enerji alanındaki iki önemli kuruluşun petrol arz ve talebine ilişkin yaptıkları değerlendirmelerdeki görüş farklılığı dikkat çekiyor. Paris merkezli Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ile Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) özellikle petrol arzına ilişkin farklı yaklaşımlara sahip olduğu görülüyor.
IEA iyimser
Olağan aylık raporunu yayınlayan IEA petrole olan talebin artacağı saptamasında bulundu. Ajans aylık raporunda, 2009 yılında dünya petrol talebi büyümesinin günlük 60 bin varil artarak günlük 930 bin varile çıkacağı tahmin ediyor.
Ajans, petrol arz ve talebine ilişkin değerlendirmeleri ile petrol fiyatlarındaki artışın yavaşlayacağı sonucuna ulaşıyor. Ajansa göre, petrol talebindeki artış, OECD dışındaki ülkelerdeki tüketimin artmasından kaynaklanacak.
Raporda, gelişmiş ülkelerdeki petrol stoklarının haziran ayında 15.3 milyon varile düştüğü, buna karşın, temmuz ayında OPEC ve OPEC dışı kaynaklardan petrol arzının arttığı belirtildi.
Temmuz ayında Suudi Arabistan, Nijerya ve İran'ın daha fazla petrol pompalaması sonucu OPEC'in petrol arzı günlük 145 bin varil artarak 32.8 milyon varile çıkarken, Norveç, Kanada, Arjantin ve Brezilya da OPEC dışı arzı günlük 520 bin artırdı.
OPEC ülkelerine üretimi artırın baskısı
Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Nobuo Tanaka da petrol piyasalarındaki gerginliğin gelecek iki yılda düşeceğini, ancak bundan sonra muhtemelen tekrar yükseleceğini ileri sürdü. Gelecekte yeni krizlerden kaçınmak için üretici ülkelerin ''ev ödevlerini yapması'' ve kapasiteyi epeyce artırması gerektiğini vurgulayan Tanaka, ''Sadece OPEC üyesi ülkeler kapasitelerini anlamlı biçimde destekleyebilir'' dedi. Dünyanın en büyük petrol tüketicisi ABD'nin talebinin düştüğünü ve Suudi Arabistan'ın günlük petrol üretimini 2,5 milyon varil artırmayı istediğini belirten Tanaka, ''Bu işaretler fiyata yansıdı'' diye konuştu. Tanaka, ''Enerji fiyatlarının yüksek olduğu bir dönemde yaşıyoruz ve bundan kaçış yok'' dedi.
Uluslararası Enerji Ajansı ve Başkan Tanka'nın değerlendirmeleri OPEC Başkanı'nın açıklaması ile daha farklı bir boyut kazanıyor. OPEC ülkeleri daha fazla üretime zorlanırken, petrol fiyatlarındaki artışın bu şekilde engellenebileceği üzerinde duruluyor.
OPEC uyarıyor
Özellikle Suudi Arabistan'ın petrol arzını arttırdığına işaret eden Uluslararası Enerji Ajansı raporunun aksine önceki gün OPEC Başkanı Şekip Halil, üye ülkelerin, örgüt tarafından belirlenen üretim miktarlarına bağlı kalması gerektiği açıklamasında bulundu. Halil, İran Petrol Bakanlığı'nın haber ajansı Shana'da yer alan açıklamasında, Irak ve OPEC'e yeni katılan üyeler dışında, diğer üyelerin daha önce kararlaştırılan kota çerçevesinde üretim yapması gerektiğini ifade etti. OPEC'in üretim hedefi şemsiyesine dahil olan 12 ülkenin günlük 30,20 milyon varil petrol pompalaması gerekirken, üye ülkeler toplamda gayri resmi hedefin günlük 500 bin varil üzerinde kalıyorlar.
Özellikle ABD politikaları doğrultusunda hareket eden Suudi Arabistan kotanın üzerinde üretim yapıyor. OPEC'in en büyük ihracatçısı konumundaki ülke temmuz ayında günlük 9,7 milyon varil petrol pompalarken, belirlenen kota günlük 8,943 milyon varil düzeyinde bulunuyor.
FT'de yayınlanan bir habere göre de OPEC üyesi ülkeler bu yılın ilk 6 aylık döneminde neredeyse geçen yıl kazandıkları kadar gelir elde ettiler. Haberde, başta Körfez ülkelerinin petrol fiyatlarından kazançlı çıktığına dikkat çekildi.