Hüsnü Mübarek yönetiminin devrilmesinin ardından ordunun kontrolünde bir geçiş süreci yaşayan Mısır’da halk bugün anayasa değişikliği için referanduma gidiyor. Değişiklik paketi kamuoyuna kapalı olarak 10 gün boyunca bir komisyon tarafından hazırlanmış ve 3 hafta önce tartışılması için kamuoyuyla paylaşılmıştı.
Yeni düzenlemede devlet başkanının yetki süresi kısıtlanırken, başkan adayları ve siyasi partiler üzerindeki kısıtlamalar gevşetiliyor ve seçimler üzerinde hukuki gözetim sıkılaştırıyor. Ancak değişikliğe yönelik en büyük eleştiri, başkanlık yetkilerinin hala “diktatörce” olması. Örneğin yeni anayasaya göre devlet başkanı şura konseyinin ve senatonun üçte birini atama yetkisine sahip olurken, yasama meclisine de 10’a kadar üye yerleştirme hakkına sahip olacak. Başkan Ulusal Savunma Konseyi ve polis teşkilatından sorumlu olacak ve seçildikten sonra başkan yardımcısını kendisi seçebilecek.
Mısır Anayasası’nın 75. maddesinde yer alan “Mısır Devlet başkanı Mısır yurttaşı olmalı ve Mısır yurttaşı olan ebeveynlerden doğmalıdır” hükmü korunurken şunlar da eklendi: “Mısır Devlet Başkanı’nın ebeveynleri çifte yurttaşlığa sahip olmamalı ve Başkan yabancı bir ülke yurttaşıyla evlenmemelidir.”
Eski 189. maddede anayasa değişikliği için teklif yetkisi başkana veya yasama meclisine verilirken, değişiklik için parlamento oylamasına ve referanduma ihtiyaç duyuluyordu. Yeni maddeye göre ise, başkan tarafından teklif edilen değişiklik hükümetin onayına sunuluyor. Hükümet tarafından onaylanan değişikliklerin senato ve yasama meclisinin üye sayısının yarısı kadar oy alması gerekiyor. Bunun yanında başkanlık seçimlerinden sonra parlamentonun 6 ay içerisinde bir kurucu meclis oluşturması ve yeni bir anayasa hazırlayıp referanduma götürmesi hükmediliyor.
Bütün bunların yanında, başkana şartsız olarak meclisi feshetme yetkisi veren madde aynen korunuyor.
Muhalefet karşı, Müslüman Kardeşler 'evet' diyecek
Mısır’da muhalefetin çoğunluğu, başkanlık yetkilerinin Mübarek dönemiyle aynı olduğu gerekçesiyle halkı “Hayır” oyu vermeye çağırıyor. Seçimlerde başkanlığa aday olması beklenen Muhammed El Baradey, anayasa taslağını “diktatörlük anayasası” olarak nitelendirirken, “ulusal çıkarlar gözetilerek referandumun ertelenmesi gerektiğini” söyledi. Arap Birliği lideri Emir Musa da halkı “Hayır” oyu vermeye çağırdı. Devrimci Gençlik Koalisyonu da referandumda “Hayır” oyu kullanacağını duyurdu. Tagammu da oyunun rengini “Hayır” olarak açıkladı.
Müslüman Kardeşler ve Mübarek’in partisi Ulusal Demokratik Parti (NDP) ise referandumda “Evet” oyu kullanmaya çağırdı. Mısır’da hala en büyük ve etkili iki parti olarak Müslüman Kardeşler ve NDP göze çarpıyor. Müslüman Kardeşler’in planının, anayasa değişikliğini geçirerek askeri yönetimi olabildiğince kısa tutmak ve hemen seçimlere gitmek olduğu iddia ediliyor. Eğer böyle olursa, yaygınlık ve etki açısından Müslüman Kardeşler’in ve NDP’nin seçimlere hazırlanmasının daha kolay olacağı tahmin ediliyor. Örgütün kısa vadede Mübarek’in partisiyle iktidarı paylaşmak gibi bir amacının da olduğu belirtiliyor.
(soL - Dış Haberler)