Kanser ilaçları tekeller nedeniyle pahalı

İlaç tekelleri kanser ilaçlarının pahalı olmasını ilaç geliştirme maliyetlerinin yüksekliğine bağlıyor. Tekeller dışındaki kimse araştırma geliştirmenin gerçek maliyetini bilmediği için bu tartışmalı bir argüman. Gerçekte ise fiyatları yükselten başka faktörler var...

soL - Toplumcu Sağlık

Kanser ilaçlarının fiyatı bütün dünyanın önemli sorunu. Kanser ilaçları için dünyada her yıl 110 milyar Doların üzerinde para harcanıyor.

İlaç tekelleri bunun nedeninin yeni ilaç geliştirmenin maliyetinin yüksekliği olduğunu ileri sürüyorlar. Oysa bu tartışmalı bir argümandır. En azından tekeller dışında kimse araştırma geliştirmenin gerçek maliyetini bilmez.

FİYAT YÜKSEKLİĞİNİN NEDENLERİ

Gerçekte kanser ilaçlarının fiyatını yükselten başka faktörler var: 

Fiyat ne olursa olsun ödemeye “istekli” çaresiz bir hasta grubu, ilaç sektörünün tekelci karakteri, biobenzer ilaçların geliştirilmesinin güçlüğü (yani rekabetçi ortamın sınırlılığı), ilaç tekellerinin yetkililer üzerindeki lobi çalışmaları gibi.

Hepsi aynı noktaya çıkıyor: İlaç araştırma ve geliştirme çalışmalarının tekellere bırakılmış olması. 

FİYAT YÜKSEK ETKİNLİK DÜŞÜK

Bu çok pahalı kanser ilaçlarının etkinliği de tartışmalı. 

Örneğin Amerikan FDA kurumunun metastatik melanom (kötü huylu cilt kanseri) tedavisi için onay verdiği Yervoy isimli ilaç (etken madde ismi ipilimumab ve Bristol-Myers Squibb firması tarafından üretiliyor) hastaların yaşam süresini yalnızca 2,1 ile 3,7 ay arasında uzatıyor. Buna karşılık dört dozluk tedavinin maliyeti hasta başına tam 120 bin Dolar.

SİGORTA KURUMLARI VE HASTALAR ÖDEME GÜÇLÜĞÜ İÇİNDE

Kanser tedavi maliyetlerinin sigorta kurumlarınca karşılanması da giderek zorlaşıyor. 

Dolayısıyla maliyetin bir kısmı hastaların üzerine kalıyor. Örneğin ABD’de 2003-2004’te özel sigortalı olan hastalar kanser tedavisi için ayrıca ortalama 1500 Dolar para ödemek zorunda kalıyorlardı ve hastaların yüzde 25’i için ise bu miktar 5000 Doların üzerindeydi. 

Aynı yıllarda kamu sigortası sistemine dahil vatandaşların ortalama yıllık geliri ise 22 bin Dolardan azdı. 

Yine ABD’de sağlık harcamaları nedeniyle iflas edenlerin oranı 2001’de yüzde 46 iken, bu oran 2007’de yüzde 69’a yükselmişti.

TEKELLERE FİYATI İSTEDİKLERİ GİBİ BELİRLEME OLANAĞI VEREN TIBBİ FAKTÖRLER

Kanser türlerinin çoğu için tedavi yoktur. İlaçların etkinliği yüksek değildir. Onaylanmış tedavi süresi kısa iken, tedaviyle sağlanan sağ kalım süresi kısadır. 

Bu tıbbi faktörler ilacın o kanser türü için ne kadar etkili olduğu konusundaki bilgiyi de sınırlar. 

Bu da kanser ilaçları arasındaki rekabetçi ortamın gelişmesini daha baştan engeller. Ayrıca pek çok kanser türü için alternatif sayılabilecek ilaçlar da yoktur. Böylece ilaç tekelleri ürettikleri ilaca astronomik fiyatlar biçebilirler.

Dolayısıyla, sorunun çözümü konusundaki tartışmaların uzandığı önemli bir nokta tekellerin fiyat politikalarını denetleyecek kuralların geliştirilmesidir. 

Tekelci kapitalizm çağında bunun nasıl hayata geçirileceği ise tam bir muammadır. 


Kaynaklar

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/hon.129_2629

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3538397/